Save  Pasargad Committee

سایت رسمی بنیاد میراث پاسارگاد

مهندس هوشنگ ضیائی

برنده جایزه نوروز بنیاد میراث پاسارگاد

به عنوان بهترین شخصیت سال 1399 (2020)

در رشته ی میراث طبیعی و محیط زیست

متن برخی از گفتگوها با مهندس هوشنگ ضیائی

تنها ده در صد از جمعیت حیات وحش باقی مانده است

وضعیت حیات وحش کشور اسف بار است

تنها ده درصد از جمعیت حیات وحش باقی مانده است

هوشنگ ضیائی استاد دانشگاه و کارشناس حیات وحش:

 طی دو سه سال اخیر جمعیت حیات‌وحش در مناطق آزاد به کلی از بین رفته و حتی در برخی مناطق حفاظت شده نیز تنها پنج تا ده در صد از جمعیت حیات وحش باقی مانده است.

هوشنگ ضیائی افزود: اکنون از گله‌های بزرگ ده هزار راس کل و بز، قوچ و میش و آهوی وحشی در استان‌های شیراز، بوشهر و آذربایجان چیزی باقی نمانده است.

این کارشناس ارشد حیات وحش سرشماری و تهیه آمار دقیق از حیات‌وحش کشور را اولین اقدام برای جلوگیری از ادامه روند نابودی آنها دانست و افزود: پس از تهیه آمار دقیق باید با بررسی شرایط، پروانه‌های شکار و صید را صادر کرد چرا که صید و شکار بی‌رویه دلیل اصلی کاهش جمعیت حیات‌وحش کشور است.

ضیائی تصریح کرد: متاسفانه اکنون در بیشتر نقاط به جای آمارگیری و مطالعه، سالانه پنج درصد به جمعیت سال گذشته اضافه کرده و به عنوان آمار حیات‌وحش اعلام می‌کنند، در صورتی که این کار باید با کمک مردم محلی، طبیعت گردان و حتی شکارچیان انجام گیرد.

به گفته وی با استفاده از کمک مردم محلی و شکارچیان از شکار بی‌رویه حیوانات جلوگیری می‌شود چرا که وقتی شکارچی مشاهده کند دیگر حیوانی باقی نمانده، شخصا دست به شکار حیوانات نخواهد زد.

ضیائی گفت: علاوه بر تعداد حیات‌وحش باید ترکیب آنها را نیز محاسبه کرد. به طور کلی نسبت حیوان نر بالغ بر ماده باید یک به چهار باشد و اگر تعداد حیوانات نر کم شود، بسیاری از حیوانات ماده از بچه‌دار شدن محروم خواهند شد.

وی اضافه کرد: اکنون در بسیاری از نقاط کشور تعداد میش‌هایی که زایمان نکرده‌اند بسیار زیاد است که این مسئله حفظ این گونه را با مشکل مواجه خواهد کرد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: اگر در یک منطقه تعداد سم‌داران مانند کل، بز، قوچ، میش، آهو، جیبر و مرال از200  راس کمتر باشد، حتی اگر این جمعیت به خوبی حفاظت شود هم طی صد سال به کلی نابود خواهد شد چرا که با خانوادگی شدن جفت‌گیری و تغییرات ژنتیکی تعداد زاد و ولدها بسیار کاهش می‌یابد.

این کارشناس ارشد حیات وحش ادامه داد: این در حالیست که در ایران نه دسته‌های 200 تایی بلکه دسته‌های 10 الی 20 تایی از سم‌داران وجود دارد.

هوشنگ ضیائی تاکید کرد: برای حفاظت از حیات‌وحش و افزایش آنها باید تمام مردم بسیج شوند تا در این صورت پس از افزایش جمعیت و برقراری ارتباط میان جمعیت‌های مختلف مساله مشکلات ژنتیکی و توقف زاد و ولد حیوانات نیز حل شود.

۸ مهر ۱۳۹۲

برگرفته از پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران

وضعیت حیات وحش کشور اسف بار است

گفته های مهندس هوشنگ ضیائی درباره شکار و اسلحه *

مهندس هوشنگ ضیایی استاد پیشکسوت دانشگاه نیز با بیان اینکه وضعیت حیات وحش در کشور اسف بار است گفت: زمانی بنده خودم شکارچی بودم و از طرفداران شکار اما در آن روزها در منطقه بیستون 10 هزار راس کل و بز و در منطقه بختگان 17 هزار راس کل و بز، قوچ و میش وجود داشت.

