مطالعات بی نتيجه ی رطوبت سنجی آرامگاه کورش شروع شد

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

25 خرداد 1387 (2547 سال پاسارگارد) 14 جون 2008************************ کميته نجات پاسارگاد هيچ گونه وابستگی مذهبی و سياسي ندارد

پس از يک سال از آبگيری سد سيوند مطالعات بی نتيجه رطوبت سنجی آرامگاه کورش شروع شد

با اين که زيان های رطوبت ناشی از سد سيوند بر آرامگاه کورش و مناطق باستانی ديگر قطعی است

پس از گذشت يک سال و چند ماه از شروع آبگيري سد سيوند رئيس پژوهشکده باستان شناسي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از شروع مطالعات رطوبت سنجي پاسارگاد خبر داد. در حالي که بالا رفتن رطوبت در منطقه بيشترين آسيب را به پاسارگاد مي رساند، حسن فاضلي نشلي معتقد است؛ «اين پروژه در حال حاضر به هيچ نتيجه يي نمي رسد و نيازمند سال ها بررسي است.» سخنان رئيس پژوهشکده باستان شناسي از آن جهت حائز اهميت است که کارشناسان باستان شناسي و مرمت بر اثرات زيان آور رطوبت بر پاسارگاد تاکيد دارند. يکي از کارشناسان سازمان ميراث که خواست نامش فاش نشود درباره سخنان رئيس پژوهشکده باستان شناسي گفت؛ «در حالي که ما بايد از تجربيات ديگران درس بگيريم، دوباره همه چيز را از اول امتحان مي کنيم. ابتدا سد مي سازيم و بعد تازه مي خواهيم رطوبت آن را اندازه گيري کنيم.» وي با اشاره به اثرات مخرب سد آسفان بر ميراث باستاني مصر گفت؛ «لازم نيست ما صبر کنيم تا ببينيم چه بر سر آثار اين مملکت مي آيد. در دنيا چند سد شبيه سيوند ساخته شده است. کافي است چند باستان شناس مصري را بياوريم تا بگويند در اين 50ساله چه بر سر آثارشان آمده است.» اين کارشناس ميراث فرهنگي با اشاره به کشف مردان نمکي در چهرآباد گفت؛ «بعد از بيرون آوردن چند مرد نمکي، مسوولان متوجه شدند که نمي توانند اين اجساد موميايي را نگه دارند، به همين علت خود آقاي فاضلي دستور دادند بقيه اجساد زيرخاک باقي بمانند.»طبق نظر باستان شناسان يک شي ء باستاني در طول صدها سال با محيط اطراف خود ارتباط برقرار مي کند، به همين دليل در حفاري هاي باستان شناسي آثار به دست آمده را به سرعت از خاک خارج نمي کنند. روي آثار کشف شده دوباره با خاک پوشانده مي شود تا اين اشيا بتوانند در طول زمان خود را با محيط جديد هماهنگ کنند. باستان شناسان و مرمتگران معتقدند به هم خوردگي اين نظم طبيعي به سرعت نشان داده نمي شود اما خسارت و زيان واردشده به آثار تاريخي غيرقابل انکار است. با احداث سد سيوند اين هماهنگي چندهزارساله محيطي به هم خورد و رطوبت در منطقه بالا رفت. افزايش رطوبت پس از آبگيري سد سيوند و تشکيل درياچه در پشت آن در درازمدت باعث تغيير اقليم آب و هوا مي شود و آثار سنگي پاسارگاد را که از جنس سنگ هاي آهکي و جذب کننده رطوبت هستند از بين مي برد. کارشناسان معتقدند نصب دستگاه هاي رطوبت سنج در منطقه يکي از مهم ترين اقداماتي است که براي تشخيص ميزان رطوبت منطقه بايد به آن توجه کرد. وزارت نيرو طبق توافق با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ظاهراً در حال حاضر تنها چهار دستگاه رطوبت سنج در اطراف پاسارگاد نصب کرده است. هرچند که اکنون اکثر باستان شناسان سازمان ميراث فرهنگي در برابر رطوبت منطقه سکوت پيشه کرده اند، اما با نگاهي کوتاه به آرشيو رسانه ها سخنان مدير بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد از عمق اثرات زيان آور اين سد بر آثار تاريخي ايران حکايت دارد.مدير بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد سال 84 درباره تاثير رطوبت درياچه سد سيوند بر مقبره کوروش و محوطه باستاني پاسارگاد معتقد بود اين تاثيرات به حدي زيان آور خواهد بود که نمي توان جلوي آن را گرفت. محمدحسن طالبيان مدير بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد در گفت وگويي که با ميراث خبر داشت، گفت؛ «مطالعات نشان مي دهد نمي توان جلوي اين تاثير زيان بار را گرفت و تنها اميد ما کاهش اين زيان ها است که بستگي به کاهش آبگيري سد و بادهاي موافق و مخالفي که در محيط در حرکت هستند، دارد.»به گفته طالبيان پيش از اين تصور مي شد که بتوان با استفاده از تکنولوژي جلوي تخريب هاي رطوبت را گرفت اما امروز باور داريم اين تخريب ها اتفاق مي افتد و ضرر ناشي از رطوبت روي سازه هاي پاسارگاد و مقبره کوروش در درازمدت قطعي است.نقدهاي علمي کارشناسان گفته شد. همه از اثرات زيان آور اين سد روي يکي از بي نظيرترين شاهکارهاي جهان گفتند، اما در نهايت سد سيوند به رغم تمام نظرات مخالف کارشناسان آبگيري شد. سد سيوند تنگه بلاغي را با بيش از 200 اثر مي بلعد و در صورتي که بادهاي موافق با پاسارگاد بوزد، تاثير خود را روي مقبره کوروش و پاسارگاد نيز مي گذارد. تاکنون آبگيري سد سيوند منجر به غرق شدن روستاي هخامنشي، محوطه مسکوني متعلق به هفت هزار سال و از بين رفتن چند کوره پخت سفال شد و فرصت براي انتقال آنها به باستان شناسان داده نشد.از ديگر آثار مي توان به از بين رفتن قسمتي از ديوار پرديس شاهي اشاره کرد که کل محوطه تنگه بلاغي را در يک دور کامل دربر مي گرفت. مرمت اين کاخ هخامنشي به باستان شناسان امکان مي داد پلان واضحي از آن به دست آورند، اما با بالا آمدن آب و کامل شدن درياچه محل اين کاخ به نيزار بدل مي شود.پاسارگاد پنجمين محوطه جهاني ايران است که طي آخرين جلسه يونسکو در تيرماه سال 1383 که در چين برگزار شد به علت دارا بودن شاخص هاي فراواني در فهرست جهاني يونسکو به ثبت رسيد. ساخت سد سيوند از سال 1371 در تنگه بلاغي و روي رودخانه پلوار بدون توجه به وجود آثار تاريخي و باستاني آغاز شد.سد سيوند در حالي آبگيري خود را در واپسين روزهاي فروردين سال 1386 آغاز کرد که قرار بود سازمان هاي مرتبط با احداث اين سد، به تعهدات خود از قبيل مرمت کاخ هخامنشي، تنگه بلاغي، پرداخت هزينه هاي کاوش، ساخت موزه پاسارگاد و ساير تعهدات عمل کنند. البته تاکنون به هيچ يک از اين تعهدات عمل نشده است.