روز کورش بزرگ: وقتی چهره ی کورش بزرگ در قرن بیست و یکم نیز می درخشد

Save Pasargad Committee

پيوند به خانه

29 اکتبر، روز کورش بزرگ، روز صدور منشور حقوق بشر او خجسته باد

وقتی چهره ی کورش بزرگ در قرن بیست و یکم نیز می درخشد

در آستانه ی «روز کورش بزرگ»، یا روز صدور منشور حقوق بشر او، ایستاده ایم. روز کورش، روز احترام به انسان خردمندی است که هر چه زمان پیش می رود ارزش هدیه ای که او در 29 اکتبر 539 قبل از میلاد به بشریت داده آشکارتر می شود

تا 1879، سالی که کتیبه ی استوانه ای شکل او از دل خاک سر برآورد، نام کورش تنها در اسناد مذهبی و نوشته های تاریخ نگارانی يافت می شد که او را نجات دهنده، پدر، قانونگزاری پرقدرت، جنگجویی خونریز، فاتحی خوش رفتار، امپراتوری بزرگ، و رهبری خردمند می شناختند. و هنوز هیچ سندی از خود او و زمانه ی او در دست نبود که چهره ی دیگر او را، که در واقع مهم ترین چهره ی او ست در برابر چشم مردمان جهان روشن کند

حتی توماس جفرسون، نویسنده، فیلسوف، باستان شناس، بنیان گذار دانشگاه ویرجینا، و سومین رییس جمهور آمریکا، که از شیفتگان کورش بود و بخشی از نظريات نقل شده از کورش پيرامون «کشورداری خردمندانه» الهام بخش او در نوشتن متن بیانیه ی استقلال آمریکا شد، نیز نمی دانست که سالیانی پس از مرگ اش سندی از زیر خاک های بابل تاریخی بیرون خواهد آمد که تایید مستندی بر توجه او به این شخصیت بزرگ تاریخی خواهد بود.

در واقع با کشف کلمات او بر کتیبه ای گلین بود که چهره ی اصلی کورش بزرگ، به سان خورشیدی درخشید و جایگاه او را، به عنوان اعلام کننده ی اولین منشور حقوق بشر، به ثبت رساند.

و چند سال بعد از انتشار اعلامیه جهانی حقوق بشر بود که نسخه ای از این کتیبه را در کنار در ورودی سالن تشکيل جلسات شورای امنيت سازمان ملل برای همیشه به نمایش گذاشتند ، تا هر زمان که تصميم گيرندگان امور مهم جهان گرد هم می آیند، به یاد آورند که در 25 قرن ییش، در زمانه ای که خشونت و بیداد در جهان امری عادی به شمار می رفت و ناآگاهی از ساده ترین حقوق انسان ها امری همگانی بود، رهبری خردمند و نیک اندیش فرمانی انسانمدارانه و متمدنانه را صادر کرد و در آن از آزادی مذهب، آزادی محل کار و زندگی، حذف بیگاری، و خواست آرامش و رفاه و شادمانی سخن گفت؛ سخنانی که تا همین امروز نيز مردمانی انبوه در سرزمین های دیکتاتور زده ی خویش، در حسرت شیندن و به اجرا گذاشتن شان آه می کشند.

آنگاه، در سال 2003، نمایندگان کشورهای مختلف جهان، در همايش سالانه ی خود، به اتفاق آرا، محوطه ی پاسارگاد، یعنی زادگاه و آرامگاه او را، به عنوان مکانی مقدس و فرهنگی برسمیت شناخته و آن را در فهرست میراث فرهنگی جهانی به ثبت رساندند. در آن همايش، فرانجسکا باندارین، مدیر آن زمان میراث فرهنگی جهانی گفت: «این خاطره ی کورش و پاسارگاد است که به فهرست جهانی ارزش و شرافت می دهد».

