|
گردآفرید
برنده جایزه
نوروز بنیاد میراث پاسارگاد سال 1394-2015
به
عنوان بهترین شخصیت
دررشته ی میراث
غیر ملموس
گردآفرید
نقال،
پژوهشگر، کوشنده حمایت از میراث غیرملموس
جایزه بهترین شخصیت سال در
رشته میراث غیرملموس را دریافت کرده به خاطر:
ـ اقدام به آموزش «نقالی» که
به طور سنتی متعلق به مردان بوده است.
ـ
تلاش خستگی ناپذیر برای آموزش این هنر سنتی به طور سیستماتیک و
علمی آن
ـ اجرای شجاعانه نقالی در قهوه
خانه، خانقاه، زورخانه و کوچه و خیایان در سرزمینی که این نوع عملیات خاص
مردان است.
ـ برگزاری کلاس های آموزشی برای کودکان و نوجوانان و آشنا کردن آن ها با
نقالی و شاهنامه
ـ نوآوری در شیوه نقالی و
سخنوری های مخصوص آن و به روز کردن این هنر سنتی
ـ بهره گیری از نسخه های معتبر
شاهنامه برای نقالی
تصمیم گردآفرید برای این که
بتواند نقال شود به یقیین کار مهمی بوده است. نقالی اگر چه یکی از شاخه
های کهن میراث غیرملموس (معنوی) ایرانزمین است اما همیشه کاری خاص مردان
بوده است اما گردآفرید نه تنها با اصرار وارد این حوزه شد بلکه اصرار
داشت تا آموزش آن را زیر نظر معلمین با تجربه و مشهور (مرشدان) این کار
انجام دهد. او این مهم را با موفقیت گذراند و «تاییدیه» مرشدان و
پیشکسوتان نقالی را به عنوان پایان کامل دوره آموزشی به دست آورد.
گرد آفرید به این هم قانع نشد
و درست به سبک مردان نقال در اماکن عمومی ظاهر شد. حضور او به عنوان یک
زن نقال حرفه ای در قهوه خانه ها، خانقاه ها، زورخانه ها و در کوچه و
خیابان در زمانه ای که زن در ایران نقش اجتماعی کمرنگی دارد بدون تردید
از رویدادهای مهم تاریخ نقالی در ایران است.
ترک ایران و مهاجرت گردآفرید
به آمریکا شاید که برای او مثل همه ی کسانی که به ضرورت یا اجبار زادگاه
و وطن شان را ترک کردند خیلی مشکل باشد اما حضور او در خارج ایران دو
امتیاز داشته است: آشنا شدن ایرانیان و به ويژه جوانانی که سال ها در غرب
هستند، و آشنا کردن جوامع غربی به این بخش از میراث غیر ملموس ایرانزمین.
بخشی که هم هنر نمایشی ایرانی را با خود دارد و هم ادبیاتی را که در واقع
تصویری زیبا از تاریخ کهن سرزمین مان است.
بنیاد میراث پاسارگاد
www.savepasargad.com
*****
زندگی نامه فاطمه حبیبی (گردآفرید)
گردآفرید
متولد
۱۳۵۵
در خوزستان و دانش آموخته ی رشته موزه داری بیشتر به عنوان احیاگر
هنر نقالی در ایران مشهور است.
او
نخستین
زنی
است که در تاریخ نقالی ایران, نقالی حماسی - پهلوانی و پرده خوانی
را به شکل کاملا سنتی آن یعنی با تلمذ در محضر مرشدان قدیمی و دراویش
در فضای قهوه خانه ها, خانقاهها, زورخانه ها و پای نقل , پای پرده
و پای معرکه آموخته و به اجرا گذاشته است . بدین خاطر
برخی از
مشهورترین نقالان معاصر از گردافرید به عنوان بهترین شاگرد خود نام
برده اند.
به موازات این همه , او پژوهش های گسترده و درازمدتی به شیوه ی
میدانی, آرشیوی و کتابخانه ای در سرتاسر ایران داشته است .
مرشدان گردآفرید درخانقاه به شیوه ی سنتی وطی مراسمی عصای نقالی وحکم
یا تاییدیه ی نقالی را به او واگذارکردند ومرشدان زورخانه هم یکی از
قدیمی ترین زنگ های سردم را به اواعطا نمودند. دیگرنوآوری گردآفرید
در نقالی انتخاب بخش های کارآمد و روزآمد تومارهای کهن نقالی وفنون
سخنوری/دوری گزیدن ازحاشیه گویی/تفصیل گویی و زواید این متون/بهره
گیری ازنسخه های معتبرشاهنامه وتلفیق سبک های مختلف نقالان وسخنوران
تهران و اصفهان است.
