کوشندگان فرهنگی و اجتماعی  در گرامیداشت سالگرد کمیته بین المللی نجات پاسارگاد

دکتر جلال ایجادی ـ فرانسه

استاد دانشگاه و اکولوژیست

کمیته نجات: از چه زمانی با کمیته بین المللی نجات يا بنیاد میراث پاسارگاد آشنا شده اید و آیا خودتان هم با آن همکاری داشته اید؟

دکتر جلال ایجادی: از یکسال پیش با کمیته بین الملی نجات پاسارگاد از طریق سایت آن آشنا شدم واز آنجا که موضوع های مطرح شده از مطالب دیگر سایت ها متفاوت بود نظرم را جلب کرد. به بیان دیگر موضوع های سایت کمیته مورد علاقه ام بوده و نمیتوانستم بی توجه باقی بمانم. پس از آن گفتگو های جالبی با اعضای کمیته داشته ام ونوشته هائی از من در سایت چاپ شده است. درعین حال مدتی است که مسئولیتی را در بنیاد میراث پاسارگاد پذیرفته ام

کمیته نجات:   در ششمین سالگشت تاسیس کمیته نجات پاسارگاد فکر می کنید که آیا اصولا این نوع فعالیت های فرهنگی در زمانه ما، یعنی در آغاز قرن بیست و يکم، ضروری است؟

دکتر جلال ایجادی: این نوع فعالیت های تاریخی وفرهنگی به زمان ویژه ای محدود نمیشوند. تاریخ یک ملت ، خلاقیت وونبوغ فرهنگی مردمان یک سرزمین، میراث وثروتهای معنوی وطبیعی وزیست محیطی در یک جامعه، همیشه باید مورد توجه قرار گیرند. حفظ ونگهداری این میراث وظیفه هر شهروند است، در مسئولیت هر نیروی سیاسی اجتماعی ویا هر دولت است و این امر در تمام دوران تاریخی یک ضرورت بشمار میآید. در طول تاریخ  بشریت، انسانها آثارگوناگون آفریده اند، ولی متاسفانه جنگ ها و ونادانی ها موجب نابودی بسیاری از این آثار شده اند. مردمان سرزمین ما بیش از هفت هزار سال است که آثار فرهنگی ومعماری و معنوی بوجود آورده اند واین آفرینش بیانگر تمدن در این مرز وبوم بوده است. میراث طبیعی وزیست محیطی در این سرزمین شرایط زیستی وکیفیت زندگی انسانها را فراهم نموده و پایه اساسی برای فعالیت اجتماعی واقتصادی بشمار میآید. بنابراین نگهداری وشناساندن این میراث گوناکون کار همیشگی وبطور مسلم در قرن بیستم ویکم نیز میباشد. در هرجامعه که شعور فرهنگی پائین است ، میزان تخریب وویرانگری هولناک تراست. ملتی که این آثار را نگهداری نکند در واقع هویت تاریخی وفرهنگی وطبیعی خودرا نابود میکند. یکی از شاخص های پیشرفت فکری مردم در اینستکه آیا به موزه میروند یانه، به بازدید بناهای کهن روی میاورند یانه، به نوشته ها وفیلم های مربوط باین پدیده ها توجه میکند یا نه، بودجه ونیروی انسانی ماهر به آن اختصاص میدهند یا نه، منابع طبیعی مانند جنگلها و آبها و دنیای وحش رامورد توجه قرار میدهند یانه. کار بنیاد در چنین راستائی قرار دارد، بنابراین این فعالیت نه تنها بسیار ضروری است بلکه بعلاوه و بویژه در این دوران ویرانگری وتاریک اندیشی جمهوری اسلامی از اهمیت سترگی برخوردار است.

کمیته نجات: گذشته از ضرورت يا عدم آن، با توجه به این که کمیته نجات اولین کمیته بین المللی برای حفظ و پاسداشت میراث فرهنگی و طبیعی سرزمین مان است، به نظر شما چقدر توانسته است که در آگاه سازی  مردمان نسبت به  فرهنگ ایرانی، که میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی سرزمین مان بخشی از آن است، نقشی داشته باشد؟   

دکتر جلال ایجادی: از آنجا که من عضو تازه هستم اطلاعات کامل ندارم. بطور مسلم دوستان مسئول گزارش کار بنیاد رابطور مفصل خواهند داد .فقط  میدانم افراد زیادی هستند که در ایران وخارج کشور به سایت رجوع کرده واز اخبار و مطالب آن استفاده میکنند. همین طور در ایران وخارج ابتکارات گوناگونی توسط بنیاد سازماندهی ویا پشتبانی شده که قابل ستایش است.  برای اطلاع از این امر میتوان بطور مستقم به سایت بنیاد رجوع کرد.  همین که این بنیاد بطور اختصاصی و جدی ومرتب اخبار ونوشته های گوناگون منتشر میکند، برای ایرانیان بسیار جالب است زیرا میدانید که اخبار مربوط به میراث باستانی وفرهنگی وزیست محیطی  با سانسور حکومتی روبرو میباشد وهدف حاکمان تخریب آرام ومخفیانه است. دزدی های عاملین ونزدیکان حکومتی  در موزه های ایران ودر حفاری های باستان شناسی یک فاجعه بزرگ است که در پنهانی ادامه دارد ومیراث های سرزمین ما نابود میشود. ویرانگری های جنگل ها وساخت وپاخت با بساز وبفروش ها وحراج میراث طبیعی ما در دستور کار این حکومت است ونفع این رژیم در سکوت ویا پخش اخبار تحریف شده ودروغپراکنی است. کار بنیاد در برابر سیاست جمهوری اسلامی است وقصد آن آگاه کردن مردم وفعالین اجتماعی است. کار کمیته یک کار تخصصی وپر ارزش است.

