|
|
پالايشگاهی که نفس اصفهان را می گيرد!
از: سپهر سليمی
در حالیکه هوای شهر اصفهان سال گذشته گوی سبقت را در آلودگی از تهران ربود و تعداد روزهای هوای نا سالم در شهر اصفهان بیشتر از روزهای هوای ناسالم در شهر تهران شد در روزهای پایانی سال گذشته ایجاد پالایشگاه جدیدی در کنار پالایشگاه شهر اصفهان ، اذهان کارشناسان و دوستداران محیط زیست را متوجه خود کرد.
با وجود آنکه مدیران پالایشگاه اصفهان معتقدند بحث ایجاد پالایشگاه جدید منتفی است و تاسیسات جدید قرار است به عنوان مکمل پالایشگاه و حتی در جهت کاهش مشکلات زیست محیطی شهر اصفهان ایجاد شود مدیر کل سازمان حفاظت محیط زیست اصفهان مخالفت صد در صدی سازمان متبوعش را با ایجاد و یا توسعه پالایشگاه اصفهان ابراز کرده و می گوید بر فرض اینکه این یک طرح توسعه ای باشد هیچ دلیلی ندارد که در حریم شهر اصفهان و در منطقه ای که آلودگی هوا به سبب وجود پالایشگاه و نیروگاه شهید منتظری به حد اشباع رسیده انجام شود. لاهیجان زاده معتقد است می توان با انتقال مواد اولیه توسط لوله های نفتی به استانهای مجاور و یا مناطق دور دست ، آسیب کمتری را به محیط زیست آسیب دیده شهر اصفهان وارد کرد.
مدیر کل محیط زیست در جلسه مطبوعاتی خود به خبرنگاران گفت : طرحی که اخیرا در پالایشگاه اصفهان در دست اجراست ایجاد یک پالایشگاه جدید و توسعه محسوب می شود و حفاظت محیط زیست با اجرای آن مخالف است. لاهیجان زاده تصریح کرد: اقداماتی که اخیرا در پالایشگاه اصفهان آغاز شده در سطح گسترده ای در حدود 220 هکتار در حال انجام است که با هدف کاهش مازوت و تولید محصولات و فراورده های با کیفیت است اما با توجه به اشباع بودن منطقه، محیط زیست مخالفت خود را با اقدامات اخیر پالایشگاه اعلام و شکایتی نیز در این خصوص به مراجع قضایی استان ارائه کرده است.
وی گفت : پالایشگاه مجوز اصلاح و بهینه سازی کوره های قدیمی موجود را دارد و این در حالی است که اقدام به ایجاد تاسیسات جدیدی در جوار پالایشگاه نموده که این کار غیرقانونی است و طرح جدید پالایشگاه باید در منطقه ای خارج از شعاع ۵۰کیلومتری اصفهان اجرا شود. لاهیجان زاده اضافه کرد: ما از پالایشگاه خواسته ایم طرح خودرا در منطقه ای دیگری اجرا کندو هزینه انتقال این طرح به منطقه ای خارج از محدوده پالایشگاه 100 میلیارد تومان بیشتر نمی شود و این در مقابل اعتبار حدود سه میلیارد یورویی کل طرح زیاد نیست، زیرا ما پیش بینی مسائل 50 سال آینده را می کنیم.
وی در ادامه میزان آلوده زایی نیروگاههای شهید منتظری و اصفهان را به مراتب بیشتر از پالایشگاه دانست و گفت: این نیرو گاهها با استفاده از سوخت مازوت در برخی از فصول سال روز انه بین 15 هزار تن انواع آلودگی را در شمال غرب و جنوب غرب اصفهان منتشر می کنند.
طرح توسعه پالایشگاه اصفهان واکنش شدید مدیران شهر اصفهان را نیز در بر داشت بطوریکه رئیس شورای شهر ضمن مخالفت با توسعه پالایشگاه اصفهان به خبرنگاران گفت : آلودگي هواي اين شهر را نگران كننده و غيرقابل تحمل دانست و توسعه صنايع در اين شهر را خطرناك بيان كرد و گفت: توسعه پالايشگاه اصفهان به صلاح اصفهان نبوده و اجراي آن بدون مجوزهاي قانوني غيرممكن است. مهندس عباس حاج رسوليها مهمترين دغدغه اعضاي شوراي اسلامي شهر اصفهان را آلودگيهاي زيست محيطي بيان و از بي توجهي مسئولان ذيربط نسبت به اجراي طرح توسعه پالايشگاه اصفهان انتقاد كرد و افزود: مديركل مسكن و شهرسازي استان براي ساخت واحدهاي مسكوني در اين شهر سختگيريهاي زيادي مي¬كند ولي متاسفانه براي اجراي چنين طرحي كه باعث شيوع انواع بيماريها و مرگ و ميرهاي زودرس مي شود هيچ عكس العملي از خود نشان نمي دهد .
