|
|
يبانيه ها | آرشيو پاسارگاد | آرشيو خبرها | مقالات | آرشيو هنر و ادبيات | آرشيو تاريخ زدايي | ديداري ـ شنيداري | | تماس | جستجو پيوند به صفحه اصلی
28 شهريور 1387 (2547 سال پاسارگارد) 18 سپتامبر 2008 ============ کميته نجات پاسارگاد هيچ گونه وابستگی مذهبی و سياسي ندارد
آژير قرمز براي يك اثر ملي
از: زهرا کشوری
با
گذشت 18 سال از آلوده شدن قنات «زارچ» به‌وسيله فاضلاب‌هاي بيمارستاني و صنعتي،
هنوز هيچ برنامه‌اي براي نجات طولاني‌ترين قنات تاريخي كشور انديشيده نشده است.
و با گذشت نزديك به 2 دهه، هيچ ارگان و نهادي مسئوليت حفاظت از اين قنات را به‌عهده نگرفته است تا هم يك اثر ملي هر روز بيشتر تخريب شود و هم زنگ خطر سلامت شهروندان 2 شهر يزد و زارچ به صدا درآيد.مهم‌ترين ويژگي اين قنات عمق چاه مادر آن است كه درژرفاي 80 متري به سفره‌هاي زيرزميني مي‌رسد.
به همين دليل تداوم آلودگي در آن خطر آلودگي سفره‌هاي زيرزميني و ايجاد يك بحران زيست محيطي را در اين 2 شهر در پي دارد.
كارشناسان اعتقاد دارند كه اگر مسئولان زودتر تدبيري براي رفع آلودگي‌هاي اين قنات نينديشند امراض همه‌گيري در سراسريزد و زارچ شيوع پيدا خواهد كرد كه بدون ترديد هزينه‌هاي مالي و جاني بسياري را به‌وجود خواهد آورد.
براساس استاندارد‌هاي زيست‌محيطي ورود فاضلاب بيمارستان‌ها پيش از تصفيه به داخل چاه‌هاي جاذب نيز ممنوع است. اين هشدار درباره قنات‌ها با تاكيد و جديت بيشتري لحاظ مي‌شود.
با توجه به اينكه از آب قنات زارچ براي آبياري زمين‌هاي كشاورزي و باغ‌هاي منطقه استفاده مي‌شود كارشناسان معتقدند براي جلوگيري از شيوع بيماري‌هاي انگلي و روده‌اي و حفظ سلامتي مردم بايد هر چه زودتر براي رفع اين مشكل چاره‌اي انديشيد.
قنات زارچ با 83 كيلومتر طول، مهم‌ترين و قديمي‌ترين قنات استان يزد محسوب
مي‌شود كه امتداد آن از شهر زارچ به يزد مي‌رسد. اين قنات كه 40 ليتر در ثانيه
آب‌دهي دارد از محله‌هاي قديمي يزد عبور مي‌كند و كشاورزان منطقه از آب اين قنات
براي آبياري زمين‌هاي كشاورزي و باغ‌هاي خود استفاده مي‌كنند.البته به‌دليل گل و
لاي فراوان و عدم‌امكان لايروبي آن و ورود فاضلاب‌هاي بيمارستاني، آب دهي اين قنات
به 20 ليتر در ثانيه رسيده است.
قنات زارچ علاوه بر تاريخي بودن، تنها قنات جاري
در سطح كشور است و همين مسئله اهميت آن را چند برابر مي‌كند.
اين قنات داراي 3 شاخه «شور»، «شيرين» و «ابراهيم خويدكي» بوده كه در حال حاضر تنها شاخه شور آن فعال بوده و 2 شاخه ديگر آن از كار افتاده است. بنابراين اگر براي مشكلاتي كه اين قنات را تهديد مي‌كند چاره‌اي انديشيده نشود، ممكن است تنها رشته جاري اين قنات نيز خشك شود.
اساسي‌ترين مشكلي كه هم اكنون اين قنات تاريخي را تهديد مي‌كند ورود فاضلاب بيمارستان به داخل آن است. مسئولان بيمارستاني از همان ابتدا نبودن فاضلاب شهري در بافت قديم يزد را دليل اصلي ورود فاضلاب به داخل قنات زارچ اعلام كردند و از سوي ديگر تا پيش از شكايت و محكوم شدن، مسئولان مدعي بودند تنها فاضلاب آشپزخانه يك بيمارستان به قنات وارد مي‌شود. آنها در توضيح ادعاي خود گرفتگي دريچه پساب بيمارستان را باعث انحراف فاضلاب آشپزخانه به سمت شاخه‌هاي پوك و خشك قنات معرفي كردند.