نقالی درایران نمایشی کهن/حماسی وتک نفره است که قرنها توسط مردان
درقهوه خانه ها ویا فضاهای بازاجرامیشده است. گردآفریدسعی کرده
باپژوهش/گردآوری وثبت شیوه های مختلف
از
پیشکسوتان این هنر سنتی درقهوه خانه ها/خانقاه ها وزورخانه ها
وبرگزاری اجراهای گسترده دربرخی
از شهرهای
ایران وخارج ازکشور/
به زنده ماندن
این نمایش آیینی - ملی
کمک کند.
فعالیت های آموزشی
برگزاری کارگاههای آموزشی گسترده درموسسات/دانشگاهها ومدرسه ها ویژه
ی کودکان /نوجوانان وبزرگسالان
برگزاری یک دوره ی نقالی به عنوان واحد درسی دردانشگاه هنرهای
زیبا(دانشگاه تهران
برنامه سازی برای رادیوها وتلویزیون های داخلی درزمینه ی شاهنامه
ونقالی /آیینها وجشنهای ملی/میراث فرهنگی وفرهنگ عامه
از فعالین حمایت از طبیعت
مشاور
برخی از
پروژه های پژوهشی و پایان نامه های دانشگاهی
-------
کتاب ها:
- آفرین آفرینش ( به سفارش دفتر محیط زیست سازمان ملل )
- انطباق وقایع شاهنامه با عوارض جغرافیایی کشور بر اساس روایت مردم
( کتاب پژوهشی - به سفارش پژوهشکده مردم شناسی )
او کتاب های دیگری هم نوشته که اجازه انتشار پیدا نکرده است
-------
مقالات :
- طرح احداث موزه ی ملی نمایش در تهران ( مجله موزه ها )
-معرکه ای به نام بلقیس
- نمایش های زنانه
-------
برنامه های تلویزیونی در ایران
۹۰
قسمت داستانهای زنان در شاهنامه ویژه ی برنامه ی نوجوانان (شبکه ی یک
- برنامه ی دخترانه)
۱۷
قسمت نقالی برای کودکان (برنامه ی گل آموز - شبکه آموزش)
- ویژه برنامه های مردم شناسی و آیین های ملی (برنامه ی مردم ایران
سلام- شبکه ی دو)
- ویژه برنامه های ایرانشناسی و فرهنگ مردم (برنامه ی صبح به خیر
ایران - شبکه ی یک)
- سری برنامه ی طومارخوانی (برنامه ی صبحگاهی شبکه تهران)
- مجموعه نقالی های شکار و طبیعت در شاهنامه (کارگردان: محمدعلی
اینانلو- شبکه جام جم)
- سری برنامه های آیینی و نمایش های سنتی (شبکه ی برون مرزی مهاجر)
- گوینده ی متن مجموعه برنامه ی پوشش زنان ایرانی
(شبکه جام جم)
و بسیار برنامه ی پراکنده ی دیگر
.-------
رادیو:
- سری داستان های امیر ارسلان نامدار و حسین کرد شبستری (رادیو ارگ)
-مجموعه حسین کرد شبستری: رادیو صدای آشنا
-سری برنامه ی نقالان و پرده خوانان (رادیو فرهنگ)
-------
تولیدات سمعی و بصری
- نقالی ایرانی (اجرای طومارهای کهن همراه با مرشد ترابی).
