بازگشت به صفحه اصلی
شمارش معکوس تا 15 خرداد ماه سال پاسارگاد،
برای غرق شدن تنگه بلاغی
داود داروغه
عضو کميته نجات پاسارگاد در اهواز
قسمت اول
عالمی را گفتند عالم بی عمل به چه ماند
گفت به کندوی بی ثمر
عمله ای را گفتند عامل بی علم به چه ماند؟
گفت به وزیر پرضرر(*)
چندی پیش در پی آبگيري سد كارون 3،صدها اثر به جا مانده از تاریخ ایلامی - اسلامی ایذه همچون آسياب ها، گورستانها، كاروانسراها و امامزاده ها_كه با معماري منحصر به فرد بومي منطقه يعني سنگ ملات و گچ ساخته شده بودند_براي هميشه زير آب رفتند بدون آنكه باستان شناسان و كارشناسان ميراث فرهنگي توانايي و زمان كافي براي نجات همه اين آثار از خطر غرق شدن را داشته باشند .
آثار تاريخي سد كارون 3 قرباني آن شدند تا دولت انجام هر پروژه بزرگ عمراني را در مرحله طراحي و اجرا منوط به استعلام از سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كند. این مصوبه در هيأت دولت به تصويب رسيد اما هرگز به اجرا نرسید .
تنگه 18 كيلومتري بلاغي در 9 كيلومتري آرامگاه کورش کبیر در پاسارگاد واقع شده است. این منطقه باستانی كه از گذشته به عنوان راه شاهي [که از آن می گذشته] شهرت داشته يكي از مهمترين چشم اندازهاي پاسارگاد محسوب مي شود. احداث سد سيوند (1371) در تنگه بلاغی باعث شده است تا آثار موجود در اين تنگه مورد تهديد قرار گيرند. سد سيوند، جنجال برانگیزترین طرح عمرانی، روي رودخانه پلوار(سیوند) احداث شده است و پس از آبگيري حدود 8 كيلومتر از این تنگه را به همراه آثار دوران آن به زیر آب مي برد و 131 اثر را غرق مي كند.
هم اكنون با فشار آگاهان در زمینه میراث فرهنگی و دخالت یونسکو،چند گروه پژوهشي از دانشگاههاي بولونياي ايتاليا، ورشو لهستان، كيوتو ژاپن، پژوهشگاه لومير فرانسه، مركز مطالعات ايران شناسي آلمان، مركز باستان شناسي آلمان و موسسه باستان شناسي دانشگاه تهران تيم هاي مشتركي از ايران و كشورهاي خارجي(چندین گروه مختلف آلماني، ايراني لهستاني ، پنج تيم مشترك ايراني- ايتاليايي ، ايراني- فرانسوي و ايراني- ژاپني و...) تشکیل و کاوش هایی براي نجات محوطه‌هاي باستاني پشت سد سيوند، انجام داده اند. در اين كاوش‌ها باستان‌شناسان توانستند بقاياي معماري ، اشيا و گورهاي باستاني متعلق به هزاره پنجم پيش از ميلاد تا دوران اسلامي را شناسايي كنند.
طبق تعريف يونسكو هر اثري كه از گذشته باقي مانده باشد و نشان از يك واقعه داشته باشد جزء آثار تاريخي محسوب مي شود.
دانشمندان تاکنون سرگرم کاوش هاي باستان شناسي هستند تا پيش از آبگيري سد سيوند، دست کم بخشي از آثار تاریخی موجود در دشت پاسارگاد(مرغاب) را نجات دهند.در بین آثار کشف شده تنها آن دسته که قابل جا به جایی باشند نجات می یابند و تاکنون 131 اثر شناخته شده دیگر(با توجه به ادامه کاوش ها تعداد این آثار رو به افزایش است) که عمدتا بناهای تاریخی هستند در خطر نابودی هستند .
در این میان ایجاد کمیته ای مردمی برای نجات آثار باستانی دشت پاسارگاد بیشترین سهم را در جهت روشنگری افکار عمومی و توجه یونسکو داشته است .