کمیته نجات: به نظر شما چرا این نوع فعالیت های فرهنگی، که در همه ی جای دنیا از سوی دولت ها تشویق می شود، در ایران اکنون مورد بی توجهی و گاه حتی خشم دستگاه های دولتی است.

دکتر جلال ایجادی: فعالیت فرهنگی یک دولت نشانه بینش ژرف واحساس مسئولیت اوست. رژیم اسلامی فعالیت فرهنگی را مترادف تبلیغات سیاسی ومذهبی میداند. فرهنگ به انسان قدرت نقد و انتخاب میدهد، در حالیکه تبلیغات در پی از بین بردن قدرت انتخاب میباشد تا فرد روح خودواستقلال فکری خویش را از دست داده وعامل اجرائی یک قدرت گردد. سیاست فرهنگی این رژیم مجموعه ای از تبلیغات سیاسی بی مایه ضدغربی، خرافات مذهبی وافسانه سازی های شیعی بیخردانه، ایدئولوژی پوپولیستی گزافه گرا ودروغپرداز وهمه  اینها در خدمت بازتولید یک نظام توتالیتر میباشد. هرچه که در این راستا نباشد از نظر حاکمان مردود است. اینان در پی ارتقاء دانش وآگاهی وذهن باز وآفریننده نیستند و بنابراین فعالیت دستگا ههای دولتی در جهت ارزش دادن به میراث فرهنگی وزیست محیطی نیست. افراد دانا ومتخصص بسیارند ولی متاسفانه نیرو وتلاش این افراد به نابودی کشیده میشود ونابخردان وشپورکشان حکومتی صحنه گردان میشوند وخوب روشن است که بی مایگی و تمایل ضدفرهنگی جز به خرابی بیشتر نمی انجامد. شما وقتی مطلع میشوید که شورای شهر تهران با یک فوریت واگذاری  اماکن تاریخی را به بخش خصوصی تصویب میکند تا این اماکن نگهداری واحیا شود تاسف میخورید مخشمناک میشوید. در همین جلسه شورا گفته میشود که سازمان میراث فرهنگی بودجه لازم رادر نظر نمیگیرد وباین لحاظ یکسری بنا های تاریخی روبنابودی است و "در پاره ای موارد که کار احیاء ومرمت آغاز میشود نیمه کاره رها میشود همانند مدرسه دارالفنون که سالهاست از مرمت واحیاء آن میگذرد وهمچنان خرابه باقی مانده است" وبنابراین بخش خصوصی در آینده باین کار اقدام میکند. در همین جلسه شورا شهر لایحه " مجوز تامین اعتبار برگزاری اجلاس مسابقات قرآنی بررسی و به تصویب رسید." (رجوع شود به گزارش  یکصدوپنجاهمین شورای شهر تهران در هفدهم آذر 1388). اینست عمق فاجعه. تا بحال نتیجه بخش خصوصی چه بوده است؟ از اینهمه پول نفت چرا برای مرمت استفاده نمیشود؟ چرا ثروت مالی این ملت برای قرآن تلف میشود؟ بی فرهنگی این دولت برای این سرزمین عقب ماندگی وبرای این مردم رنج میآفریند.

کمیته نجات: توجه به هویت فرهنگی و کلا  فرهنگ در يک جامعه تا چه اندازه می تواند به پیشبرد پیشرفت های اجتماعی در آن جامعه کمک کند؟