DVD
. (شرکت انتشارات علمی و فرهنگی)
(پخش این برنامه ممنوع شد)
- نرم افزار نقالی شاهنامه برای کودکان (کتابخانه الکترونیک درج)
-------
فیلم مستند:
مستند نقل گردآفرید. کارگردان : هادی آفریده (تولید مرکز گسترش
سینمای مستند و تجربی)
مستندی کوتاه درباره ی گردآفرید: جدید آنلاین
-------
شرکت در
فستیوال هایی
در
ایران
-جشنواره ی نمایش های آیینی و سنتی. اجراهای متعدد در
۳
دوره
-جشنواره ی سینما در میراث فرهنگی
-جشنواره ی امید (کاخ سعدآباد)
- جشنواره ی موسیقی فجر
- جشنواره ی موسیقی گل یاس
- فستیوال بین المللی بانوان (فرهنگسرای نیاوران)
- دومین جشنواره موسیقی بومی زنان مناطق و نواحی ایران
- جشن روز جهانی تاتر (مسوول هماهنگی آیین ورزان - اجراهای متعدد
صحنه ای در فضای باز):
۴
دوره
-
جشنواره ی زنان سرزمین من
- گردههمایی بزرگ شاهنامه خوانان در سیمیلی:
۳
دوره
- مدیریت و مجری یک دوره از همایش آسیفا (سرپرست :نورالدین زرین کلک)؛
نام این دوره: پرند اندیشه در بهین نامه ی باستان
- جشنواره ی تاتر بانوان
- مدیریت و اجرای برنامه های پرده خوانی در فرهنگ مردم (فرهنگسرای
طبیعت-اشراق)
همایش شاهنامه : دانشگاه پیام نور لرستان
-------
تقدیر شده از سوی:
- بزرگان زورخانه ای در زورخانه ی نجارپور اصفهان
- مرشدان و دراویش تهران و لرستان در خانقاه مرشد مداحی
- قطب علمی فردوسی شناسی مشهد
- دانشگاه فردوسی مشهد
- انجمن شاعران ایران
ـ تجلیل
از سوی انجمن فرهنگی بیستون و همياری گنجينه ی نقش جهان در روز
بزرگداشت فردوسی
1388
-------
فعالیت های
خارج از کشور
اجراهای گروهی و تاتری:
- نمایش مهره ی سرخ . کارگردان: دکتر شاهرخ یادگاری
- عاشقانه های شاهنامه: کار مشترک شاهرخ مشکین قلم - گردآفرید
- سیاوش کشی ( نمایش سیاوش شاهزاده ی امید) . کارگردان: دکتر شاهرخ
یادگاری
- طاهره خوانی : کار مشترک شاهرخ مشکین قلم. گردآفرید
-------
شرکت، همکاری، ساختن برنامه در
تلویزیون
ها:
- ضحاک. کارگردان هنری و فنی: سیامک دهقانپور.( تلویزیون صدای
آمریکا )
- مجموعه ی شعر قصه ها. کارگردان: آرش راد ( نوین تی وی )
- سیری در حقوق بشر. کارگردانان: آرش راد . حمید مظفری ( نوین تی وی
)
- برنامه ی نورورزی شباهنگ. کار مشترک گردآفرید - آرش راد
- مجموعه ی داستان های شاهنامه ( تلویزیون ایران فردا )
- پرتره گردآفرید ( مستندی از گردآفرید در خارج از کشور ) . کاری از
آرش و پوپک راد . ( تلویزیون صدای آمریکا )
-------
شرکت در
فستیوال
ها
- فستیوال تاتر ایران و آلمان: دو دوره
- کنفرانس آینده ی ایران و اروپا ( از دیدگاه فعالان محیط زیست) .
پارلمان اروپا. بروکسل
- جشنواره ی هفته ی فرهنگی ایران در بلاروس
- جشنواره ی موسیقی هنارت ( وین . اتریش )
- همایش بزرگداشت آغاز دومین هزاره ی سرایش شاهنامه ( دانشگاه
اوپسالا-سوئد)
-
فستیوال تیرگان. ( تورنتو ) سه دوره
-
کنفرانس بین المللی شاهنامه: دانشگاه ارواین
-
کنفرانس تاتر ایران: دانشگاه سن دیه گو
-------
تقدیر شده از سوی
دانشگاه نورت کارولینا
-------
درباره گرد آفرید در این کتاب ها مطالبی هست
- نقالی و سخنوری در قهوه خانه ها. نوشته : محمد کرم دشتی
- هنر نقالی در ایران: دکتر سهیلا نجم
- نمایش های ایرانی ( جلد
۴.
نقالی ): صادق عاشور پور.
پیوند به بخش بهترین شخصیت های سال
پیوند به آلبوم عکس های
گرد آفرید
پیوند به ویدئو های گرد آفرید
پیوند به برخی نوشته ها درباره گردآفرید
(اضافه خواهد شد)
پیوند به گفتگوی بنیاد میراث پاسارگاد با گردآفرید
(اضافه خواهد شد)
پیوند به بخش انگلیسی ـ گردآفرید
|