کشف روستای هخامنشی
چندي پيش هيأت باستان شناسي ايران و ايتاليا موفق شدند در کنار 30 خانه مکشوفه از يک روستاي هخامنشي گورستاني مربوط به اهالي اين روستا را کشف کنند. اين گورها گرداگرد روستا واقع شده اند. اين روستا نزديك ترين محوطه به سد سيوند است و با آبگيري سد، زير آب مي رود. كاوش هاي باستان شناسي در اين روستا نيز باعث شد براي نخستين بار شيوه معماري در دوره هخامنشي كه تاكنون ناشناخته بود، شناسايي شود. کاوش هاي بيشتر در اين گورستان منجر به شناسايي 15 گور هخامنشي شد اما با نزديک شدن به پايان فصل کاوش، باستان شناسان موفق شدند تنها 3 گور از گورهاي کشف شده را شناسايي کنند.
كشف يك دهكده هخامنشي اهميت زيادي دارد و اين نخستين باري است كه بقاياي معماري روستاي اين دوره باستاني و با اهميت ايران شناسايي مي شود .
مهندس محمد حسن طالبيان، مدير بنياد پژوهشي پارسه و پاسارگاد درباره يافته هاي كاوشگران در اين دره مي گويد: باستان شناسان در فصل اول كاوش بخشي از بقاياي معماري يك روستاي هخامنشي كه شايد قدمت آن به دوران فرا هخامنشي نيز برسد با ديوارهاي دفاعي و لوله هاي سفالي دفع فاضلاب و يك منطقه توليدي ابزارآلات كشاورزي كه احتمالاً متعلق به دوران ساساني است را پيدا كردند.
همچنين دو كوره سفالگري از هفت هزار و 500 سال پيش، يك محوطه باستاني هفت هزار ساله، تدفين مرده های مربوط به شش هزار سال پيش، آثاري از بقاياي دوره ايلامي، دو اسكلت دفن شده همراه اشيا در گور، يك گورستان كلان سنگي ساساني، خمره ذخيره آذوقه (بزرگترين ظرف باستاني ايراني با وزني معادل 120 كيلوگرم)، حوض ساخته شده از لاشه سنگ با اندود گچ، مهر باستاني با نقوش افقي و قدمت پنج هزار و 500 سال كه در اين منطقه از نظر تجاري حائز اهميت است، كوره هاي ذوب فلز و دو گورستان دسته جمعي از ديگر آثاري است كه تاكنون در اين دره به دست آمده است .
معماری خانه های کشف شده، از پاسارگاد و تخت جمشيد الگو برداري شده است. دو پايه ستون در حياط يا ايوان مركزي يكي از اين خانه ها كشف شده و احتمالا ستون ها از چوب بوده است و به همين علت از بين رفته است. هم اكنون پايه ستون ها تنها گواه معماري ستون دار در خانه هاي اين روستا است .
آثار بدست آمده از اين
فصل كاوش نشان مي دهد كه زندگي در اين روستا در طول دوره هخامنشي جريان داشته است.
برخی دیگر از اين آثار عبارتند از چند مهره سنگي چرخ نخريسي كه از بافندگي در اين
روستا خبر مي دهد. يك كاسه مرمري ، سنجاق مفرغي ، مهره هاي تزئيني ، تيغه هاي سنگي
مربوط به يك آسياب، سر پيكان و يك سپر مربوط به دوره هخامنشي نيز در اين محوطه يافت
شده است .نیز، به دنبال تقاضاي کاوش مجدد باستان شناسان فرانسه و ايتاليا در تنگه
بلاغي، این مهم صورت گرفت و دومين فصل از
كاوش هاي باستان شناسي در تنگه بلاغي روي دهكده هخامنشي با سرپرستي عليرضا عسگري از
ايران و پروفسور كالياري از ايتاليا پس از يك ماه و نيم به پايان رسيد و نتايج شگفت
انگيزي داشت .
در محوطه 76 که توسط هيأت ايراني و ايتاليايي کاوش شده بود بقاياي يک روستاي هخامنشي کشف شد اما در کنار آن نيز سفال هاي دوره باکون ( هزاره پنجم پيش از ميلاد ) نيز شناسايي شد. به همين علت تيم مشترک ايران و آلمان که روي اين دوره باستاني کار مي کنند عهده دار کاوش در بخش باکون اين محوطه باستاني شدند.