اما، تقریباً همزمان با این توجه جهانی، دولت وقت ایران (2004)، به بهانه آبگیری سدی غیر ضروری و ویرانگر، کمر به نابودی این محوطه بست. و شگفت انگيز این که همین دشمنی علنی نه تنها به شناخت بیشتر این شخصیت بزرگ در سراسر جهان و به خصوص در نزد مردمان سرزمین اش کمک کرد، بلکه سبب شد تا افتخار نام گذاری روزی به نام او نصيب مردمان دوران معاصر ما شود.

آری، به خاطر نجات محوطه ی پاسارگاد، و برانگیختن توجه مردمان جهان در رویارویی با اقدام غیر متمدنانه و فرهنگ ستیز دولت جمهوری اسلامی در ایران بود که بنیاد میراث پاسارگاد، با پشتوانه ی هزاران هزار تن از فرهنگ دوستان جهان، در اکتبر سال 2004، تعيين روز 29 اکتبر را به نام او پیشنهاد و اعلام کرد. این انتخاب از آنجا بود که این روز به صدور منشور حقوق بشر کورش بزرگ مربوط است؛ روزی است که او «آشتی‌خواهانه به بابل اندر شد، سربازان بسیار او دوستانه در بابل گام برداشتند، و او نگذاشت کسی در تمامی سرزمین های سومر و اکد ترساننده شود. او مردمان ستمدیده را از درماندگی رهانید، آوارگان را به خانه های خود بازگرداند، بردگان را از بیگاری نجات داد، و فرمان داد که هر کسی برای انتخاب مذهب و محل سکونت خود آزاد باشد...» (1)

به این ترتیب، این روز نه تنها به خاطر ارزش های ملی و تاریخی اش، بلکه بیشتر به خاطر ارزش های فرهنگی، حقوق بشری و انسانمدارانه اش توانسته است جایگاهی جهانی و ماندگار بيابد. و می بینیم که در روزهای جاری، سازمان «صدای میراث فرهنگی جهانی» در تقاضای خود از سازمان ملل متحد برای برای تعيين روزی به نام «روز آزادی عقیده و مذهب» پیشنهاد کرده است که این روز با روز صدور منشور کورش همزمان و مصادف باشد.(2)

از سال 2004 تا کنون، هر ساله، مردمان با فرهنگ و صلح دوست، با عقاید و مذاهب مختلف، در حد توان و امکان خود، این روز را در سراسر جهان جشن گرفته و گرامی داشته اند. متاسفانه، در سرزمين خود کورش وضع به صورت ديگری در آمده و چند سالی است که در اين روز محوطه ی پاسارگاد در محاصره ماموران نظامی و امنیتی قرار می گيرد. و هزاران زن و مرد و پیر و جوانی که هر ساله از سراسر ایران برای ادای احترام به بزرگترین شخصیت تاریخی سرزمین شان به پاسارگاد می روند، تنها شانس این را داشته اند که یا با سختی از مراحل مختلف امنیتی عبور کرده و چند دقیقه ای وارد محوطه شوند و یا از دور بنای سنگی بی آلایشی را تماشا کنند که، بی فرش و چلچراغ و بودجه و تدارکات، یاد مردی را زنده می دارد که هر روز بر دل های مردمان بیشتری حکومت می کند.

اگر چه در زمانه ی کنونی سرزدن چنین رفتاری از يک حکومت جای تاسف بسیار دارد اما، درست در چنین شرایط سخت و سنگین و آزادی کشی است که مردمان ایران بیشتر و بیشتر به ارزش انسان بزرگ و آزاده ی تاریخ شان در 2550 سال پیش پی می برند و چهره ی زنده و درخشان او را در آغازگاهان قرن بیست و یکم نیز تحسین می کنند.

بنیاد میراث پاسارگاد، همچون سال های گذشته، همگان را به گرامی داشت این روز بزرگ دعوت می کند. ما مطمئن هستیم که شادباش ها و تبریکات صمیمانه و گردهمآیی های داوطلبانه ی ساده ای که در این روز در سراسر جهان، و به ویژه در خانه های در و پنجره بسته ی داخل ایران، برگزار می شود بيش از هر امر ديگری به جوهر آزادی بخش نهفته در منشور کورش بزرگ نزدیک است.