شنبه شب 22 دسامبر مراسم گرامیداشت يلدا به همت دکتر محمدعلی دادخواه و ديگر افراد هيئت مديره موسسه حقوقی راد بر گذار شد . موسسه راد موسسه ای است حقوقی و در آيين نامه مصوب سال 1354 آن از چهار جشن فرهنگی سالانه گفته شده که يکی از اين جشن ها «يلدا» است.  در جشن يلدای امسال علاوه بر هيئت مديره آن تعداد زيادی از وکلا، قضات، حقوقدان ها، و کارآموزان وکالت حضور داشتند.

در این مراسم ابتدا یاد و خاطره مرحوم ورجاوند، يکی از مدافعان هميشگی ميراث فرهنگی  که هر ساله در اين جشن ها شرکت می کردند گرامی داشته شد سپس دکتر احسان صباغیان در خصوص تاثیر استوره ها  در فرهنگ متمدن سخن رانی کردند ، ایشان در سخنانشان گفتند که «ما باید فرهنگ را از نسل قبل گرفته و به نسل آینده پیشکش نماییم»سپس شعر آرش کمان گیر خوانده شد. پس از آن آقای دکترهرمیداس باوند در خصوص نقش سنت ها در توسعه جوامع صحبت کردند و همچنین به جشنهای ایرانی و آثار تاریخی و فرهنگی اشاره نموده و گفتند که: «اگر ما تلاش نمائیم می توانیم کاری کنیم که ایران در جوامع بین المللی جایگاه خوبی داشته باشد.»  بانو توران شهریاری شعر یلدا سروده خودشان را خواندند و خانم شهدی وکيل دادگستری نيز شعر ديگری در ارتباط با يلدا خواندند و در پايان آقای دکتر محمدعلی دادخواه درباره تاثير شادمانی که لازمه حيات اجتماعی است سخنانی گفتند. و اضافه کردند که: «يلدا چون جشن های ديگر ايرانی ريشه در آيين و فرهنگ ما دارد و زيست گاهی است که انسان را به نسل های قبل از خود مرتبط می کند.»

در اين مراسم پیشنهاد اخير بنیاد میراث پاسارگاد  به یونسکو، برای  ثبت جهانی اين جشن بزرگ فرهنگی، خوانده شد و مورد استقبال  قرار گرفت

 چند پرسش از دکتر محمدعلی دادخواه در شب يلدا:

نگار : به نظر شما چرا سازمان میراث فرهنگی در فرستادن مراسمی مثل نوروز و چهارشنبه سوری و یلدا برای ثبت جهانی کوتاهی می کند ؟

دکتر دادخواه : به نظر من به اين علت است که  وقوف وافی نسبت به ارزش این ميراث ها را ندارند و نمی دانند که اين ها چه نقش ارزنده ای در هویت یک جامعه دارد. من یک بار دیگر هم طی مقاله ای به عنوان سخنی با حقوقدانان میراث فرهنگی به این مهم پرداخته بودم. باید به این نکته توجه داشت که اصولا هویت یک ارتباط مفهومی است که بین انسان و سرزمین او برقرار می شود و این ارتباط به گونه ای است که این اعیاد ، سنن ، رسوم هر کدام ایستگاه و زیستگاهی هستند که انسان را به قرن قبل از خودش به نسل پیشین و نسل های گذشته ارتباط می دهد و نسل امروز را به نسل فردا و فرداهای دیگر . شما هنگامی که در کنار سفره هفت سین می نشینید دقیقا احساس می کنید که کوروش که داریوش که بزرگمهر که انوشیروان و دیگر کسان نیز در کنار اين سفره نشسته اند اینها به ما یک هویت مستقل یک همبستگی پایدار یک پیوند کاملا استوارمی بخشد که ما بتوانيم ایران این سرزمین بزرگ را حفظ کنیم و ایرانیانی هم که در خارج از این چارچوب جغرافیایی زیست می کنند نيز پیوسته دل گرم و همراه باشند