از روي سفال هاي سطحي مي شد حدس زد که این محوطه به دوره باکون تعلق دارد .
هيات ايراني و آلماني به سرپرستي مژگان سيدين و باربارا هلوينگ موفق شدند تا بقاياي دوره باکون ( هزاره پنجم پيش از ميلاد )، را در محوطه 93 تنگه بلاغي شناسايي کنند. اين پژوهش ها نشان داد که تنگه بلاغي از 7 هزار سال پيش محل زندگي و سکونت انسان بوده است .
اختلاف نظر باستان شناسان در باره آثار،خود دلیلی برعدم مطالعه کافی در دره بلاغی است
حمید عطايي، يکي از باستان شناسان تنگه بلاغي که محوطه هاي بي شماري را همراه هيأت هايي از فرانسه و آلمان کاوش کرده است با اشاره به جريان کاوش در تپه باستاني هخامنشي می گوید: « تپه ای باستاني در نزديکي راه موسوم به راه شاهي واقع شده است و احتمالا متعلق به بناي ارزشمندي بوده است. کاوش هاي اوايل سال جاري نظريه راه شاهي را رد کرد و از آنجا که احتمال مي رود تنگه بلاغي در زمان هخامنشي شکارگاه بوده باشد، آنچه به عنوان راه شاهي مي شناسيم همان ديوار هاي پرديس شاهي بوده که بخش قرق را از محوطه پرديس جدا مي کرده است .
در جريان کاوش هايي که در محوطه 85 انجام گرفت بقاياي پايه ستون هاي هخامنشي کشف شد که احتمال وجود يک کوشک از دوره هخامنشي را در داخل تنگه بلاغي اثبات کرد.
عطايي با بيان اين مطلب که نظريه اخير تا حدودي درست است، يادآور شد:« احتمالا در محوطه پرديس نيز بناي ارزشمندي از دوره هخامنشي يافت مي شود به همين علت محوطه 34 که در داخل بخش پرديس واقع شده است را بايد کاوش کرد.
پيش از اين، آزمايشات ژئوفيزيک نشان داده است که محوطه 34 متعلق به يک بناي بزرگ است. همچنين سفال هاي سطحي نيز احتمال هخامنشي بودن آن را قوت بخشيده است.
رمي بوشارلا سرپرست فرانسوي کاوش در تنگه بلاغي است. وي در تازه ترين کاوش هاي خود روي راه شاهي معتقد است که راه مسير عبور آب بوده و به عنوان کانال از آن استفاده مي شده است .
عطايي با رد اين نظريه گفت : « بر اساس نطريه بوشارلا، ما پنج حفره در داخل راه شاهي ايجاد کرديم اما هرگز به بقاياي گچ ، ساروج يا ملات مشابه برخود نکرديم. در صورتي که از اين مسير که به عنوان کانال هاي آب استفاده مي شده بايد اين بقايا امروز يافت شود.
عطايي در ادامه گفت : «در صورتي که کاوش در محوطه 34 منجر به کشف بناي ارزشمندي از دوره هخامنشي شود نظريه پرديس بودن اين محوطه اثبات مي شود و آن وقت با اطمينان مي توان گفت که راه موسوم به راه شاهي همان ديوار پرديس است .
هم اکنون آبگيري سد سيوند باعث مي شود تا ميزان آب تا يک متري محوطه 34 بالا بيايد .
به گفته رمي بوشارلا
هنوز محوطه هاي بي شماري در اين تنگه وجود دارد كه نيازمند كاوش هستند و همه هراس
باستان شناسان اين است كه آبگيري سد سيوند مانع از اين
كاوش ها شود.
زیان های آبگیری این بند،تنها شامل آثار تاریخی نمی شود
به غير از آثار تاريخي كه در دره بلاغي قرار دارد و با آبگيري سد سيوند زير آب مي روند، مراتع عشاير كه يكي از جاذبه هاي گردشگري ايران به شمار مي رود نيز نابود مي شود. وجود آثار تاريخي و فرهنگي مهم در نزديكي درياچه اين سد از جمله آثار تاريخي پاسارگاد ، باعث مي‌شود كه نتايج حاصل از مطالعات گسترده به خصوص افزايش رطوبت در منطقه و تاثير آن بر سازه‌هاي تاريخي اهميت ويژه‌اي داشته باشد .