در همین حال شبکه سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی استان اصفهان با صدور بیانیه ای به مخالفت صریح و آشکار با این طرح غیر زیست محیطی پرداخت . در این بیانیه آمده :
1- قرارگيري پالايشگاه اصفهان در داخل محدوده شعاع 50 كيلومتري اصفهان به اين معني است كه توسعه اين واحد، قانون شكني آشكار بوده و در‌نتيجه جلوگيري از اجراي آن را از هرگونه توضيح و استدلال بي‌نياز مي‌نمايد.با اين‌وجود، به‌منظور روشن شدن افكار عمومي توضيحات لازم درباره جنبه‌هاي گوناگون اين تصميم ارايه مي‌شود.
2- استفاده مصلحتی از عنوان بهینه سازی برای طرح توسعه پالایشگاه اصفهان به منظور منحرف ساختن افکار عمومی از ماهیت واقعی طرح پالایشگاه که توسعه با چندبرابر ظرفیت موجود می باشد صورت می گیرد و اصل و ماهیت طرح را تغییر نمی دهد.
3- پالايشگاه اصفهان نه تنها در داخل محدوده شعاع 50 كيلومتري اصفهان،كه در مجاورت اين شهر قرار دارد و اين نزديكي مشكلات زيست‌محيطي ناشي از فعاليت و توسعه آن را افزايش مي‌دهد.
4- طبق قانون مجريان كليه پروژه‌هاي عمراني مشمول انجام ارزيابي زيست‌محيطي،كه پالايشگاهها نيز يكي از آنها مي‌باشند،موظف به ارايه گزارش ارزيابي اثرات زيست‌محيطي در مرحله امكان‌سنجي و مكان‌يابي مي‌باشند.اين در حالي است كه تصميم به توسعه اين پالايشگاه و تلاشها براي تامين اعتبار چند صد میلیون يورويي آن بدون ارايه اين گزارش صورت مي‌گيرد. بديهي است گزارشهاي ارزيابي اثراتي كه پس از اجراي پروژه‌هاي توسعه توسط برخي مجريان ارايه مي گردد هيچگونه ارزش علمي ،قانوني و اجرايي ندارد.
5- با توجه به عواقب وخيم و پرهزينه توسعه پالايشگاه، اداره‌كل حفاظت‌محيط‌زيست استان اصفهان و مركز بهداشت استان مخالفت شديد خود را با آن اعلام كرده‌اند.
6- پالايشگاه اصفهان و مكان درنظرگرفته شده براي توسعه آن در شمال‌غرب شهر اصفهان و جنوب غرب شاهین شهر و درجهت وزش باد غالب قرار گرفته و در نتيجه هواي این شهرها تحت تاثير آلاينده‌هاي آن قرار خواهد گرفت.
7- آلاينده‌هاي موجود در شهر اصفهان هم‌اكنون نيز از ظرفيت تحمل محيط فراتر رفته و آثار زيانبار آن مشخص گرديده است. گواه اين امر نيز آمار بالاي بيماريهاي مختلف از جمله ام.اس،سرطان وبيمارهاي قلبي و عروقي است كه علاوه بر خسارات انساني و اجتماعي، هزينه‌هاي اقتصادي زيادي را به جامعه و دولت تحميل مي‌كند.
8- در سالهاي اخير طرح جامع كاهش آلودگي هواي شهر اصفهان به تصويب رسيده و اجراي آن نيازمند صرف زمان زياد و اعتبارات هنگفت مي‌باشد به‌طوري‌كه تنها اجراي بخشي از پروژه‌هاي پايش آن با استقراض از بانك جهاني و بدهکار شدن کشور در حال انجام است. بدیهی است در این طرح همه پیش بینی ها و تمهیدات درجهت کاهش و رفع آلاینده ها است و نه درجهت افزایش آن.بنابراین توسعه پالایشگاه در جهت مخالف طرح جامع کاهش آلودگی هوا و به معنی دهن کجی به برنامه های خود دولت و بر باد دادن سرمایه های ملی است.
9- تهدید امنیت منابع آبی یکی دیگر از پیامدهای بسیار جدی توسعه پالایشگاه است. درحالی که اکثر نقاط استان اصفهان با کم آبی مواجه هستند و خشکسالی ها امنیت اقتصادی،اجتماعی و حتی سیاسی استان را با تهدید مواجه کرده است و پیامدهای منفی ربشه دار ناشی از آن همه شئون حیات مردم را تحت تاثیر قرار می دهد، توسعه پالایشگاه آن هم در ابعاد وسیعی که توسط بعضی مسئولان اعلام شده،نیاز آبی زیادی را در پی خواهد داشت و موجب دامن زدن به بحران آب در منطقه خواهد شد.بعلاوه افزایش آلودگیهای منابع آب از اثرات دیگر توسعه پالایشگاه خواهد بود.در چنین وضعیتی نیت و هدف کسانی که درصدد توسعه پالایشگاه اصفهان هستند جای شک و تردید بسیار دارد.
