International Committee to Save the Archeological Sites of Pasargad   Link to Persian Section

نامه ی یک کارشناس میراث فرهنگی به رييس جدید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری

از: عباس محترمی ـ کارشناس ارشد مرمت بناهای تاریخی

قال الامیر (ع):
انظروا الی ما قال و لا تنظروا الی من قال
ما نگوییم بد و میل به ناحق نکنیم
چند روز پیش برای عضویت در هیئت علمی یکی از دانشگاه ها دعوت به مصاحبه شدم، با چه دردسری و طی طریق چه فاصله ای به آن جا رسیدم بماند، این که چند نفر بودیم هم بماند، غرض از نوشتن این چند خط پاسخ به یکی از سوالاتی بود که مصاحبه کننده محترم پرسید، راستش این بار خوشبختانه اعضای گروه مصاحبه کننده خود متخصص رشته بودند – بر خلاف بعضی از جاها و مصاحبه ها – و این یعنی این که می توانی انتظار سوال درست داشته باشی و بتوانی پاسخ درست ارایه دهی، یکی از اولین سوال ها این بود که مشکل امروز میراث فرهنگی کشور چیست؟

به این سوال مدت ها فکر کرده بودم، نه این که این سوال از سوالات متداول در آزمون ها و مصاحبه ها باشد، نه، بلکه به این دلیل که هر روز شاهد اتفاقاتی هستیم که اساس و بنیان اهداف تشکیل سازمانی به این عرض و طول را زیر سوال می برد، نه فقط نگارنده که بسیاری هم چون من که دل در گرو این ثروت های ارزشمند نهاده و عمری را در این راه صرف کرده اند به این نکته معترفند که ایامی سخت بر مایملک فرهنگی کشور می گذرد، ایامی که با وجود تمام حمایت ها و تمام دلسوزی ها سرانجام و نتیجه ای در خور ندارد.

سوال سختی نبود، اما جواب ساده ای هم نمی شد به آن داد، به مصاحبه کننده محترم گفتم به نظر بنده مشکل اصلی میراث فرهنگی ما، مشکل فرهنگی است، و وقتی پیرو این جواب پرسید یعنی چه؟ به طور خلاصه به او گفتم که اگر مدیران بالا دستی کمی در مورد میراث فرهنگی اطلاعات داشتند، این گونه نمی شد که مسایل مربوط به این موضوع حساس در جدول دغدغه های آن ها در ردیف های آخر قرار بگیرند.

فرصت اندک بود و نمی شد آن چه که در دل داشتم برای آن ها تشریح کنم، خیلی دلم می خواست به آن ها بگویم، اگر فرهنگ سازی در مقاطع پایین تر صورت می گرفت، دیگر رییس سازمان میراث فرهنگی کشور حتی به این موضوع فکر هم نمی کرد که می شود معلم زبان انگلیسی آقای رئیس را به عنوان مدیر مهم ترین موزه کشور انتصاب کرد، هر چند که او بسیار انسان درست و سالمی باشد، اگر فرهنگ سازی شده بود، یک استاد تاریخ به خودش اجازه نمی داد در جایگاه رییس میراث فرهنگی یک استان باسابقه هم چون بوشهر بنشیند، هر چند انسانی با وجدان و زحمت کش باشد، اگر فرهنگ سازی شده بود اصلا مگر می شد ریاست سازمان میراث فرهنگی به چنین اشخاصی سپرده شود.