مهندس‌مختار نجفي كشكولي، مدير كل امور عشاير استان فارس با بيان اين مطلب مي گويد: با آبگيري سد سيوند مسير كوچ عشاير و يكي از استقرارگاههاي كوچ نشينان در اين منطقه از بين مي رود. او عشاير را به دو دسته مرتع دار و كوچ نشين تقسيم مي كند و مي گويد: اين سد براي مرتع داران كه از طايفه باصري هستند خطر بيشتري دارد چرا كه مراتع و چراگاههاي آنها زير آب مي رود. نجفي تأكيد مي كند كه وزارت نيرو به استناد قانون بايد رضايت مرتع داران را در صورت آبگيري اين سد جلب كند. به همين دليل است كه مهركيان براي حفاظت از جاذبه هاي باستاني، گردشگري و طبيعي ايران پيشنهاد تهيه نقشه آمايش سرزميني( نقشه اي كه در آن تمام نقاط تاريخي و طبيعي يك كشور مشخص مي شود) را ارائه مي دهد.او مي گويد: متأسفانه تاكنون هيچ ارگاني براي تهيه نقشه آمايش سرزميني اقدام نكرده و در صورت فقدان اين نقشه هر روز با خطر از بين رفتن آثار تاريخي زيادي به بهانه اجراي پروژه هاي عمراني مواجه مي شويم .
بسته شدن مسير كوچ عشاير و به زيرآب رفتن يكي از استقرارگاههاي كوچ‌نشينان در منطقه، يكي از نتايج آبگيري سد سیوند است اما آخرین ضرر نیست . وجود آثار تاريخي و فرهنگي مهم در نزديكي درياچه اين سد از جمله آثار تاريخي پاسارگاد ، باعث مي‌شود كه نتايج حاصل از مطالعات گسترده به خصوص افزايش رطوبت در منطقه و تاثير آن بر سازه‌هاي تاريخي اهميت ويژه‌اي داشته باشد.
چند اثر در معرض تهدید دیگر در تنگه بلاغی
بابك كيال، سرپرست مجموعه باستاني پاسارگاد در مورد محوطه‌هاي شناسايي شده می گوید: «در اين بررسي‌هاي محوطه‌هاي باستاني شامل تپه‌هاي پيش از ميلاد، كوره‌هاي ذوب فلز، غار و سكونت‌گاه‌هاي پيش از ميلاد، كوره‌هاي سنگي مربوط به دوره فرمانروايان فارس (فرته‌داران)، دو قبرستان دسته جمعي مربوط به دوران اشكاني، بيش از 7 كيلومتر مرز سنگي مربوط به دوران اشكاني و ديگر محوطه‌هاي باستاني كه بر اثر ساخت سد زير آب مي‌رود، شناسايي شد .»
همچنین بررسي هاي ژئوفيزيک در بخش شمالي محوطه 64 تنگه بلاغي منجر به کشف سه مجموعه ساختماني با واحدهاي متعدد مربوط به دوره فرا هخامنشي تا دوره ساساني شد. بررسي هاي ژئوفيزيک به تازگي و در وسعتي به ابعاد دو هکتار براي شناسايي بخش هاي مسکوني محوطه 64 و ديوار حائل اين محوطه با گورستان محوطه 65 انجام گرفته است به گفته سرپرست ايراني هيات ايران و لهستان در تنگه بلاغي اين بررسي ها نشان مي دهد سه مجموعه ساختماني در محوطه اي که به نام 64 خوانده مي شود ، مدفون مانده است که به دوره هاي پس از هخامنشي مربوط مي شود .
کشف سکونتگاه 4 هزار ساله در حوالي تخت جمشيد
باستان شناسان در برزن جنوبي واقع در جنوب تخت جمشيد در جستجوي سفال دوره کوروش و کمبوجيه بودند، موفق شدند سابقه استقرار و سکونت را از هزاره دوم پيش از ميلاد در نزديکي این بناي هخامنشي کشف کنند.