در گذشته شکارچیان تنها حافظان حیات وحش بودند

وی افزود: در آن زمان شکارچیان تنها کسانی بودند که با طبیعت و حیات وحش انس داشتند و به نوعی تنها حامیان محیط زیست محسوب می شدند و همین افراد بودند که حیات وحش را به مردم معرفی می کردند اما امروز وضع فرق کرده در همان منطقه بختگان که 17 هزار کله بز وجود داشت به زحمت می توان بیش از 200 راس از این گونه ها شمارش کرد و وقتی جمعیت گونه ای زیر 500 عدد در یک منطقه باشد بدان معناست که آن جمعیت از شرایط مناسبی برخوردار نیست و از آنجایی که در بسیاری از مناطق کشور در مورد بسیاری از گونه ها جانوری وضع به همین صورت است بنابر این امروز دیگر نمی توان از شکار و صید حرفی زد.

ضیایی با اشاره به حضورش در سازمان محیط زیست از سالهای پیش از انقلاب اظهار داشت: متاسفانه در گذشته کسانی که به محیط زیست وارد می شدند تنها به فکر انحلال این سازمان بودند و کارشناسان می بایست آنقدر با آنها بحث می کردند تا متقاعد می شدند که محیط زیست و حفاظت از آن برای کشور ضروری است. چراکه در کشور ما همواره به محیط زیست به عنوان یک موضوع مجلل و لوکس نگریسته می شده است.

ممنوعیت یکباره شکار و صید مجاز تنها افراد قانون مدار را محدود می کند

ضیایی ادامه داد: به هر حال اگر چه وضعیت حیات وحش امروز کشورمان اسفبار است اما اگر به یکباره به طور کلی شکار صید را ممنوع کنیم تنها جلوی شکارچیان قانون مدار را می گیریم. و این کار نقشی در کاهش شکار و صید غیر مجاز نخواهد داشت کما اینکه همین افراد قانون مدار راهم وادار به انجام تخلفات می کنیم .

این استاد دانشگاه تصریح کرد: بنابر این اگر قرار است شکار و صید را ممنوع کنیم باید از نیروهای بسیج، سپاه و اطلاعات برای جلوگیری از تخلفات در این حوزه کمک بگیریم.

سازمان محیط زیست در تلفات حیات وحش مقصر است

به اعتقاد وی، سازمان محیط زیست در تخریب حیات وحش در طی سالیان گذشته خیلی مقصر بوده چرا که به عنوان مثال دو سال پیش زمانی که قانونی تصویب شد مبنی بر اینکه هر کس سلاح شکاری دارد با اعلام آن می تواند مجوز کسب کند سازمان محیط زیست هیچ عکس العملی نشان نداد و کاملا بی تفاوت بود و در مدت 6 ماهه ای که در این قانون به دارندگان سلاح شکاری برای کسب جواز فرصت داده شده بود بسیاری از افراد اقدام به خرید و وارد کردن اسلحه شکاری از خارج به داخل کشور کردند به گونه ای که گفته می شد کارخانجات اسلحه سازی ترکیه شبانه روز برای وارد کردن اسلحه شکاری به ایران کار می کردند.

ضیایی افزود: این در حالی است که سازمان محیط زیست می توانست با اعتراض نسبت به تصویب این قانون دست کم فرصت 6 ماهه را به 15 روز کاهش دهد که اگر این کار را می کرد اکنون یک میلیون اسلحه شکاری در دست مردم نبود.

معاون طبیعی محیط زیست در واکنش به این گفته ضیایی اظهار داشت: در آن زمان من در سازمان محیط زیست نبودم بلکه در مجلس شورای اسلامی نماینده بودم و همانطور که شما اشاره کردید حتی یکبار هم نشد که یکی از مسئولان محیط زیست نسبت به این قانون اعتراض کنند.