هرچند بعد از محكوم شدن هم هرگز حاضر نشدند راه حلي را انتخاب كنند كه جلوي اين فاجعه گرفته شود. اين درحالي بود كه كارشناسان مركز بهداشت و محيط زيست يزد كوتاهي و بي‌توجهي بيمارستان را دليل اصلي اين مسئله معرفي مي‌كنند. اما مسئولان بيمارستان هرگز به نامه نگاري‌هاي مركز بهداشت اين شهر توجه نكردند و به‌طور كل وجود چنين نامه‌هايي را تكذيب كردند. از سوي ديگر اداره محيط زيست يزد نيز چندين بار جريمه نقدي براي بيمارستان تعيين كرده است كه بيمارستان همه آنها را پرداخته و همچنان به كار خود ادامه مي‌دهد.
پس از آن هم مسئله به دادگاه كشانده مي‌شود و بيمارستان به پرداخت جزاي نقدي و
مجازات تبعي محكوم مي‌شود. مسئولان بيمارستان پس از حذف مجازات تبعي بيمارستان،
جزاي نقدي آن را پرداخت و در همان دادگاه قول مي‌دهند در فرصت قانوني كه دادگستري
به آنها داده مشكل فاضلاب بيمارستان را حل كنند اما تا به امروز به قول خود وفا
نكرده‌اند.
ازسوي ديگر قوانين موجود دست و پاي مركز بهداشت را بسته و عملا راه
قانوني براي مجبور ساختن مسئولان اين بيمارستان به حل بنيادي مسئله وجود ندارد؛
البته اگر قوانين ميراث فرهنگي را كه تاكنون اجرا شده در اين مسئله همچنان ناديده
بگيريم.
طبق ماده 104 قانون برنامه سوم توسعه با توجه به اينكه آب مصرفي بيمارستان زير 400 متر مكعب است و بيمارستان نيز جرايم نقدي را پرداخت مي‌كند، نمي‌توان فعاليت آن را متوقف يا آب و برق آن را قطع كرد.
كارشناسان اداره بهداشت اعتقاد دارند مسئولان بيمارستان با آگاهي از همين موضوع به راه‌حل‌هايي كه به آنها ارائه مي‌شود هيچ توجهي نمي‌كنند.
يكي از راه حل‌هاي پيشنهادي مركز بهداشت حفر چاه و تخليه فاضلاب در چاه بود كه مديريت بيمارستان به‌دليل هزينه‌هاي مالي ناشي از آن، با حفر چاه موافقت نكرد.
علاوه بر آن مسئولان بيمارستان مدعي شدند كه وجود 100 خانه در بافت قديم يزد و سرريز شدن پساب آنها دليل اصلي آلوده شدن قنات است و مراكز مسئول تنها مسئله بيمارستان را بزرگ‌نمايي مي‌كنند بدون اينكه هيچ راه حلي ارائه دهند.
پس از آن و با توجه به ادعاي مسئولان بيمارستان كارگران راهي قنات زارچ شدند تا با لايروبي و حل مشكل آن، قديمي‌ترين قنات كشور را از نابودي كامل نجات بدهند اما طولي نكشيد كه وجود سرنگ‌هاي آلوده بيمارستاني كه در بدن‌ها آنها فرو مي‌رفت، كارگران را فراري داد تا سرنوشت اين قنات در هاله‌اي از ابهام فرو رود.
كارشناسان بهداشت بار ديگر اعلام كردند چون بيمارستان در گودي واقع شده و 10 متر پايين‌تر از فاضلاب شهر يزد قرار دارد به همين دليل درصورت وجود سيستم پساب نيز، ورود فاضلاب بيمارستان داخل فاضلاب شهري امكان‌پذير نيست و تنها راهي كه براي اين مشكل وجود دارد حفر چاه و ايجاد تصفيه‌خانه است كه مسئولان بيمارستان از پذيريش آن تا به امروز سر باز زده‌اند.
اما همه مشكلات قنات زارچ به همين مسائل خلاصه نمي‌شود. قنات در مالكيت جهاد كشاورزي و سازمان اوقاف است و از سوي ديگر قنات زارچ اثري ملي است و حفاظت از آن براساس قوانين مصوب به سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري يزد باز مي‌گردد. وجود چند مسئول همزمان باعث شده كه هيچ‌يك مسئوليت اتفاق‌هايي كه در درون اين قنات در حال افتادن است را نپذيرند.
البته لايروبي اين قنات مدتي توسط كارشناسان و بدون حمايت مالي مسئولان ذي‌ربط ادامه پيدا كرد اما بخش خصوصي نتوانست به تنهايي گره اين مشكل را باز كند.
همچنين كميته‌اي متشكل از شركت آب منطقه‌اي، استانداري يزد، اداره محيط زيست، مركز بهداشت و اداره آب و فاضلاب يزد براي پيگيري مشكل فاضلاب شهري بافت قديم يزد و رسيدگي به مسئله قنات زارچ تشكيل شد كه تا امروز كاري از پيش نبرده است.
به تازگي مردم شهر زارچ در نامه‌اي به استاندار اين استان خواستار توجه به وضعيت اين قنات و سلامتي اهالي شهر شده‌اند كه اين نامه هم تاكنون گره اين مشكل را نگشوده است.
همشهری
فرستنده احمد، همراه کميته نجات، از ايران