به گفته کاميار عبدي، باستان شناس ايراني مقيم آمريکا و سرپرست هيات کاوش در این منطقه، يکي از سفال هاي شاخص دوره ايلامي تا پارسي که در مرودشت و محدوده تخت جمشيد کشف شده سفال مشهور دوره تيموران است که "واندربرگ" آن را شناسايي و نام گذاري کرده است. به اعتقاد باستان شناسان، فرهنگ توليد اين سفال از اواسط هزاره دوم پيش از ميلاد آغاز و تا 900 يا 800 پيش از ميلاد ادامه داشته است. اما پس از اين دوره توليد سفال تيموران به يک باره متوقف مي شود و تا دوران هخامنشي ديگر اثري از آن ديده نمي شود .
طبق متون تاريخ شهری بزرگ به نام متزیش در نزديکي تخت جمشيد وجود داشته است که امروز اثری از آن دیده نمی شود .
در اين شهر بزرگ روزگاري ايلامي ها و احتمالا هخامنشيان زندگي مي کردند. اين که متزيش چه سرنوشتي داشته است و پس از ايلامي ها چه اتفاقي براي آن افتاده است معلوم نيست. اما متزيش بايد جايي در نزديکي تخت جمشيد بوده باشد و مي توان حدس زد که محوطه هايي چون برزن جنوبي، محوطه فيروزي يا محوطه هاي بخش غربي تخت جمشيد بوده باشد .
همچنین شناسايي هزاران گور هخامنشي و ساساني در کوه رحمت نیز حاکی از اهمیت فراوان نواحی اطراف پارسه و پاسارگاد است. بررسي هاي باستان شناسي در حاشيه تخت جمشيد ، شهر پارس و شهر ساساني استخر در دامنه و ارتفاعات کوه رحمت، از وجود 5 نوع تدفين و هزاران گور فراهخامنشي تا ساساني در اين محوطه خبر داد .
دره بلاغي در 95 كيلومتري شمال شيراز ، منطقه اي طبيعي است كه اگر معدني در آنجا وجود داشته باشد ممكن است به سئوالات موجود در رابطه با چگونگي ساخت تخت جمشيد و پاسارگاد پاسخ دهد. همچنين مسير زيارتي كاروان هاي دوره اسلامي نيز در اين دره بوده و شاهد اين ادعا كاروانسراي مظفري در كنار آرامگاه كوروش است. آرامگاه كوروش در دوره اتابكي به مسجد تبديل شد و همراه با باغهاي اطرافش مجموعه اي را تشكيل داد كه منزل خوانده مي شد و منزل بعدي كاروانها در تنگه بلاغي بوده است. اين منزلها مسير راه را در دوره هخامنشي و اسلامي مشخص مي كند.
پاسارگاد پنجمين محوطه جهاني ايران است كه طي آخرين جلسه يونسكو تير ماه سال 1383 كه در چين برگزار شد به علت دارا بودن شاخص‌هاي فراوان در فهرست جهاني يونسكو با صد در صد آرا به ثبت رسيد .
دو حوضچه توليد نوشيدني از دوره ساساني در تنگه بلاغي مدفون مانده است
با انجام بررسي هاي ژئوفيزيک در سايت ساساني تنگه بلاغي، دو حوضچه توليد نوعي نوشيدني آشکار شد. پيش از اين حفاري هاي باستان شناسي در بخش جنوبي محوطه 64 منجر به کشف حوضچه اي شده بود که در آن نوعي نوشيدني توليد مي کردند. قدمت اين حوضچه به دوره ساساني باز مي گردد.
علي اسدي، سرپرست ايراني هيأت ايران و لهستان، می گوید بررسي هاي ژئوفيزيک در محوطه اي به ابعاد 2 هکتار نشان داد محوطه 64 به دو بخش شمالي(فضاهای مسکونی) و جنوبي(فضاهای صنعتی) تقسيم شده و سه مجموعه ساختماني در بخش شمالي و يک حوضچه توليد نوعي نوشيدني در بخش جنوبي کشف شده است .