نگار : چرا ما یلدا را در تقویم رسمی کشورمان نداریم ؟

دکتر دادخواه : این را هم باز بگویم که از عدم دریافت و واقع بینی مسئولینی است که باید در این زمینه اقدام بکنند چون شما چگونه می توانید جشن به این گستردگی و فرا گیری را پیدا کنید که بدون هیچ تبلیغی در دل کوچه ها در کنج خانه ها در دورترین دهات ما رفته و مثل یک جنبش و موضوع نشاط آور همه ر بر می انگیزد . دیروز در مراغه بودم و دیدم چگونه همیهنان آذری با شتاب و شوق ميوه های سفره يلدا را می خريدند.  شما ببنيد همين هندوانه که به خاطر شکل  و رنگش شبيه خورشيد است يا انار که باز به خاطر رنگ قرمز آن را بر سفره می گذارند و اين ها را مردم می دانند و به آن علاقمندند. واقعا  باید به مسئولین فرهنگی اخطار داد که این نحوه رفتار یعنی فاصله افتادن بین مسئولین و مردم و تفرقه بین فرهنگ عامیانه و فرهنگ رسمی که این فاجعه خطرناک است و خبر خوبی نیست و باید نسبت به آن حتما تجدید نظر شود .

نگار : به نظر شما اهمیت جشنهای ایرانی در چیست ؟  

دکتر دادخواه : باید بگویم یکی از مهمترین ویژگیهای جشنهای ایرانی مردمی بودن آن هاست. مثلا ببينيد بدون اینکه دعوتی از کسی بشود يا تبليغی بشود از نزدیکیهای نوروز دغدغه و دلشوره مراسم آن هست. از سبزه سبز کردن گرفته تا آرايش سفره و مسايل ديگر. هر کسی یک شوری برای آن دارد.  فصل مشترکی که در همه جشن ها هست رازناک بودن و طربناک بودن آنها است. با خودش  شورو شوق ایجاد می کند. هزاران سال است که مردم آن را در دل و جانشان پرورش داده اند تا به اين جا آمده است.  حکومت هایی که با این مردم ستیز کردند ننگی برای خودشان ایجاد کردند و گروهایی که آن را ترویج کردند خوشنامی و شادکامی  را برای حال خودشان و تاریخ فردايشان خریده اند .

نگار : آیا از نظر شما تلاش برای حفظ میراث فرهنگی یک حق و وظیفه است ؟

دکتر دادخواه : باید بگویم که از نگرش حقوق بین الملل و حقوق بشر این حق مسلم او است

نگار : آیا دولت ایران حق دارد میراث فرهنگی ما را به عمد و یا غیر عمد خراب کند و يا برای ثبت جهانی نفرستد  ؟

دکتر دادخواه : نه باید بگویم این یک عدول از تکالیف خودش است چون با استناد  ماده بيست و هفت حقوق بشر و به استناد ماده سی میثاق فرهنگی و اجتماعی این حق بشری است یعنی هر کس حق دارد که نسبت به حفظ و  پایداری آن اظهار نظر  بکند کسانی که از موارد عدول کرده اند به تکالیف و وظایف خودشان عمل نکرده اندو بی گمان در پیشگاه تاریخ محکوم هستند اگر نسل امروز توان آن را نداشته باشد که آن ها را به چون و چرایی بکشد نسل های آینده به هنگام قضاوت نمره خوبی به آن نخواهند داد .

نگار : شما به عنوان یک حقوقدان می توانید از حق مردم در ارتباط با میراث فرهنگی و تاریخی شان دفاع کنید ؟