دکتر جلال ایجادی:  از نظر جامعه شناسی فرهنگ آن دستمایه معنوی ، فکری ومادی یک ملت است که خود را بصورت هنروادبیات وزبان، نظام ارزشی واعتقادی، شیوه زندگی وسنت ها،  ویژگی های روحی وانسانی، خلاقیتها در عرصه معماری، نوع مناسبات با طبیعت وغیره نشان میدهد که در طول تاریخ تغییر میکند وپربار میگردد. این مجموعه شناسنامه تاریخی وهویت  ملت را معین میکند. هر چقدر این هویت پربارتر باشد وتمایل بسوی آینده داشته باشد وبا قابلیت آموزشی مردمان  هماهنگ باشد، پیشرفت های بعدی آسانتر میگردد. هر چه تفکرگرائی و دانش آموزی و تاثیرپذیری بهتر عمل کند وگسترده تر باشد و عناصر بازدارنده غیرمعقول آن ناتوانتر باشد گامهای ترقی پرشتاب میشوند . هر چه سازماندهی سیاسی جامعه مساعدتر بوده ومیزان خشونت وتخریب  اجتماعی محدود تر باشد وامکانات علمی وتکنولوژیکی ومادی جهت حمایت وتشویق رساتر باشد، پیشرفت های گوناگون امکان پذیرتر میگردند. در کشور ما در طول تاریخ عوامل تخریب بیشمار بوده اند. هجوم عربهاو مغول ها وتاتارها وغیره ضربات سنگین ومهلکی بوده اند. استیلای خرافات مذهبی شیعیگری عامل بزرگی در انحطاط  وامتناع تفکر بوده است. استبداد ونخبه کشی اثرات مرگباری در جامعه ایران داشته است.در شرایط کنونی رژیم حاکم خرابکاریهای مستمر در راه پیشرفت کرده ومیکند. در جامعه ما بلحاظ هویت فرهنگی اش امکان توسعه وترقی بیشمار است، هوشیاری وعطش برای آگاهی وتغییر  عمیق است، تاریخ گذشته در ذهنیت جامعه غرور آفرین بوده و بدون آنکه به کجراه تنگ شوینیستی درغلتد ، این ذهنیت میتواند پویا وزیبا عمل کند. ولی متاسفانه شرایط سیاسی موجود ورهبران خودکامه ونادان حاکم بر ایران استفاده از این امکانات را خنثی نموده اند

کمیته نجات: آيا برای فعاليت های آينده ی  کميته پيشنهاد مشخصی داريد؟

دکتر جلال ایجادی:  ایجاد آئین میتراو زرتشت و وجود فکر فلسفی و تاریخ نویسی و شعر وزبان وبرپائی بنا های معماری از جمله ویژه گی های میراث تاریخی و برجسته فرهنگ ایرانیان  میباشد.  ایجاد اولین امپراطوری سیاسی وایجاد قدرت سراسری در یک سرزمین گسترده جنبه دیگری از این هویت میباشد. فقدان روحیه ای متمایل به برده داری، قدرت تاثیر گذاری بر نظام های مهاجم وجهت دادن شرایط بسوی خود، روحیه طغیان وشورش وجنبش، میل برای ماندن در تاریخ ومضمحل نشدن، علاقه به جشن هائی مانند نوروز از دیگر خصوصیات ایرانیان است. شیفتگی بسوی خرافات وخودکامگی و گاه فرو افتادن به پستی ها وضعف روحیه قانونگرا، این جنبه های منفی نیز در دل این رفتار فرهنگی واقعیت دارند. معماران اجتماع واندیشه وسیاست باید در جستجوی آن باشند تا جنبه های مثبت و ترقی خواهانه رشد وتوسعه نمایند، ومردمان را از سقوط بر حذر دارند.

کمیته نجات: آيا برای فعاليت های آينده ی  کميته پيشنهاد مشخصی داريد؟

دکتر جلال ایجادی:   گسترده تر نمودن فعالیت خبری وآموزشی در رابطه با ایرانیان داخل وخارج از کشور. این گسترس باین معنا ست تا هر چه بیشتر رابطه افراد با سایت بنیاد فعالتر شود، نوشته پیشنهاد کنند ونظر ات خودرا بیان نمایند. بعلاوه میتوان نشست های ویژه عمومی حول میراث فرهنگی ومعنوی وزیست محیطی برگزار نمود. میتوان برنامه های رادیو ئی وتلویزیونی وانتشاراتی ساماندهی نمود. باید بررسی کرد که آیا امکان یک نشست جهانی با شرکت متخصصین وفعالین وجود دارد یا نه. نفی این میراث ویا ویرانگری سازمانیافته از جانب حکومت فراوان است. به همین خاطر واکنش ما میتواند ابعاد سراسری بخود بگیرد. این ابتکار میتواند در حساس ترکردن جامعه جهانی  ونهاد های وشخصیت های بین المللی تاثیر برجسته داشته باشد. میتوان کارهای پژوهشی را شناسائی کرده وجوانان دانشجورادر روند تحصیلی اشان بسوی این تحقیقات تشویق نمود.

کمیته نجات:  در این شش ساله چه خاطره ای، از کمیته بین المللی نجات دارید، يا چه اقدامی از آن دیده اید که برایتان مهم و اثرگذار  بوده باشد. 

دکتر جلال ایجادی:  درحال حاضر بهترین خاطره من آشنایی  با کمیته  و سایت آن  و بالاخره قبول مسئولیت در آن میباشد. امیدوارم بتوانم بسهم خود به گسترش فعالیت آن یاری برسانم. نگهداری میراث ایرانیان به همه ی کوشش های ریز ودرشت نیازمند است. فرزندان ما باید از تمامی این ثروت های معنوی و تاریخی و زیست محیطی بهره ببرند. بطور حتم فعالیت کمیته پاسارگاد و همه تلاش های فردی اثر گذار خواهند بود