وي در ادامه گفت: « نقشه هاي ژئوفيزيک نشان مي دهد که حوضچه هاي مدفون در خاک به نخستين حوضچه اي که از اين مجموعه از زير خاک بيرون آمد شباهت دارد و احتمالا آن ها نيز به مانند حوضچه پيشين داراي يک سطح شيب دار که به يک خمره بزرگ سفال منتهي مي شود هستند.»
کشف عمارتي بزرگ از دوره هخامنشي در تنگه‌بلاغي
با کاوش در محوطه 73 تنگه بلاغی، بقاياي عمارتي بزرگ از دوره هخامنشي کشف شده است.
مژگان سيدين، سرپرست ايراني هيأت مشترک ايران و آلمان در اين باره می گوید شناسايي بقاياي کوره هاي سفال هزاره چهارم پيش از ميلاد باستان شناسان را راهي اين محوطه باستاني کرده است .
به گفته وی بررسي هاي ژئوفيزيک در اين محوطه از وجود عمارتي بزرگ در زير زمين خبر داد که منجر به باز شدن سه ترانشه بزرگ براي شناسايي اين عمارت شد. اين عمارت بزرگ با ديوارهاي سنگي متعلق به دوره هخامنشي است .
سنگ هاي ديوار اين عمارت به صورت لاشه سنگ و خشکه چين مورد استفاده قرار گرفته است. در اين عمارت هخامنشي، تاکنون بقاياي دو ظرف سنگي شکسته که کم و بيش اندازه اي مشابه پياله هاي امروزي دارند نیز یافت شده است.
خندق طويل دوره فراهخامنشي در تنگه بلاغي
با کاوش در محوطه 91 تنگه بلاغي، بقاياي ديوار خندقي طويل از دوره فراهخامنشي در اين تنگه باستاني یافت شد.
بنا بر سخنان مژگان سیدین اين ديوار خندق مانند ابتدا در بررسي هاي ژئوفيزيک شناسايي شده و سپس عکس هاي هوايي نيز وجود آن را تأييد کرده است. به همين دليل کاوش هاي باستان شناسي براي شناسايي چيستي اين ديوار در محوطه 91 آغاز شد که بخش هايي از آن از زير خاک بيرون آمد .
آنچه که باستان شناسان موفق شدند از زير خاک بيرون بياورند در حال حاضر طولي نزديک به 3 متر و 17 سانتي متر دارد و ارتفاع آن به يک متر و 60 سانتي متر مي رسد.
به گفته سيدين شواهد ژئوفيزيک و عکس هاي هوايي نشان مي دهد که اين ديوار خندق مانند بايد ابعاد بيشتري داشته باشد.
اين ديوار از لاشه سنگ و به صورت خشکه چين بدست آمده است. شواهد باستان شناسي نشان مي دهد اين ديوار متعلق به دوره فراهخامنشي است اما هنوز کاربري آن مشخص نشده است .
تيم مشترک ايران و آلمان براي شناسايي محوطه هاي پيش از تاريخي و دوره باکون راهي تنگه بلاغي شده اند. سرپرست آلماني اين تيم باربارا هلوينگ است .
سکونتگاه صنعتگران تنگه بلاغي،یادگار 6000 سال پیش
بررسي هاي ژئوفيزيک در تنگه بلاغي و در نزديکي سد منجر به کشف محوطه جديدي شد که به هزاره چهارم پيش از ميلاد تعلق دارد. اين محوطه صد و سي و يکمين اثري است که در تنگه بلاغي کشف شده است.
نقشه مغناطيسي تهيه شده از اين محوطه باستاني نشان مي دهد محوطه 131 استقراري بوده و متعلق به اقوامي است که 6 هزار سال پيش از کوره هاي سفال گري محوطه 73 فعاليت مي کردند.
تا کنون 5 کوره پخت سفال از هزاره چهارم پيش از ميلاد در محوطه 73 کشف شده است که يکي از کوره ها هنوز کانال سوخت رساني دارد .
فاصله ميان محوطه 131 تا محوطه 73 کمتر از ده دقيقه است و به همين خاطر باستان شناسان گمان مي کنند محوطه 131 زيست گاه صنعت گران محوطه 73 بوده است .