خیلی دلم می خواست فرصت می شد و این حرف گفته می شد که این زخم نه برای امروز و دیروز که برای مدت هاست بر قلب ثروت های فرهنگی ما سنگینی می کند، آن زمان که بزرگی بر مسند ریاست سازمان تکیه زد که دغدغه اش آزاد سازی قلیان در قهوه خانه ها بود هم این مشکل وجود داشت، با این که ریاست دولت بر عهده شخصی بود که خود اهل فرهنگ بود، دیروز هم که مسند ریاست سازمان میراث فرهنگی محل جلوس بزرگی دیگر بود که از میراث فرهنگی تنها بخش گردشگری آن را می شناخت و راه های کسب درآمد از آن را، باز هم این مشکل وجود داشت، امروز هم که دیگر نور علی نور شده، بزرگی که تا دیروز دانشجوی عدالت خواه بود نتوانست در برابر وسوسه ریاست مقاومت کند، پذیرفت و رییس سازمانی شد که نباید می شد، حال نمی دانم آیا خود به این نتیجه رسید – که امیدوارم کاش این گونه باشد – یا این که بزرگانی دیگر به این نتیجه رسیدند که ایشان برای این کار مناسب نیستند، به هرحال ایشان هم رفتند و بزرگ دیگری جایشان را گرفت.

اصلا اگر فرهنگ سازی شده بود، اگر این بزرگانی که به ریاست این سازمان نشستند می دانستند که میراث فرهنگی – یا به قول یکی از متخصصین این حوزه ثروت های فرهنگی محلی – یعنی چه؟ آیا به خود جرات و جسارت می دادند که در آن جایگاه قرار بگیرند، آیا هیچ غیر متخصصی به خود این اجازه را می دهد بر صندلی ریاست سازمان نظام پزشکی یا نظام مهندسی تکیه کند، اگر حمل بر بی ادبی و بی نزاکتی نگارنده نشود، این نکته را جایز می دانم عنوان کنم نشستن بر صندلی ریاست سازمان میراث فرهنگی برای یک غیر متخصص همان قدر دیوانگی یا گستاخی است، که نشستن بر صندلی یک پزشک یا قاضی برای یک بی سواد و البته این در صورتی است که شخص نادانسته مرتکب این عمل شود که آگاهانه نشستن بر این مناصب جرم است و فرد نشسته بر این مسند مجرم، نه از منظر قانون و نظام که از دیدگاه تاریخ و فرهنگ.

نشد این ها را بگویم و دوست داشتم بگویم، مانند خیلی سخن های دیگر مانده بود در دلم تا در نشست های دوستانه و با درددل های دوستان گفته شود و فراموش شود، اما تعیین رییس جدید میراث فرهنگی کشور به قدری فشار آورد که دیگر سکوت جایز نبود و نمی شد خود را به این راضی کرد با این که فقط ناراضی بود از این شدن ها.

تکمله

در قاموس خوش آمد گویی:
جناب آقای سید حسن موسوی، نمی دانم چه نگاهی به مقوله میراث فرهنگی و مسایل مرتبط با آن دارید، نمی دانم چه تخصصی در این زمینه دارید که باعث شده برای این سمت قبول زحمت کنید، اما امیدوارم لااقل آن قدر منصف باشید تا با متخصصین این امر به مشورت بنشینید، آن قدر روشنفکر باشید تا قبول کنید مقوله میراث فرهنگی یک مقوله روزمره و روتین نیست که امروز تصمیم بگیرید و فردا اجرا کنید و پس فردا نتیجه اش را ببینید، تا یقین داشته باشید که هزاران سال طول کشیده تا آن چه امروز به عنوان میراث فرهنگی به ما رسیده است شایسته این عنوان شده است، بنابراین با تصمیم های یک شبه و یک ماهه آن چه باقی مانده را از بین نبرید.

آقا سید، جایگاهتان سخت حساس است، اگر برایتان شیرین و دلچسب است، نمی گویم رهایش کنید، اما لا اقل به حرمت این جایگاه بیاندیشید.