10- ماهیت فعالیت پالایشگاه، موجب رها شدن مقادیر زیادی از انواع آلاینده های مولد بارانهای اسیدی به هوا شده و درنتیجه تهدیدی جدی برای آثار تاریخی منحصربه فرد اصفهان به شمار می آید.
11- چندسالی است که بهانه اشتغال تبدیل به ابزار فشار و اهرمی در دست سفسطه گرانی شده که قصد دارند با استفاده از رانتهای گوناگون و نادیده گرفتن منافع جمعی اقدام به تامین منافع شخصی و گروهی نمایند. پروژه هایی مانند پالایشگاه اصفهان با عواقب وخیمی که برای سلامت مردم به دنبال خواهد داشت،نقش عمده خود در زمینه اشتغال را برای مشاغل پزشکی،پرستاری، داروسازی و کفن و دفن ایفا خواهدکرد.آیا تولید و اشتغال را برای جامعه می خواهیم یا قرار است جامعه را قربانی تولید کنیم؟! بدیهی است که با اندک توجهی به مشاغل سازگار با ویژگیهای شهر اصفهان می توان دهها برابر اشتغال عنوان شده برای توسعه پالایشگاه، اشتغال ایجاد کرد.
12- توسعه کلانشهرها یکی از معضلاتی است که دولتمردان در دوره های مختلف و بویژه در سالهای اخیر درصدد مقابله با آن بوده اند چراکه موجب رشد تصاعدی مشکلات و افزایش نجومی هزینه های اداره شهرها می شود. تجربه،مشاهدات و آمار همه موید تاثیر پروژه های صنعتی بزرگ در رشد سرطانی شهرهای بزرگ و افزایش مهاجرت به آنهاست.بنابراین توسعه پالایشگاه اصفهان با برنامه های دولت برای کنترل مهاجرت به کلانشهرها نیز مغایرت دارد.
13- سازمانهای مردم نهاد زیست محیطی اصفهان به عنوان نمایندگان واقعی جامعه و نهادهایی که دغدغه پایداری توسعه و سلامت جامعه و محیط را دارند تاکنون در نامه ها،بیانیه ها و قطعنامه های متعدد ضرورت توقف روند توسعه افسارگسیخته در منطقه مرکزی اصفهان را تبیین نموده و خواستار مدیریت مبتنی بر دانایی،کل نگر و آینده نگر بر منابع استان شده اند. توسعه پالایشگاه اصفهان به معنی بی اهمیت بودن نظرات مردم نزد تصمیم گیران و پشتوانه نداشتن شعارهای مردم گرای آنان است.
نظر به موارد عنوان شده، سازمانهای مردم نهاد اصفهان با خواسته های خود را به شرح زیر اعلام می دارند.
الف- با توجه به اصل پنجاهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران در زمینه حفاظت محیط زیست و اصول 19 و 20 این قانون كه همگان را دربرابر قانون يكسان اعلام مي دارند، برخورد جدي و قاطع با اشخاص حقيقي و حقوقي كه در راستاي طرح موجود توسعه پالايشگاه اصفهان گام بردارند- در هر مقام و موقعيتي كه باشند- لازم‌الاجرا مي‌باشد.
ب- انتظار می رود استانداری محترم اصفهان به عنوان مرجع هماهنگ کننده برنامه ها و طرحهای توسعه در استان با توجه به فشارهای از حد گذشته بر محدوده شعاع 50كيلومتري اصفهان و تهدیدهای موجود و فزاینده برای سلامت مردم اصفهان هر چه سریعتر لغو طرح توسعه پالایشگاه اصفهان را پیگیری و اعلام نماید.
ب- از سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مرجع متولی قانون ممنوعیت توسعه صنعت در داخل شعاع 50 کیلومتری اصفهان انتظار می رود در اجرای وظیفه خود با قاطعیت و جدیت عمل نموده و تسلیم فشارهای احتمالی نشود.
ج- از آنجا که اثرات منفی توسعه پالایشگاه به محیط زیست ختم نمی شود، لازم است کلیه دستگاههای دولتی که به نحوی زمینه فعالیتشان از این طرح تاثیر می پذیرد(از جمله سازمان آب منطقه ای،مرکز بهداشت استان، سازمان جهاد کشاورزی،سازمان میراث فرهنگی،سازمان صنایع و معادن،شهرداریهای مستقر در مجاورت پالایشگاه) به کم کاری یا سکوت خود در این زمینه پایان داده و سازمان حفاظت محیط زیست را در مقابله با این تصمیم نابخردانه یاری رسانند.
د- سازمانهای مردم نهاد، عملکرد مسئولان در این زمینه را به عنوان آزمونی برای صحت ادعاهایشان درباره اهمیت به مصالح مردم و تعلق خاطرشان به پایداری توسعه کشور به دقت زیر نظر خواهند گرفت
کميته بين المللی نجات پاسارگاد