سيدين درباره کاوش هاي باستان شناسي محوطه 131 به ميراث خبر گفت: « اين محوطه به تازگي کشف و کاوش در آن نيز تازه شروع شده است و هنوز به غير از استقراري بودن و تعلق آن به هزاره چهارم پيش از ميلاد اطلاعاتي ديگري در دست نيست.»
وي درباره کوره هاي سفال گري کشف شده در محوطه 73 گفت: « اين کوره ها مدور هستند و مشابهت زيادي با کوره هاي 6 هزار ساله محوطه 91 دارند و به نظر مي رسد در هزاره چهارم پيش از ميلاد، در تنگه بلاغي صنعت سفال گري شکوفا بوده است .»
وزارت نیروی محبوب چنین است!
در تمامی این مدت اگر گاهی خبر خوشی از برگزاری همایش ها و سخنرانی صاحب نظران می رسد یا این که با وجود مشکلات فراوان، از ورود دانشمند برجسته دیگری مانند خانم باربرا کیم(لهستان) به کاوش ها آگاه می شویم پاسخی از سدکنندگان می آید و مژده ای که سیل نزدیک است .
گفتنی است که سازمان میراث فرهنگی مدعی است که مسئولان سد سيوند هزينه کاوش هاي تنگه بلاغي را نمي پردازند .افزوده بر این به گزارشی از تارنمای پیام، کارگران سد سیوند نیز از دولت شاکی بوده و به نشان اعتراض تجمعی داشته اند.
بر اساس آمارهای دولتی،375 سد محوطه های باستانی را تهدید می کنند
تاکنون بسياري از سد هاي ساخته شده در کشور جزو بزرگترين تهديد کننده هاي محوطه هاي باستاني بوده اند؛ سد کارون 3 در خوزستان و سد سهند در استان آذربايجان شرقي و....
خطرنابودی از سوي 375 سد در حال ساخت و مطالعه، محوطه هاي باستاني را تهديد مي کند .
طبق آيين نامه دکتر "رئوف"، معاون سابق رییس جمهور دوره اصلاحات(سید محمد خاتمی) تمامي پروژه هاي عمراني موظف به استعلام از سازمان ميراث فرهنگي پيش از آغاز فعاليت هاي ساخت و ساز هستند. بر اساس همين آيين نامه در صورتي که پروژه در دست احداث محوطه يا اثر باستاني را تهديد کند، هزينه پژوهش در آن اثر تا پايان کار و تاييد آن از سوي سازمان ميراث فرهنگي با مسئول پروژه عمراني خواهد بود.
اما آیا به این مقررات توجهی می شود؟
خبرگزاری میراث فرهنگی
تهران - 29 خرداد 84
افزايش قربانيان سدسازي استان فارس به 174 محوطه
گروه استان‌ها: با شناسايي 45 محوطه باستاني ديگر در پشت سدها و مسير طرح‌هاي آب‌رساني در استان فارس، تعداد محوطه‌هاي باستاني اين منطقه كه به زير آب رفته و تخريب مي‌شوند، به 174 محوطه و اثر افزايش يافت .
باستان‌شناسان در درياچه سد سلمان فارسي 20 محوطه و تپه باستاني در درياچه سد ميرزاي شيرازي 6 محوطه و اثر باستاني در درياچه سد مرودشت 6 محوطه و تپه باستاني، در درياچه سد آباده‌ها محوطه، در درياچه سد تنگاب 2 محوطه و تپه باستاني، در درياچه سد ملاصدرا 3 محوطه و تپه باستاني، در درياچه سد گورك بخشي از پايه‌هاي پل متعلق به دوره ساساني و در مسير طرح آب‌رساني يك كتيبه دوره قاجاريه را شناسايي كرده‌اند.
ايرج محمدي، يكي از كارشناسان طرح بررسي سدها، گفت: « در درياچه اين سدها به خصوص دو سد سلمان فارسي و سد ملاصدرا با آثار بسيار مهمي روبه‌رو هستيم كه مي‌تواند پرسش‌هاي بسياري از دوره‌ساساني را پاسخ دهد. همچنين آثار اين دو منطقه مي‌تواند تصوير روشني را از ارتباط فرهنگي شمال فارس و جنوب اين منطقه در اختيار كارشناسان قرار دهد.»
