|
|
دشت‌هاي خراسان در شرايط بحران قرار گرفته اند
از: مرجان طباطبايي
یکی يکی تشنه مي‌شوند و خالي مي‌شوند و مي‌ميرند، دشت‌ها و سفره‌هاي زيرزميني كشور، مثل دشت مشهد يا دشت نيشابور. از 36 دشت استان خراسان رضوي 33 دشت آن وضعيتي بحراني دارند.
3 دشت باقي مانده هم روزگار خوشي ندارند و كم‌كم همه آنها يك رنگ مي‌شوند تا جلوه حفاظت از محيط طبيعي كشور بيشتر خود را نشان دهد. علت آن هم برداشت بي‌حد و حصر از آنهااست.
معاون حفاظت و بهره‌برداري آب منطقه‌اي استان خراسان رضوي در اين باره مي‌گويد: يك شكاف موجود در دشت نيشابور به طول 20 كيلومتر كه در برخي نقاط چند سانتيمتر عرض دارد و اگر در زير سازه‌هاي بزرگ نظير جاده، ساختمان‌هاي مسكوني و غيره باشد، خسارات فراواني ايجاد مي‌كند.
عليرضا طاهري، در گفت‌وگو با همشهري، سی و سه دشت از مجموع سی و شش دشت مطالعاتي اين استان را ممنوعه مي‌خواند، به اين معنا كه ميزان برداشت منابع زيرزميني به قدري بي‌رويه بوده كه مقدار تخليه از تغذيه بيشتر شده است.همچنين از اين سی و سه دشت هم دوازده دشت بحراني و ممنوعه هستند، يعني علاوه بر مشكل دشت‌هاي فوق، سالانه افت آب زيرزميني هم دارند.
به گفته وي، بيش از نود درصد از برداشت‌هاي بي‌رويه مربوط به بخش كشاورزي است كه همواره به كرات گوشزد شده است.مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري خراسان رضوي اين موضوع را قبول مي‌كند و توضيح مي‌دهد: اگر سفره‌هاي آب زيرزميني پس از برداشت‌هاي بي‌رويه تغذيه مي‌شد، نشست نمي‌كرد.
حسن تقوايي، در پاسخ به اين سؤال همشهري كه وظيفه تغذيه آب اين دشت‌ها را چه بخشي عهده دار است، به بخش تحت تصدي خود اشاره مي‌كند و مي‌گويد: همه مطالعات مربوط به دشت‌ها صورت گرفته است؛ اما اعتباري براي كار نداريم.
وي، با اعلام اين كه نسخه را پيچيده‌ايم و منتظر دارو هستيم.، خاطرنشان مي‌كند: اگر سالانه 20 تا 30 ميليارد تومان اعتبار دريافت كنيم، مشكل دشت‌ها را حل خواهيم كرد. در حال حاضر اعتبار اين بخش حدود 4 ميليارد تومان است.تقوايي، با اين توضيح كه به ميزان اعتبار تخصيص يافته فعاليت كرده‌ايم، خطر دشت‌ها را تهديدي براي روستاها، بخش‌هاي كشاورزي، صنعت و پالايشگاه مي‌داند و با خطرناك خواندن وضع سفره‌هاي آب زيرزميني، خواستار رسيدگي به آنها مي‌شود.
معاون حفاظت و بهره‌برداري آب منطقه‌اي استان خراسان رضوي، هم در ادامه توضيح مي‌دهد: ظرف 40 سال گذشته سطح آب‌هاي زيرزميني دشت مشهد به طور متوسط هفتاد متر افت كرده است كه مهمترين خطر تخليه اين منابع، از دست رفتن آب‌هاي شيرين است؛ آن هم در اين استان كه هشتاد درصد از مصارف آن از اين بخش تامين مي‌شود.
طاهري، ميزان برداشت از منابع آب زيرزميني را رو به تزايد خوانده و اعلام مي‌كند كه اين استان با كسري يك ميليارد و 700 ميليون مترمكعبي آب‌هاي زيرزميني رو به رو است.به گفته وي، در حالي كه استان خراسان رضوي ظرفيت 8900 ميليون مترمكعب منابع تجديد شونده را داراست؛ اما ميزان برداشت از منابع زيرزميني آن يك ميليارد مترمكعب بيشتر از آن است.
وي، با مقايسه ميانگين نزولات جوي كه در كشور250 ميليمتر و در دنيا 800 ميليمتر است، اين آمار را در خراسان رضوي 225 ميليمتر ذكر كرده و جايگاه آن را نامناسب مي‌خواند.محمدعلي رضايي يكي از نمايندگان مردم خراسان رضوي نيز در گفت‌وگو با ما خواستار اتخاذ راه كار‌هاي لازم از سوي وزارت نيرو براي حل اين مشكل مي‌شود.وي تصريح مي‌كند: برداشت‌هاي بي‌رويه بدون تزريق آب به بحران منجر مي‌شود.
معاون حفاظت و بهره‌برداري آب منطقه‌اي استان خراسان رضوي نيز خاطرنشان مي‌كند: بايد ميزان برداشت از ذخاير آب زيرزميني را به شدت كاهش دهيم و به سمت احياي مخازن حركت كنيم.
همشهری
فرستنده، احمد همراه کميته نجات، تهران
کميته بين المللی نجات پاسارگاد