دکتر دادخواه : باید بگویم من سابقه این را داشته ام و خوشبختانه کارنامه نامطلوبی هم ارائه نداده ام شاید برای نخستین با در طول تاریخ دادگستری ایران شعبه پنج بازپرسی اصفهان در پی یک نامه رسمی به ماده بيست و هفت اعلامیه حقوق جهانی بشر استناد کرد امری که در پیشینه تاریخی ما ندیده بودیم و بر مبنای همین سوالی که دادسرای اصفهان کرد اداره حقوقی قوه قضایه گفت که حفظ میراث فرهنگی در زمره امر به معروف و نهی از منکر تلقی می شود و می بینیم که چه وسعت فراگیری را در این زمینه بوجود آورده من از جناب آقای صالحی که دستور تعطیل برج جهان نما را صادر کردند ، از جناب آقای جرقویه که دستور تعطیل مترو از خیابان چهار باغ رو دادند ، از جناب آقای کریمی که دستور جلوگیری ساخت و سازهای بی رویه پتروشیمی در بیستون را صادر کردند باید به عنوان بزرگانی که در تاریخ ما می درخشند و نامشان حتما ماندگار خواهد بود سپاسگزاری کنم.

نگار : برای جبران این غفلت های عمدی که دولت ایران دارد در قبال میراث فرهنگی ما انجام میدهد همان طور که اطلاع دارید بنیاد میراث پاسارگاد تصمیم دارد که هر ساله پرونده ای را برای ثبت جهانی بفرستد به یونسکو  مثل ثبت جهانی شب یلدا . نظر شما چیست ؟

دکتر دادخواه : این بسیار امر لازم و ضروری است چون اگر ما این کار را بکنیم بخصوص ما پشتوانه های معرفتی و فرهنگی و رازهای ناگشوده این سنن آداب و اعیاد را باز گوییم اولا جهانیان به آن معطوف می شوند مثلا برای نمونه عرض می کنم می دانید که سان دی یعنی روز ستایش خورشید در صورتی که این دی از ماه دی گرفته شده و و سان همان خوشید است لذا روز تعطیلی مسیحیان ریشه در آداب و سنن ایرانی داشته و خورشید را ستایش می کردند .و دیگر موارد ی که ما به اون برمی خوریم مثلا شما هنگامی که در مراسم نوئل برخورد می کنید که دقیقا مقارن با همین ایام یلداست اون شنل قرمز رنگی که بابا نوئل دارد الهام از پوششی است که ایرانیان کهن داشته اند چون آنها وقت شاد یعنی غروب و طلوع خورشید رو که آسمان به نحو بسیار زیبایی رنگارنگ می شود را شاد می دانند و بر همین مبادی لباس شاد لباس قرمز رنگ که هر کدام از آنها تداعی بخشی از این موارد است را انتخاب می کردند و به آناعتبار می دادند .

نگار : واما تاریخچه یلدا چرا بلندترین شب سال است در این خصوص توضیحی بفرمایید ؟

دکتر دادخواه : باید اعلام کنم این آفرینی است که باید به نیاکان خودمان بگوییم که اونها توانستند رسد کنند توانستند در بین سيصد و شصت و پنج شب سال بفهمند کدام شب طولانی تر است یکی شب یلدا و یکی روز جوزا که در مقابل طولانی ترین شب طولانی ترین روز برگزار می شود به علت اینکه موضع شناخت زمان بوده در آن نجومی که ایرانیان کهن بدون هیچ از علومی که امروز کامیابی و کامکاری را برای محقق ایجاد می کند ایرانیان توانسته بودند به این مواضع راه بیابند و این خیلی امر ارزشمندی است ضمن اینکه از نظر کشاورزی این تاثیر را داشته که بتوانند برای کاشت برای داشت برای برداشت برای انباشت نیز مقرراتی را وضع بکنند و این مقررات دسمایه ای شده که در طول تاریخ که ایرانیان که وجه اولیه شغل و کارشان کشاورزی بوده بک زمانهای خاصی راتداعی کنه و یادآور بشود

نگار : اجازه بدهيد از سوی بنیاد میراث پاسارگاد از شما  سپاسگزاری کنم ؟

دکتر دادخواه : من امیدوارم این بنیاد در اهداف فرهنگی خودش که هم تقویت فرهنگ ایران زمین است و هم ترویج بار معرفتی یک فرهنک شاداب و انسانگرا کامیاب و موفق باشد.

از: نگار  خبرنگار کميته بين المللی نجات پاسارگاد

www.savepasargad.com