کتيبه خارک که زير نظر دولت بود تخريب شد

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

دوازدهم خرداد 1387 (2547 سال پاسارگارد) اول جون 2008************************** کميته نجات پاسارگاد هيچ گونه وابستگی مذهبی و سياسي ندارد

کتيبه هخامنشي خارک که اواخر سال 86 در پي احداث جاده‌اي توسط وزارت نفت، در اين جزيره تاريخي کشف شده بود، توسط برخي افراد ناشناس با يک شي نوک تيز تخريب شد.

باستان شناسان از اين کتيبه که به خط فارسي باستان است به عنوان سندي ديگر بر نام خليج فارس ياد مي‌کردند.

"علي جاذبي"، معاون بخشدار جزيره خارک با اعلام خبر تخريب اين سنگ نوشته هخامنشي به CHN گفت: «دو شب پيش افراد ناشناسي با عبور از روي حصاري که دور تا دور کتيبه کشيده شده بود، توسط يک شي نوک تيز، ما بين حروف ميخي کتيبه را تخريب کردند به طوري كه مي‌توان گفت 70 درصد نوشته‌هاي کتيبه به شدت آسيب ديده و تنها يك خط از آن سالم مانده است.»

کتيبه هخامنشي خارک روي يک تخته سنگ مرجاني نوشته شده و به همين علت احتمال مي‌رود براي آسيب رساندن به آن از تيشه و چکش استفاده شده باشد.

جاذبي به CHN گفت: «نحوه تخريب کتيبه نشان از تعمدي بودن آن دارد.»

وي افزود: «جزيره خارک، از جمله جزايري است که نمي‌توان به راحتي در آن تردد کرد و حتي براي ورود به جزيره بايد مجوز داشت.»

پيش از اين باستان‌شناسان با كشف كتيبه‌اي در جزيره خارك واقع در خليج فارس به خط فارسي باستان ومتعلق به دوره هخامنشي از آن به عنوان سند محكمي مبني بر نام‌گذاري خليج فارس ياد کرده بودند.

همچنين اين کتيبه تا مدتي مانع از ادامه احداث جاده بود که البته جاده با کمي انحراف به مسير خود ادامه داد.

باستان‌شناسان احتمال مي‌دهند اين کتيبه متعلق به دوره اردشير هخامنشي باشد.

مطالعات زبان شناسي براي ترجمه کتيبه آشکار کرد که هخامنشيان در آباد سازي خارک نقش ويژه اي داشته اند.

در ترجمه اين كتيبه آمده است: "(اين) سرزمين خشک و بي آبي بود شادي و آسايش را آوردم."

کشف اين کتيبه پيامدهاي بين المللي زيادي داشته است. ازجمله رسانه‌هاي کشورهاي حاشيه خليج فارس سعي بر تقلبي جلوه دادن کتيبه كرده بودند اما در گزارش باستان شناسان ايراني، حقيقي بودن کتيبه اثبات شده است.

در حال حاضر تنها چند حروف از اين کتيبه باقي مانده و فاصله ميان خطوط ديگر با استفاده از اشياء نک تيز از بين رفته است.

اين اتفاق در حالي رخ داد که مسئولان جزيره خارک براي حفاظت بيشتر اين اثر دور آن را حصار کشيده بودند.

كتيبه هخامنشي خارك به شكل نا منظم و نامتعارف در 5 سطر و سطر‌هاي آن به صورت 3 و 2 سطر به هم چسبيده و به زبان فارسي باستان نوشته شده بود.

پيش از اين سطرهاي جدا از هم در دوره هخامنشي تنها در متوني ديده شده كه به زبان‌هاي مختلف بوده است.

فردی که تخريب عمدی کتيبه تاريخی را انجام داده شناسايي شده است

رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان بوشهر با اشاره به اين‌كه فردي مظنون در ارتباط با تخريب كتيبه‌ي هخامنشي خارك شناسايي شده است، گفت: به‌دليل مسايل امنيتي، درباره‌ي فرد مظنون و قصد او از تخريب عمدي اثر نمي‌توان چيزي گفت؛ ولي با همكاري دادگستري و يگان حفاظت سازمان، مظنون را شناسايي كرده‌ايم و با ارايه‌ي اطلاعات، ممكن است كه او خود را مخفي كند.

