ریزش باران های اسیدی بر سر مردم مرودشت و آثار تاریخی تخت جمشید

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

یک فاجعه ی دیگر برای محیط زیست و میراث تاریخی ایران

ریزش باران های اسیدی بر سر مردم مرودشت و آثار تاریخی تخت جمشید

در سال هاي اخير، يکي از دلايلي که بارها براي مخالفت با آبگيري سد سيوند بيان شده و از سوي موافقان نيز ناديده انگاشته نشده، افزايش رطوبت ناشي از درياچه سد و تاثير مخرب آن بر آرامگاه کوروش و ديگر بناهاي سنگي پاسارگاد بوده است. اما این بار آلاینده های تولید شده از فعالیت کارخانه پتروشیمی مرودشت باعث ریزش باران های اسیدی و سمی بر سر مجموعه تاریخی تخت جمشید و نقش رستم می شود.
خبرنگار سایت زندگی سالم گزارش داد: آلاینده های بد بو و خطرناک خارج شده از دودکشهای کارخانه قدیمی پتروشیمی مرودشت که به فاصله نزدیکی از تخت جمشید قرار دارد نه تنها بلای سلامت و جان مردم این شهر شده بلکه موجبات تخریب آرام و بی صدای مهمترین و معروفترین آثار باستانی کشور را نیز فراهم کرده است.
این کارخانه پتروشیمی که حدود 45 سال پیش ساخته شده دودکشهایی دارد که فاقد هرگونه فیلتر است و در چهار فصل سال، ضایعات دودی خود که آغشته به انواع آلاینده ها و سموم مخرب و خطرناک است را به هوای منطقه می فرستد.

این دود به کمک جریان طبیعی هوا به سمت شرق می رود و تنها چند کیلومتر آنسوتر بخشی از آن در پای «کوه رحمت» جمع شده تا همراه اولین باران بر سر و روی مجموعه تخت جمشید فرود آید.
بارانهای شیمیایی ریخته شده بر سر و روی تخت جمشید اصلیترین اثر مخربی که برای این بنای مهم دارد تخریب سنگهای آن است، بارانهایی که به مرور زمان تاثیرات خود را به شکل پوسته پوسته کردن سنگها نشان می دهد.
اگر چه بارها آسیب به این بنای تاریخی از سوی مسئولان میراث فرهنگی استان فارس و حتی سازمان میراث فرهنگی کشور تکذیب شده اما امروز تحقیق جامعی برای بررسی دقیق اثرات آلاینده های تولید شده به وسیله پتروشیمی مرودشت بر روی بنای تخت جمشید در این زمینه از سوی کارشناسان و پژوهشگران منتشر شده تا نتیجه آن بر این بنا و دیگر آثار تاریخی مشابه در آن محدوده را نشان دهد هر چند که شواهد موجود نیز حکایت دقیقی از این مسئله خطرناک دارد.

محمد مهدی قنبری، استاد گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت که رد باران هاي اسيدي را بر روي سنگ‌هاي تخت جمشيد و محيط اطراف آن دیده است در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار سایت خبری تحلیلی زندگی سالم می گوید: عوامل مخرب مصالح تخت جمشید را مي‌توان به عوامل شيميايي، فيزيكي، مكانيكي و زيست محيطي دسته‌بندي نمود. عوامل مذکور گاه به تنهايي و گاه به صورت تركيبي با يكديگر موجب تخريب و فرسايش اين اثر زيبا شده اند.

این پژوهشگر میراث فرهنگی می افزاید: از عوامل شيميايي مي‌توان آلاينده‌ها و باران‌هاي اسيدي را نام برد. در دهه‌هاي اخير باران‌هاي اسيدي و آلاينده‌هاي اسيدي هوا در سطوح ملي و بين‌المللي عوامل قابل توجهی شده اند به گونه ای كه آثار مخربي بر روي سلامتي انسان و محيط زيست داشته‌اند و آثار باستاني نيز از اين قاعده مستثني نبوده است

قنبری در رابطه با خطر باران های اسیدی بر بنای تخت جمشید تصریح می کند: با توجه به نمونه‌گيري‌ها و داده‌هاي ما چنین پیش بینی می شود که آلاينده‌هاي متصاعد ‌شده از مجتمع پتروشيمي شيراز و صنايع شهر مرودشت و نیز خودروهای شهرستان توسط بادهاي مذكور به سمت غرب و شمال غرب منطقه حركت‌ كرده و با برخورد به كوه رحمت در دامنه‌ي اين كوه كه منطقه‌ي باستاني تخت‌جمشيد مي‌باشد در آب باران حل شده و باعث ریزش باران اسيدي و متعاقبا تخريب سنگ ها و محيط زيست ناحیه مي‌گردد.
وی در ادامه مهمترین پیامد تخریب تخت جمشید را بر صنعت گردشگری کشور دانسته و می گوید: در شرایطی که از سوی مسئولان میراث فرهنگی استان فارس و کشور هیچ اقدامی در راستای جلوگیری از آسیب های وارده به این بنای ارزشمند تاریخی انجام نشده، در این میان نقش سازمان های مردم نهاد مدافع میراث فرهنگی کشور و حتی سازمان های بین المللی مانند سازمان جهانی گردشگری و به ویژه سازمان یونسکو بسیار مهم می باشد.
قنبری درباره این که چه اقداماتی بایستی در خصوص ترمیم آسیب های وارده به این بنا انجام شود می گوید: پيشرفت تكنولوژي روش‌‌هاي جديدي را جهت كنترل آلاينده‌هاي خروجي از صنايع ارايه نموده است كه در صورت وضع قوانين جدي و سخت حفاظت محیط زیست و نظارت بر انجام ‌آن‌ها مي‌توان از خطر نابودي آثار باستاني و محيط زيست به ميزان قابل توجهي کاست. در مرحله بعد حفاظت اين آثار توسط پوشش‌هاي پليمري يا شيشه‌اي نيز پيشنهاد مي‌شود.
هم اکنون هم با نگاهی گذرا بر گوشه گوشه تخت جمشید که معظم ترین بنای باستانی ساخته شده از سنگ در کشورمان است می توان این مسئله را به وضوح مشاهده کرد.

البته مردم ساکنان مرودشت نیز از دست اثرات این کارخانه پتروشیمی در امان نمانده اند به گونه ای که بوی بسیار بد و آلودگی هوا که ناشی از فعالیت روزانه این کارخانه است، سلامت جسمی و روانی آنها را به مخاطره دائم انداخته است.
بدیهی است برای آلاینده هایی که می تواند هیبت سنگهای جان سخت و 2500 ساله تخت جمشید که از مهلکه های تاریخی فراوانی جان سالم بدر برده اند را به خطر بیاندازد تخریب جسم و جان انسانهایی از جنس گوشت و پوست و استخوان کار چندان سختی نیست.