---------------------
آبگيري سد ملا صدراي فارس بدون هماهنگي با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري آغاز شد.
----------------------------------------------------------------
(*) " گورستان "
davoodhelper@gmail.com
www.savepasargad.com
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
*
نام سد : سيوند (سيبويه)
*
رودخانه : سيوند
*
محل سد : شمال مرودشت (استان فارس) و 14 كيلومتري سعادت شهر
*
نزديكترين شهر : مرودشت
*
نام حوضه آبريز اصلي: مركزي
*
نام حوضه آبريز فرعي : بختگان - مهارلو
*
نوع سد : خاكي با هسته رسي
*
نوع سرريز : آزاد
*
(سالهاي ساختمان) تاريخ شروع 1373 تاريخ خاتمه 1385
*
طول تاج (متر) : 600
*
عرض در تاج (متر) : 10
*
عرض در پي (متر) : 311
*
ارتفاع از پي (متر) : 57
*
ارتفاع از كف (متر) : 52
*
حجم مصالح مصرفي (متر مكعب) : 3500000
*
ظرفيت سرريز تخليه (متر مكعب در ثانيه : (P.M.F) 5600
*
گنجايش كل مخزن (ميليون متر مكعب) : 255
*
گنجايش مفيد مخزن (ميليون متر مكعب) : 142
*
حجم آب قابل تنظيم سالانه (ميليون متر مكعب) : 100
*
سطح زير كشت (هكتار ) : 10700
پیمانکار سد سیوند !
11.09.2005
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل شرکت مدیریت منابع آب ایران ، عملیات اجرایی سد ونیروگاه ملاصدرا که در شهرستان اقلید استان فارس قرار دارد ، از شهریورماه 1381 شروع شده است و پیش بینی می شود در سال 85 خاتمه یابد .
این سد از نوع خاکی با هسته نفوذ ناپذیر بوده و 100 مگاوات ظرفیت نیروگاهی دارد . ارتفاع سد ، 72 متر و طول تاج آن 630 متر است و 411 میلیون مترمکعب ، حجم مخزن دارد. همچنین سد سیوند که از نوع خاکی با هسته آب بند است ، با هدف تنظیم 100 میلیون متر مکعب آب ساخته می شود .
این سد برروی پی آبرفتی به عمق تا حداکثر 140 متر احداث می شود که از نظر ضخامت آبرفت در کشور تقریباً منحصر به فرد است و در دنیا از نمونه های نادر است و از این نظر با سد ‹‹ آسوان›› مصر قابل مقایسه است . ارتفاع این سد ، 57 متر از پی بوده و طول تاج آن ، 600 متر است .
کارفرمای سدهای سیوند و ملاصدرا ، شرکت سهامی آب منطقه ای فارس ، بوشهر و کهگیلویه بویر احمد است و مهندسین مشاور سکو ، مشاور پروژه هاست .
پیمانکار سد سیوند ، شرکت عمرانی وصنعتی پارس گرما و پیمانکار سد ملاصدرا ، شرکت ملی ساختمان است .
ایمیل دریافتی : پیرو بررسی های انجام شده طراح و برنامه ریز اصلی سد سیوند شرکت مهندسین مشاور سکو می باشد که از مناسب ترین روش ها جهت متوقف کردن این طرح تماس مستقیم یا نامه نگاری با این شرکت است.
شرکت سکو: تلفن 88728730 – 88728731 – 88728732 – 88729109 – 88729110 – 88729108
تهران – خیابان میرزای شیرازی – بین مطهری و بهشتی – کوچه شهدا – پلاک 4 – طبقه 7 – واحد 115
نحوه تماس:
تهران-خيابان ميرزاي شيرازي-كوچه شهدا-پلاك ۴-شركت مهندسين مشاور سكو تلفن: ۸۷۲۹۱۰۹-۱۰ دورنگار: ۸۷۲۹۱۰۵
تلفن همراه: ۰۹۱۲-۱۳۷۲۶۹۹