روز گذشته (دهم خردادماه) توسط دوست‌داران ميراث فرهنگي اعلام شد كه كتيبه‌ي ميخي فارسي باستان كشف‌شده در جزيره‌ي خارک، به‌دست اشخاص ناشناس با پتک و تيشه نابود و منهدم شده است. اين كتيبه، آبان‌ماه سال گذشته در جريان عمليات احداث يك جاده پيدا شد و از آن به‌عنوان سند هويتي خليج فارس و سندي درباره‌ي نام «خليج فارس» ياد مي‌شد.

در مطالعه‌ي اين كتيبه توسط كارشناسان اعلام شد كه متن اين اثر هخامنشي در پنج سطر و به زبان فارسي باستان نوشته شده است.

احمد دشتي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تخريب 10 تا 15 درصدي اين كتيبه‌ي تاريخي را تأييد و بيان كرد: اين كتيبه با هماهنگي نيروي انتظامي، بخشداري خارك و مقامات محلي نگهداري مي‌شد.

رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان بوشهر با اشاره به كشيدن فنس قفل و كليددار در اطراف اين كتيبه، اظهار داشت: روز گذشته به ما خبر رسيد كه فردي با ورود به محوطه، روي قسمتي از كتيبه خط كشيده است.

وي درباره‌ي شيوه‌ي حفاظت از كتيبه‌ي تاريخي خارك، توضيح داد: آنجا كشيكي داريم كه به كتيبه سركشي و آن‌را چك مي‌كند.

او درباره‌ي اين‌كه عبور از فنس ايجادشده در اطراف كتيبه كاري آسان بوده است، گفت: در فاصله‌ي 50 تا 60 متري كتيبه، كيوسك حراست نفت قرار دارد كه نيروي انتظامي هم آنجا به‌صورت شبانه روز كشيك مي‌دهد[!]

وي در پاسخ به اين پرسش كه اگر كتيبه مراقب دايم داشته، چگونه تخريب شده است؟ بيان كرد: كشيك شبانه‌روز مراقب بوده، اما حالا ممكن است، يك زمان، جايي رفته باشد كه فرد مظنون هم از همان لحظه استفاده كرده است[!]

دشتي بر بررسي براي شناسايي مظنون تأكيد كرد و افزود: روي قسمت‌هايي از كتيبه خط‌ كشيده شده است و احتمال دارد، فرد مظنون با ميخ يا چيزي شبيه آن اين كار را كرده باشد.

وي با تأييد عمدي بودن تخريب كتيبه‌ي تاريخي خارك، ادامه داد: ما به‌دنبال مظنون هستيم، ولي نبايد اطلاعات را بيرون دهيم، چون ممكن است كه مظنون از دست برود.

رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان بوشهر در پاسخ به اين پرسش كه انگيزه‌ي تخريب‌كننده‌ي اثر از اين اقدام چه بوده است، توضيح داد: ما محكم به‌دنبال كار هستيم و چون درحال پي‌گيري هستيم، نبايد اطلاعات را منتشر كنيم. البته ممكن است كه فرد مظنون فرصت نكرده باشد، همه‌ي اثر را از بين ببرد. كسي كه اين كار را انجام داده، مترصد زمان بوده است.

وي درباره‌ي انتقال اين كتيبه به موزه نيز اظهار كرد: كتيبه روي صخره قرار گرفته و همين ويژگي، نشانه‌ي اصالت آن است و اين اثر را نمي‌توان منتقل كرد.

او با اشاره به بازديدش از كتيبه‌ي تاريخي خارك پس از تخريب آن، افزود: حدود 10 تا 15 درصد آن دچار تخريب شده و مشخص است كه كتيبه‌ي تاريخي خارك خيلي متضرر نشده است و قسمت‌هاي اصلي آن مشكلي ندارند.

دشتي در شرايطي اين سخنان را مطرح كرد كه معاون بخشدار جزيره‌ي خارک اعلام كرده است: هفتاد درصد نوشته‌هاي کتيبه به‌شدت آسيب ديده و تنها يك خط از آن سالم مانده است.

همچنين رضا مرادي غياث‌آبادي ـ دوست‌دار ميراث فرهنگي ـ گفته است كه اکنون نگراني ديگري نيز براي تخريب احتمالي ديگر آثار باستاني نويافته در جزيره‌ي خارك مانند سمت‌نماي جغرافيايي و نردهاي سنگي وجود دارد.