سازمان محیط زیست آمار دقیقی از شکارچیان حیات وحش ندارد

ضیایی در ادامه گفت: یکی دیگر از ضعف ها که در برخورد با مسئله شکار صید با آن مواجه است نداشتن آمار دقیق از تعداد شکارچیان هر منطقه و تعداد افرادی که اسلحه دارند است. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته آمریکایی و اروپایی حتی مساله شکار صید و حفظ حیات وحش در قوانین راهنمایی و رانندگی این کشورها دیده شده است و چنانچه کسی با حیوانی تصادف کند اگر آن رها کند بدون آنکه با محیط زیست و پلیس تماس بگیرد تا 2 هزار دلار جریمه شده و گاهی زندانی می شود و برایش سوء پیشینه محسوب می شود.

قوانین و مقررات حمایت از حیات وحش در کشور بسیار ضعیف است

ضیایی با بیان اینکه قوانین کشور ما در این زمینه بسیار ضعیف است خاطر نشان کرد: در کشورهای آمریکایی و اروپایی حتی اگر کسی متوجه شود که متخلفی در حال شکار حیات وحش است و یا در حال تخریب جنگلهاست و این موضوع را به محیط زیست یا پلیس اطلاع ندهد خودش مجرم محسوب می شود این در حالی است که در کشور ما بسیاری از مردم به دنبال شکارچیان می روند تا طریق شکار کردن او را از نزدیک ببینند.

دشمنی با حیات وحش در ادبیات و محاورات ما نهادینه است

وی ضعف فرهنگی را یکی دیگر از عوامل وضعیت بد حیات وحش کشور بیان کرد و افزود: در بسیاری از مناطق مردم ما با محیط زیست و حیات وحش کاملا بیگانه هستند. و حتی به صورت تاریخی در برخی موارد با حیات وحش دشمنی دارند کما اینکه در ادبیات ما ضرب المثلهای مانند مار در آستین پروراندن، ترحم بر پلنگ تیز دندان ستمکاری بود بر گوسفندان دیده می شود.

ضیایی افزود: در طول تاریخ ما نتوانستیم آشتی با طبیعت و حیات وحش را در جامعه نهادینه کنیم به شکلی که در بسیاری از موارد هر گاه کسی عمل زشتی انجام می دهد آن را با اسامی حیوانات ترکیب می کنند مانند خفاش شب، کفتار پیر و... و سازمان محیط زیست نیز هرگز کوششی نکرده است که ارزش این حیوانات را به مردم بشناساند. تا مردم به مباحث زیست محیطی و طبیعی علاقه مند شوند.

انتخاب رشته محیط زیست تنها به خاطر عنوان مهندسی نه از روی علاقه 

وی با اشاره به 30 سال سابقه تدریسش در محیط زیست یادآور شد: بسیاری از دانشجویان این رشته آن را نه از روی علاقه بلکه فقط به خاطر عنوان مهندسی که دارد انتخاب می کنند و تعدادی از آنها که توسط اساتید پرورانده می شوند و در این رشته ادامه تحصیل می دهند در نهایت در جایگاه و پستهای کارشناسی مهم استفاده نمی شوند به همین دلیل روز به روز شاهد افزایش مشکلات در محیط زیست هستیم.

آموزش دانش آموزان و جوامع محلی با استفاده از محیطبانان 

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در حال حاضر برخی اقدامات فرهنگی در زمینه محیط زیست کلید خورده  اظهار داشت: سازمان محیط زیست باید از این پتانسیلها نهایت استفاده را بکند و از آنجایی که محیط بانان یکی از آشناترین با مسائل طبیعی و به ویژه حیات وحش هستند باید برای جوامع محلی از این پتانسیل استفاده شود کما اینکه زمانی بنده مسئول پروژه یوز بودم از محیط بانان برای آموزش دانش آموزشان در مدارس منطقه استفاده می شد که این تعامل ارتباط بسیار خوبی بین دانش آموزان و کودکان آن منطقه با محیط بانان برقرار می کرد و به این ترتیب از یک سو میزان تخلفات محیط بانان بسیار کاهش می یافت و از سوی دیگر هر یک از دانش آموزان چون نسبت به طبیعت حساس شده بودند کوچکترین تخلفات اطرافیانشان را به محیط زیست گزارش می دادند.

همزمان با روز جهانی حیات وحش سوم ماه مارس (12 اسفند) مصادف با تاریخ پذیرش کنوانسیون سایتیس، میزگردی در خبرگزاری مهر