بیانیه دبیرخانه انجمن باستانشناسان جوان ایران

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

19 شهريور 1387 (2547 سال پاسارگارد) 9 سپتامبر 2008 ============ کميته نجات پاسارگاد هيچ گونه وابستگی مذهبی و سياسي ندارد

بیانیه دبیرخانه انجمن باستانشناسان جوان ایران

درباره صدرور مجوز هتلسازی در چشمانداز فرهنگی مجموعه باستانی شوش

بدينوسيله، نگرانی شديد خود را از رخدادهایی که در هفتهها و ماههای اخیر، میراث فرهنگی و معنوی ميهن‌مان را در چنبرة خود گرفته و يکی پس از ديگری به ورطه نابودی می‌کشد، اعلام نموده و ضمن تاکید بر لزوم هوشیاری آحاد ملت مسلمان ایران در دفاع از هستی فرهنگی و معنوی خود، به تشریح یکی از مهمترین این وقایع پرداخته و لزوم پیشگیری از آن را به آگاهی ملت بزرگ ايران می‌رسانيم:

1- در ماهها و هفتههای اخیر که شاهد انتشار اخبار ناگواری دربارة تخریب یادمانها و محوطههایی همچون مسجد گلشن (خراسان)، مدرسه چهارباغ (اصفهان)، شهر هرمزاردشیر (اهواز)، شهر تاریخی-اسلامی سیراف، مجموعه جهانی نقش رستم (فارس)، کتیبه هخامنشی خارک و... هستیم، مصاحبه معاون محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (آقای فریبرز دولت آبادی، مورخه 22/7/1387) با خبرگزاری ایسنا و در پی آن بیانیه رییس پژوهشکده باستانشناسی (آقای حسن فاضلی نشلی) درباره بلامانع بودن ساخت هتل و مخدوش کردن حریم فرهنگی مجموعة باستانی شوش خبری تکاندهنده و غیره منتظره است که بیشک در تاریخ تشکیلات میراث فرهنگی ایران طی چهار دهة اخیر بیسابقه بوده است.

2- شوش یکی از مهمترین محوطههای تاریخ بشری است که قریب هفت هزار سال تداوم سکونت داشته و وجود دو پایتخت دنیای باستان (یعنی تمدن عیلامی و امپراتوری هخامنشی) در کنار آثار و یادمانهایی از دورههایِ اشکانی، ساسانی و اسلامی اعتباری جهانی به آن بخشیده است. جای بسی تاسف است که مسوولان محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عوض آنکه روند ثبت جهانی این مجموعه کهن بشری که در حافظه جهانی جایگاهی ویژه دارد را تسریع کنند، در اقدامی غیرقابل توجیه و غیرکارشناسانه درصدد ایجاد موانعی در راه جهانی شدن آن بر آمدهاند.

3- هتل بینالمللیِ لالة شوش در 200 متری هستة اصلی تپههای باستانی شوش قرار دارد و در جنوب آن کارگاههای پخت سفال از سدههای نخستین اسلامی دیده میشود. همچنین در شمال شرق آن معبد معروف «آیهدانه» از دورة هخامنشی وجود دارد که در سدة گذشته توسط باستانشناسان فرانسوی مورد کاوش قرار گرفته است. در جنوب شرقی آن نیز امامزاده و گورستان معروف امامزاده عباس قرار دارد که از زمان کنت لفتوس در سال 1850 م وجود آنها گزارش شده است. افزون بر آن، در دیوارة محدوده خاکبرداری شده برای ساخت این هتل آثار مشخصی از خمرههای تدفینی دورة ساسانی و اشکانی و لایههای باستانی وجود دارد که تصاویر آنها هم در رسانهها انتشار یافته است. هتل دیگر هم که مربوط به بخش خصوصی است و هنوز به مرحله اجرا نرسیده، در 30 متری دیواره غربی کاخ آپادانا قرار گرفته و مشخصاً بر روی آثار دوره هخامنشی قرار دارد. ما با ساخت هتلهای مذکور مخالفتی نداریم تنها درخواست ما از مسوولان محترم، رعایت ضوابط عرصه و چشمانداز فرهنگی مجموعة باستانی شوش است که امر دشواری نیست. هر دوی این هتلها میتوانند بی هیچ اشکالی، یکی/دو کیلومتر آنسوتر و بیرون از محدودة حریم آثار ساخته شوند.

متاسفانه در این راستا، رییس محترم پژوهشکده باستانشناسی نیز بدون آنکه از محل هتلهای دوگانة شوش بازدید کرده باشد، در بیانیة مورخة 23/7/1387 «ساخت دو هتل در منطقه شوش را بلامانع دانسته است»، حال آنکه در فروردین ماه سال جاری تعیین حریم مجموعة باستانی شوش با مجوز این پژوهشکده انجام شده و بر باستانی بودن منطقه تاکید میکند و این خود تناقضی آشکار است. در این بیانیه همچنین محل هتل لالة شوش در 3000 متری هسته اصلی تپههای شوش ذکر شده که اشتباه بوده و در 200 متری آن قرار دارد و حاکی از عدم اشراف ایشان به مجموعه باستانی شوش است.

