ویرانگری و غارت عمدی آثار تاریخی و فرهنگی ادامه دارد

20 محوطه باستانی از دوران ایلامی، هخامنشی و ساسانی را غارت و ویران کردند

بیست محوطه باستاني در رامهرمز به واسطه احداث کانال آب رساني سد زيره زرد و رامهرمز وهمچنين فعاليت هاي مداوم حفاران غيرمجاز به شدت تخريب شده است. اين درحالي است که  عدم توجه به محوطه هاي تاريخي رامهرمز بدليل نبود کاوش هاي باستان شناسي و بررسي و شناسايي هاي مداوم، ساخت کانال آب‌رساني سد زيره‌زرد و رامهرمز از يک سو و هجوم غارت‌گران اموال تاريخي و حفاران غيرمجاز از سوي ديگر باعث شده اين تهديد‌ها در اغلب مواقع به غارت و تخريب تبديل شود.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی؛ درحاليکه عمده تخريب هاي انجام شده در محوطه‌هاي رامهرمز متعلق به دوره‌هاي ايلامي، هخامنشي و ساساني است اما هنوز اين محوطه هاي باستاني به ثبت ملي نرسيده‌اند. از محوطه هاي تخريب شده مي‌توان به تل ملاسوزي، تل قصيل، تل قراول، تل مش‌تانه، تپه گسر، تپه بغدک، دو تپه مولوچه، تپه گور پي‌وزي، تل چهارطاقي، تل کايَت، محوطه بي بي تاج، تل سرچشمه، تل ماوا، سر تلي، تپه عباس، تپه بايمان، تپه مربچه، تپه سوبيتي، محوطه باستاني جوبجي، تل برمي و ... اشاره کرد از جمله تپه‌ها و محوطه‌هاي باستاني تخريب و غارت شده رامهرمز هستند.

مجتبي گهستوني، دبير انجمن دوستداران ميراث‌فرهنگي خوزستان (تاريانا) با بيان اينکه تخريب‌ها در رامهرمز در مقياس هاي مختلفي انجام شده، افزود: برخي تخريب‌ها در حد چاله‌هاي حفاري غيرمجاز يا عبور لوله‌هاي آب است و برخي ديگر همچون تخريب محوطه‌ها باستاني ملاسوزي در حد بازگشايي يک ترانشه عظيم باستاني توسط حفاران غيرمجاز صورت گرفته است.

به گفته انجمن‌هاي ميراث فرهنگي تخريب برخي از اين محوطه‌ها به حدي است که نمي‌شود به حفره تخريب شده نزديک شدچراکه  به علت سست بودن اطراف چاله خطر ريزش و در نهايت مشکلات جاني را به همراه دارد.

در حال حاضر گسترش ساخت و ساز در مناطقي همچون برمي، ديمه و... از جمله فعاليت‌هايي است که در صورت تداوم و استمرار ساخت‌وسازها در آينده‌اي نزديک شاهد تخريب هر چه بيشتر محوطه‌هاي باستاني خواهيم بود. اين درحالي است که عمده گزارش‌هاي تخريب و غارت در محوطه‌هاي باستاني رامهرمز به مراجع قانوني داده نمي‌شود. به همين علت گاهي اوقات يگان پاسداران ميراث فرهنگي از اين تخريب‌ها بي اطلاع است. به طوري که به گفته انجمن‌هاي ميراث فرهنگي  خوزستان، محوطه‌هاي غارت شده و چاله‌هاي عميقي به وجود آمده دوباره توسط مسئولان ميراث فرهنگي پر مي‌شود. اما تاکنون هيچ مسئولي پاسخ‌گوي اين تخريب‌ها نبوده است.