درد دلی با بزرگان:
جناب آقای رییس جمهور، در این که مملکت ما قحط الرجال است شکی نیست – که اگر نبود پیش از شما یک متخصص احتراق موتورهای درونسوز و یا یک متخصص جغرافیا وزیر فرهنگ این مملکت نمی شد، که اگر نبود همان طور که بالاتر هم اشاره کردم یک معلم زبان رییس مهم ترین موزه کشور نمی شد و یا خیلی انتصابات دیگر انجام نمی شد – اما می توان در بین همین قلیل افرادی که شاید اندک تخصص و سوادی در این زمینه دارند نیز مدیرانی خوب و شایسته برای بعضی از سمت ها یافت، کسانی که علاوه بر تخصص، تعهد هم داشته باشند و در زمان ریاستشان، در یکی از استان ها نقشه ایران با خلیج عربی به جای خلیج فارس منتشر نشود، باور کنید می شود یافت اگر خیلی بدبین نباشم می توانم قبول کنم که شما گشته اید و نیافته اید، اما اگر شما هم کمی خوشبین باشید برایتان خواهم گفت که کم گشته اید والا می توانستید بیابید.

آقای دکتر در این که انتخاب های شما همیشه بهترین هستند و شما همیشه لایق ترین ها و متخصص ترین ها و نابغه ترین ها و متعهدترین ها و خیلی ها های دیگر را پیدا می کنید و انتخاب می کنید و انتصاب می کنید حرفی نیست، اصلا شکی نیست، این که بعضی ها را انتخاب نمی کنید تقصیر همان هایی است که شما انتخابشان نمی کنید، این واضح است، اما خواهش می کنم، تمنا می کنم، التماس می کنم، این اشتباه را بر آن ها و ما ببخشید و اجازه بدهید نه در قامت ریاست و معاونت و سایر مناصب اجرایی، فقط در قالب مشورت و نظر خواهی، گاهی اظهار نظر تاثیر گذاری داشته باشند، خواهند داشت مطمئن باشید خواهند داشت، می خواهید امتحان کنید، فراخوان بدهید، سوال کنید، نظر سنجی کنید، ببینید چه اتفاقی می افتد.

سخنی با دوستان:
این که در برابر ریاست سازمان های استانی سکوت کردیم تا یک معلم تاریخ، یک متخصص عمران، یک متخصص مکانیک منتصب شد به ریاست میراث فرهنگی یک استان، این که سکوت کردیم و معلم زبان انگلیسی آقای رئیس شد رییس موزه ایران باستان، این که سکوت می کنیم و انتصاب ها و اتفاق های دیگری روی می دهد، هر روز ما را به سمتی سوق می دهد که آیندگان بر ما نخواهند بخشید، نیازی به توهین، به داد و قال، به هیاهو نیست – که نصیبش را تنها آن هایی می برند که در هر اعتراضی به دنبال منافع خود هستند – اما می توان گفت، می توان نوشت، می توان اعتراض کرد، شاید به نسل شما و من نرسد، اما نسل های بعد می توانند فرا بگیرند، بیاموزند و بدانند مقوله میراث فرهنگی یک مقوله تخصصی است، تفاوت دارد با گردشگری، تفاوت دارد با درآمد زایی، تفاوت دارد با مدیریت بازرگانی و دولتی، نگاهی به متن حکم انتصاب رییس جدید میراث فرهنگی بیندازید ببینید چه استنباطی از مقوله میراث فرهنگی در پس این حکم نهفته است، این نه از سر خیانت است و نه از سر قدرت، این به خاطر ندانستن است، این به خاطر این است که رییس جمهور نمی داند تفاوت مقوله میراث فرهنگی را با سایر حوزه های مرتبط و صد البته این گناه نیست، نقص هست اما گناه نیست، که اگر دلسوزی باشد و او را به این موارد متذکر گردد، اگر اهل درست اندیشیدن باشد، حتما در این زمینه تجدید نظر خواهد کرد – و تنها به دلیل متهم نشدن به دسته بندی های حقیر سیاسی، عنوان نمی کنم که آیا رییس جمهور اهل درست اندیشیدن در این زمینه هست یا نه -، که اگر نسل های بعد این را فرا بگیرند حتما خودشان این ثروت گرانقدر را حفظ خواهند کرد.

http://alef.ir/vdcgwy9qwak9wz4.rpra.html?139033

www.savepasargad.com

کمیته بین المللی نجات پاسارگاد