4- بدون تردید مصاحبه اخیر معاون محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، درخصوص اعلام بلامانع بودن ساخت هتل در عرصه مجموعه باستانی شوش در راستای فعالیتهایی طبقهبندی میشود که در سالهای اخیر به زیان میراث فرهنگی و معنوی ایرانیان بوده و در عرصههای جهانی منجر به تخریب چهره انسانیِ میهن اسلامیمان گشته است. بیشک ادامه این روند باعث دستاندازی مستقیم مراکز و نهادهای گوناگون به محوطههای باستانی خواهد شد. ما نگران نهادینهشدن رویهای هستیم که در چند سال اخیر مرتباً اتفاق افتاده است. سازمان میراث فرهنگی همواره در هنگام وقوع چنین معضلاتی، پس نشسته و عرصه را بر سایر مراکز، سازمانها، نهادها و یا وزارتخانهها خالی گذاشته است. ای کاش سازمان میراث فرهنگی به اندازه وزارت راه توان دفاع از حریم خود را داشت. مثال عینی اینکه «در حالی که وزارت راه اعلام نموده، ساخت هتل لالة شوش به دلیل قرار داشتن در حریم جادة اندیمشک-اهواز ممنوع است، اما سازمان میراث فرهنگی در اقدامی عجیب ساخت همان هتل را درون عرصة شهر باستانی شوش روا دانسته است.»

5- متاسفانه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری عموماً، انتقاد به وضعیت تخریب میراث فرهنگی کشور را موضوعی سیاسی قلمداد کرده و با وارد آوردن فشارهای مختلف به کارشناسان خود، آنها را از هرگونه اظهار نظری منع کرده است. بیم آن میرود که بالا گرفتن روند تخریب میراث فرهنگی به فاجعه غالب زمانه ما مبدل شود. به هوش باید بود که دغدغههای فرهنگی با بازیهای سیاسی آمیخته نشود و انتقادهای دوستداران میراث فرهنگی با غرضورزیهای سیاسی یکی پنداشته نشود. همچنین ضروری است با اتخاذ تدابیر لازم، از تبدیل موضوع شوش به سرنوشتی مشابه سیوند و درة بلاغی پرهیز شود. در شوش هنوز نه مانند سد سیوند (بودجههای میلیاردی) هزینه شده و نه حتی ساخت و سازی صورت گرفته است. تنها به خواست نادرست و قائم به شخص رییس محترم میراث خوزستان، آقای صادق محمدی، و علیرغم مخالفت کارشناسان استان محوطهای یک هکتاری به منظور احداث یک هتل خاکبرداری شده و تاکنون هیچ سرمایهگذاری دیگری انجام نشده است. هشدار میدهیم که ساخت هتل و بناهای جانبی آن همچون پارکینگ، فضای سبز، نگهبانی، حصار محدوده و... که برای هر هتلی ضروری است، تخریب بیشتری را به دنبال خواهد آورد و علاوه بر تخریب مستقیم لایههای باستانی منجر به مخدوش شدن «چشمانداز فرهنگی این مجموعه» و «جلوگیری از ثبت جهانی آن» میگردد.

6- این دبیرخانه، دستور ریاست محترم سازمان میراث فرهنگی، جناب آقای اسفندیار رحیم مشایی مبنی بر پیگیری موضوع خاکبرداری غیرکارشناسی و تخریب لایههای ساسانی و اشکانی شهر شوش را ارج مینهد. با این وصف، جای تاسف است که این دستور با پیگیری نامطلوب لوث شده است. درحالی که ریاست محترم میراث استان خوزستان (آقای صادق محمدی)، به دلیل ناکارآمدی و عدم آشنایی با ماهیت مسایل میراث فرهنگی مسوول اصلی تخریب میراث فرهنگی و معنوی کشور در منطقة شوش و دیگر نقاط استان خوزستان است و میبایست کلیة فعالیتهای وی در طی پنج سال گذشته مورد بازرسی قرار گیرد، طی اقدامی عجیب، فعالیت وی در شوش مورد تایید سازمان مرکزی میراث فرهنگی قرار گرفته است. لذا خواستان آن هستیم که دستور ریاست محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مبنی بر پیگیری مساله حفر غیرقانونی پی هتل لاله شوش و تخریب گسترده میراث خوزستان به مرحله اجرا درآمده و به طور دقیق پیگیری شود.

دبیرخانه باستانشناسان جوان ایران آمادگی خود را بهمنظور در دسترس قراردادن همه گونه اسناد و مدارک روشن و متقن دربارة نادرست بودن ساخت هتل در عرصه مجموعه باستانی شوش، و عملکرد بد در قبال میراث فرهنگی استان خوزستان به مراجع ذیصلاح اعلام میکند. علاوه بر این، خواستار آن است تا همه مسوولان فرهنگی کشور (خصوصاً ریاست و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی)، آنان که صاحب نفوذ کلام هستند یا آنان که به نوعی از فعالان عرصههای فرهنگی و اجتماعی کشور محسوب میشوند، و نیز از همه کسانی که حقیقتاً برای ارزشها و دستاوردهای میراث فرهنگی و معنوی و بشری احترام قائلند، مسایل کلان مدیریت میراث فرهنگی و تاریخی کشور را با حساسیت بیشتری دنبال کرده و از امحاء و نابودی آن جلوگیری نموده و از تخریب چهره میهن اسلامیمان پیشگیری به عمل آورند.