زندگي از زاينده رود زايل مي‌شود

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

28 شهريور 1387 (2547 سال پاسارگارد) 18 سپتامبر 2008 ============ کميته نجات پاسارگاد هيچ گونه وابستگی مذهبی و سياسي ندارد

پس از آنكه لوله انتقال نفت به پالايشگاه اصفهان شكست و حجم زيادي از نفت وارد اين رودخانه شد، به‌نظر مي‌رسد در فصل گرما و قرار گرفتن در ميانه‌هاي تابستان شكل ديگري از مشكل گريبان زاينده رود را گرفته است.

كاهش ميانگين بارندگي در قياس با سال پيش و افزايش دما از دلايلي بودند كه سبب كاهش دبي آب زاينده‌رود شده‌اند.

اين تغييرات اقليمي در شرايطي رخ مي‌دهد كه به گفته برخي از كارشناسان محيط‌زيست حجم زيادي از فاضلاب‌هاي شهري و انساني و همچنين زه‌آب‌هاي ناشي از آبياري زمين‌هاي كشاورزي وارد اين شريان حياتي شهر اصفهان شده و به تبع آن در هنگام خشكسالي باعث افزايش غلظت آلاينده‌ها در زاينده رود شده است.

سلطاني، عضو هيأت علمي گروه مرتع و آبخيزداري دانشگاه صنعتي اصفهان با اشاره به اينكه ضعف در مديريت عاملي مهم در حادتر شدن خشكسالي زاينده رود است، به ايسنا گفت: نبود مطالعه و پيش‌بيني دقيق از وضعيت جوي سبب شد كه مسئولان سازمان آب منطقه‌اي در آذر ماه گذشته از كاهش بارندگي‌ها آگاه شوند و در نتيجه در كاهش آب خروجي از سد تاخير كنند.

از سوي ديگر، آغشته شدن آب رودخانه به نفت، مسئولان را وادار كرد كه براي افزايش سرعت آب و دفع هرچه سريع‌تر اين لكه نفتي، حجم بيشتري از آب پشت سد را آزاد كنند كه اين مسئله نيز عواقب نامطلوبي بر ذخيره‌سازي آب پشت سد گذاشت.

معاون آموزشي دانشكده منابع طبيعي دانشگاه صنعتي اصفهان، مكان‌يابي ناصحيح صنايع و اراضي كشاورزي مخصوصا كشت برنج را در حاشيه زاينده‌رود سبب افزايش بهره‌برداري بيش از اندازه از اين رودخانه دانست و تاكيد كرد: برنج گياهي است كه به آب فراوان نياز دارد، اين در حالي است كه بيشترين اراضي برنج كاري شده نيز در حاشيه زاينده رود قرار دارند.

سلطاني همچنين توسعه بيش از اندازه فضاي سبز را در كناره اين رودخانه غيركارشناسي خواند و تصريح كرد: چمن گياهي است كه علاوه بر تبخير زياد براي آبياري نيازمند آب فراوان است.

رجبعلي قاسمي، معاون محيط‌زيست انساني اداره كل محيط‌زيست استان اصفهان نيز در گفت‌وگو با ايسنا، كيفيت آب رودخانه زاينده‌رود را براساس داده‌هاي اندازه‌گيري شده اين اداره نسبتا مطلوب توصيف كرد و خاطرنشان ساخت: خشكسالي، پديده‌اي خارج از اراده انسان هاست كه با وقوع آن در شرايط فعلي در زاينده رود غلظت آلاينده‌ها نيز به‌طور طبيعي افزايش يافته است.

وي عمده‌ترين پساب‌هاي وارد شده به زاينده رود را فاضلاب‌هاي شهري و انساني و در كنار آن زهكش‌هاي كشاورزي عنوان كرد و گفت: آلودگي ميكروبي به ميزان فراواني در زاينده‌رود وجود دارد كه علت آن فقدان كلرزني و گندزدايي پساب‌ها در تصفيه خانه‌هاي فاضلاب شمال و جنوب است.

همچنين نبود تصفيه‌خانه فاضلاب در شهرك بهارستان با حجمي در حدود 75 هزار مترمكعب فاضلاب در روز سبب شده كه بخشي از اين پساب براي آبياري‌هاي كشاورزي مورد استفاده قرار گيرد و مابقي نيز به زاينده رود وارد شود كه ورود اين آلاينده‌ها به آلودگي‌هاي ميكروبي اين رودخانه دامن زده است.

قاسمي، زهكش‌هاي كشاورزي را حاوي مقادير زيادي از مواد مغذي نيترات و فسفات دانست و در اين رابطه اظهار داشت: اولويت اين اداره در حال حاضر كاهش آلودگي‌هاي ميكروبي زاينده‌رود است و تلاش در جهت وادار كردن سازمان آب و فاضلاب استان براي كلرزني پساب‌هايي است كه پس از تصفيه وارد اين رودخانه مي‌شوند.

بنابراين با توجه به اين اولويت‌ها فعلا برنامه‌اي براي كاهش مواد مغذي به زاينده رود وجود ندارد و چهره زاينده رود پس از رفع خشكسالي نيز تغيير چنداني نخواهد كرد.

بينا، مدير گروه بهداشت محيط دانشگاه اصفهان نيز در گفت‌وگو با ايسنا، مهم‌ترين مشكل زيست‌محيطي مربوط به زاينده رود را خشكسالي دانست و گفت: خشكسالي موجود فعلا معضلي محسوب مي‌شود كه مسلما ميزان آلاينده‌ها را نيز تحت‌تأثير قرار مي‌دهد و مهم‌تر از همه آن است كه اين خشكسالي در سال آينده هم ادامه دارد.

وي با بيان اينكه خطر مصرف ماهيان صيد شده از زاينده رود به‌دليل استفاده كمتر شهروندان چندان جدي نيست، از آلوده بودن بعضي از گونه‌هاي خليج فارس و رود كارون به انواع آلاينده‌ها خبر داد و از شهروندان خواست در استفاده غذايي از اين ماهيان در سبد غذايي خود تجديد نظر كنند.

طرفه، مديرعامل سازمان آب منطقه‌اي استان اصفهان، ادامه خشكسالي در سال‌جاري و آينده را خطري جدي براي رودخانه زاينده‌رود دانست و با اشاره به كاهش بارندگي‌ها و افزايش دما گفت: براي سال آينده هنوز برنامه‌ريزي نشده ولي با توجه به حجم آب پشت سد زاينده رود كه به حدود 360 ميليون مترمكعب خواهد رسيد، امكان توزيع آب براي بخش كشاورزي در پاييز وجود ندارد.