به زودی يکی از آثار مهم دوره ساسانيان را از دست خواهيم داد

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

به زودی يکی از آثار مهم و سالم دوره ساسانيان را از دست خواهيم داد

عمليات انفجاري در معدن سنگ مجاور چارتاقي نياسرهمچنان ادامه دارد

رفت ‌و آمد تريلرهاي سنگين به چندين برابر ميزان پيشين رسيده

چهار طاقي نياسر يكي از آثار مهم به جاي مانده از دوره ساسانيان است كه برخي از اسرار ساخت آن با پژوهش‌هاي دكتر رضا مرادي غياث‌آبادي فاش شد.

بر اساس مطالعات وي اين چهارطاقي همچون يك تقويم خورشيدي، به درستي طلوع نخستين خورشيد زمستاني را كه به "انقلاب زمستاني" و "شب چله" شهرت دارد ،نشان مي‌دهد.

بر اين اساس هر سال دكتر غياث‌آبادي به چهارطاقي نياسر مي‌رود و در كنار علاقه‌مندان، طلوع خورشيد زمستاني را به نظاره مي‌نشيند.

وي در سفر اخير با وضعيت اسفناك اين اثر ساساني مواجه شد كه نوشته حاضر را بر اساس مشاهدات خود نوشته است.

رضا مرادي غياث آبادي _ برنامه ساليانه ديدار از طلوع خورشيد انقلاب زمستاني و يلداي خورشيد در چارتاقي نياسر، عملاً به برنامه آشنايي با وضعيت اسفبار و مخاطره‌آميز اين سازه مهم و بي نظير تقويمي در ايران و جهان منجر شد.

اکنون پس از دو سال از انتشار نامه سرگشاده‌ام به نام "اعلام خطر در باره چارتاقي نياسر"، نه تنها هيچگونه اقدام مفيدي انجام نشده، بلکه عمليات تخريبي در عرصه و حريم بنا با شدت بيشتري گسترش يافته است.

شهرداري و شوراي شهر نياسر تنها به بخشي از عمليات عمراني توجه نشان مي‌دهند که بتوان درآمدي از آن به دست آورد.

عمليات انفجاري در معدن سنگ مجاور چارتاقي همچنان ادامه دارد و پيگيري‌هاي پايگاه ميراث فرهنگي براي توقف اين عمليات تاکنون سودي نبخشيده است، چرا که همواره منافع مادي سودجويان به دلسوزي‌هاي دل‌نگرانان ميراث علمي و فرهنگي ميهن مي‌چربد.

رفت‌وآمد تريلرهاي سنگين حامل سنگ از داخل حريم چارتاقي نه تنها متوقف نشده، بلکه با راه‌اندازي معادن بزرگ‌تر ديگري در منطقه، به چندين برابر ميزان پيشين رسيده و روزانه ده‌ها تريلر سنگين بدون توجه به عرصه و حريم چارتاقي از ميان آن گذر مي‌کنند.

شهرداري و شوراي شهر نياسر نيز در اين ميدان کارزار در ميان سود و فرهنگ، بجاي آنکه در انديشه ساخت کنارگذري براي اين معادن باشند، در فکر احداث خيابان‌هايي تازه‌ هستند.

کندوکاوهاي ماشين‌آلات سنگين حفاري در اطراف چارتاقي، همچون گذشته متداول است.

حفاري‌هايي که هيچيک از مسئولان محلي از آن "خبر ندارند" و سفارش‌دهنده آن نيز همچون هميشه "ناشناس" است.

پايه‌هاي چارتاقي به دليل انجام‌نشدن هيچگونه مرمت ترميم در 50 سال اخير، دچار فرسودگي و آسيب‌هاي عميقي شده است.

لوله‌هاي آبرساني به بناي آسمان‌نمايي ابتدايي که نام رصدخانه دانشگاه کاشان را يدک مي‌کشد و در عرصه ممنوعه چارتاقي ساخته شده است، نه تنها از فاصله دو متري چارتاقي جمع‌آوري نشده، بلکه پس از گذشت يک‌ سال تمام، هنوز حتي شکستگي‌هاي لوله‌هاي آبرساني مرمت نشده‌اند و روزانه ده‌ها و شايد صدها ليتر آب به بنياد بنا نفوذ مي‌کند.

سنگ‌هاي تراش‌خورده سطوح بالايي سکوهاي چارتاقي که در حکم ابزار محاسباتي بنا هستند و سه سال پيش به بهانه نصب نورافکن‌هاي رنگارنگ و شلنگ‌هاي نوراني مضحک که تجلي هنر مدرن شهرداري‌هاي ايران است، تخريب شده و به اطراف پراکنده شده بودند، به رغم پيگيري‌ها و خواهش‌ها و التماس‌هاي مکرر نگارنده، همچنان در محوطه و در زير چرخ همان ماشين‌هاي "ناشناس" حفاري خرد شده و نابود مي‌شوند.

به رغم وعده‌هاي فراوان، نه تنها به هيچيک از طرح‌هاي و پيشنهادهاي مکتوب اين نگارنده براي رسيدگي به وضعيت چارتاقي و محوطه آن و نجات آنها که دو سال پيش و به خواست مسئولان محلي به آنان داده شده بود، توجهي نشده، بلکه همچنان مايل هستند که به دليل "مفقود شدن" طرح‌ها، براي سومين بار نسخه‌ ديگري تحويل داده شود تا هم سطل‌هاي زباله بي‌مصرف نمانند و هم فرصت ديگري براي قول‌ها و وعده‌هاي خيالي و گمراه‌کننده به دست آيد تا نوبت انتخابات و انتصابات ديگر و نيروهايي تازه نفس‌تر فرا رسد.

چارتاقي نياسر به عنوان يادماني پرشکوه از تاريخ علم ايران، هزاران صاحب و شيفته و دل‌نگران دارد، اما هنگامي که فرو ريخته باشد