محوطه باستاني و قدمگاه خواجه خضر درحصار ساختمان هاي نوساز

محوطه باستاني و قدمگاه خواجه خضر رامهرمز بنايي مربوط به دوره سلجوقيان که سال هشتاد و دو در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده پس از تخريبهاي گسترده طي سالهاي اخير اين بار در حصار ساختمانهاي نوساز قرار گرفت. ظاهرا تخريبهاي انجام شده با کمترين واکنش متوليان ميراث فرهنگي مواجه شده است. چرا که هم اکنون ساخت و سازها بر روي محوطه باستاني گسترش پيدا کرده و بناي بقعه هم در معرض تخريب دائمي قرارگرفته است.به اعتقاد گهستوني بارها پس از بازديد از محوطه ها و بناهاي رامهرمز و محوطه باستاني و قدمگاه خواجه خضر متوجه گسترش خانه سازي و تخريب اين محوطه و بنا نسبت به سال قبل شده ايم. بااينکه رامهرمز داراي دهها محوطه و بناي تاريخي است و بخش قابل توجهي از آنها در معرض تخريب قرار دارند با اين وجود نه تنها تعيين حريم و عرصه محوطه را انجام نشده است بلکه تا کنون هيچگونه طرح مرمتي براي محوطه و بناي خواجه خضر نيز ارائه نشده است.

گفته مي شودمحوطه باستاني و قدمگاه خواجه خضر پيش از اين در محدوده باغ سميع قرار داشت که در اواخر دهه هفتاد با گسترش توسعه شهري با تخريب مواجه و پس از خشک شدن باغ تسطيح اراضي شده است. همچنين درب چوبي قدمگاه که مزين به خط کوفي است به دليل اهميت در ساليان گذشته به بخش اسلامي موزه ملي ايران منتقل شده است.

نصب تيرک چراغ برق بر تپه سرتلي نمايانگر ثبت زندگي معاصر

ساخت و ساز و تصرف به عرصه و حريم محوطه هاي باستاني توسط انسان هاي مدرن امروزي حاکي از نهادينه نشدن ميراث به جا مانده و حفظ و نگهداري اصولي از آنها است. اتفاقي که درشهرهاي بزرگتر خروج خانه هاي ثبت شده را به همراه دارد و در شهرهاي تاريخي دخل و تصرفات را. تپه باستاني "سرتلي" که از اين مستثنا خارج نيست و به گفته باستان‌شناسان محلي، قدمت اين تپه به دوره آغاز نگارش مربوط مي‌شود اما با دادن مجوز ساخت و ساز روي اين تپه باستاني آن را درمعرض تخريب دوباره قرارداده است به طوري که با نصب تيرک هاي چراغ برق و نمايان شدن آجر و سفال در اين تپه در واقع نوعي ديگر زندگي در تاريخ اين محوطه باستاني ثبت شده است.

دبير انجمن تاريانا در اين خصوص گفت: طبق گفته باستان‌شنان بومي تپه سرتلي به دليل مشاهده سفال هاي نخودي با نقش نگاره‌هاي هندسي، گياهي و لايه‌هاي باستاني قدمت اين تپه ? هکتاري را به آغاز دوره نگارش (اروک) نسبت داده مي شود. با اين وجود مدتي است که عده‌اي ساخت و ساز را روي تپه آغاز کرده‌اند که حتي مدعي گرفتن مجوز از متوليان ميراث فرهنگي هستند. آن‌ها مي‌گويند چون مي‌دانيم که اين تپه باستاني است براي گرفتن مجوز به اين ارگان مراجعه کرديم.

وي افزود: اهالي تپه معتقدند اداره ميراث فرهنگي با داوطلباني که تصميم به ساخت بنا روي اين محوطه دارند برخورد سليقه‌اي مي‌کند. به عده‌اي مجوز داده و به افرادي ديگر اجازه هيچ‌گونه ساخت و سازي روي آن را ندارند. در حالي که صدور هرگونه مجوز تسطيح و ساخت و ساز روي تپه‌ها و محوطه‌هاي باستاني ممنوع است.

مجتبي گهستوني با تاکيد براينکه متوليان ميراث فرهنگي مجوزها را صادر کرده يا نه مهم نيست. آنچه مشخص بوده ساخت و ساز روي تپه است که اکنون در حال انجام است و سازمان ميراث فرهنگي به عنوان متولي حفاظت از آثار و محوطه‌هاي باستاني بايد از روند سريع ساخت و سازها جلوگيري کند

از: خبرگزاری میراث فرهنگی

عکس تزئینی ـ قلعه داودختر در رامهرمز

www.savepasargad.com

کمیته بین المللی نجات پاسارگاد