|
|
کرکس ها هم در ايران در امان نيستند
فعاليت‌هاي معدني دامن مناطق حفاظت شده را هم گرفته است
مشكل اينجاست كه تا قبل از سال 84، سازمان صنايع و معادن براي صدور مجوز كشف و بهره‌برداري از معادن ملزم به استعلام از سازمان محيط‌زيست نبود. اين خلأ قانوني سبب شد تا در هر منطقه‌اي كه معدني وجود داشت اجازه اكتشاف و استخراج صادر شود.
منطقه حفاظت شده كركس كه يكي از بي‌نظيرترين مناطق كشور محسوب مي‌شود در حال حاضر دستخوش تخريب‌هاي ناشي از همين شيوه صدور مجوز است. اكنون در اين منطقه 15 معدن گرانيت فعال است كه مجوز آنها قبل از سال 84 صادر شده است؛
معادني كه براي روستاهاي منطقه مشكل‌آفرين شده‌اند. در اين ميان ساكنان روستاي اوره كه در 5كيلومتري نطنز و در قلب منطقه حفاظت شده كركس واقع شده بيش از ديگران ازمشكلات ناشي از حمل‌ونقل و تردد كاميون‌هاي حامل سنگ رنج مي‌برند؛همچنان‌كه گرد و غبار، انفجار و صداي مته‌هاي سنگبري نه تنها روستاييان كه امان حيات‌وحش منطقه را نيز بريده است.
مهندس لاهيجان زاده، مديركل محيط‌زيست استان اصفهان، در اين باره به همشهري گفت: تا قبل از سال84 به‌دليل نبود قانون، هيچ استعلامي از سازمان محيط‌زيست براي صدور پروانه معدن صورت نمي‌گرفت به همين دليل معادني كه از قديم در منطقه حفاظت شده كركس مشغول فعاليت بودند فاقد مجوز محيط‌زيست هستند و همچنان به فعاليت خود ادامه مي‌دهند.
اما محيط‌زيست بنابر وظيفه‌اي كه دارد معادن مشكل دار را شناسايي و با آنها برخورد مي‌كند ضمن آنكه تحت هيچ شرايطي با بهره‌برداري از معدن جديد موافقت نمي‌كند.
وي درخصوص تعطيلي معادن موجود در منطقه حفاظت شده كركس تصريح كرد: براساس قانون معادني كه از قبل مجوز گرفته‌اند تابع وزارت صنايع هستند و لغو پروانه آنها بايد مراحل مختلف قانوني را طي كند.
به عبارت ديگر، شوراي‌عالي معدن تنها مرجعي است كه بر حسب قانون مي‌تواند پروانه معادن قديمي را لغو كند. اما مشكلي كه وجود دارد اين معادن با هزينه‌هاي بسيار سنگين راه‌اندازي شده و در نتيجه نمي‌توان به‌سادگي آنها را تعطيل كرد.
با اين همه چنانچه معدني مشكل داشته باشد پروانه آن تمديد نخواهد شد. مديركل محيط‌زيست اصفهان البته با اشاره به اينكه از مجموع 15 معدني كه در منطقه فعاليت مي‌كنند 5 معدن مشكل دارند، خاطر نشان ساخت: با تلاش‌هايي كه صورت گرفته احتمالا 3 معدن تعطيل مي‌شود. علاوه براين، با پايش دائمي فعاليت ساير معادن درصورت مشاهده هر گونه تخلفي به‌شدت با آنها برخورد خواهد شد.
وي علت نارضايتي روستاييان را نزديكي اين 5 معدن به روستاها ذكر كرد وافزود: فعاليت‌هاي معدني نظير انفجار و رفت‌وآمد خودروها روي باغات اثر منفي بر جاي مي‌گذارد ضمن آنكه آرامش روستا را به هم مي‌زند. به عبارت ديگر 90درصد شكاياتي كه روستاييان از معادن دارند در حيطه محيط انساني جاي دارد نه محيط طبيعي. البته گشت محيط‌زيست به معدن‌كاران اجازه نمي‌دهد از محدوده خود خارج شوند.
لاهيجان‌زاده مشكلات ناشي از فعاليت‌هاي معدني را محدود به نارضايتي روستاييان ندانست و تصريح كرد: اين فعاليت‌ها غيراز آنكه باعث تخريب منطقه شده، كار حفاظت را هم بسيار دشوار كرده است به‌طوري كه به‌دليل اين فعاليت‌ها، ما عملا بخشي از منطقه حفاظت شده را از دست داده‌ايم.
مشكل ديگري كه وجود دارد آن است كه در مواردي شكارچيان غيرمجاز در شكل و شمايل كارگران معدن به منطقه وارد مي‌شوند و به شكار مي‌پردازند.
منطقه‌اي بي‌نظير
مديركل محيط‌زيست استان اصفهان در باره ويژگي‌هاي منطقه حفاظت شده كركس گفت: اين منطقه كوهستاني كه 112 هزار هكتار وسعت دارد يكي از بكرترين و بي‌نظيرترين مناطق كشور محسوب مي‌شود. به همين دليل محيط‌زيست سال‌ها تلاش كرد تا سرانجام توانست اين منطقه را در سال 86 با موافقت وزير صنايع در شمار مناطق حفاظت شده قرار دهد.
منطقه حفاظت شده كركس از نظر طبيعي، پوشش گياهي و حيات‌وحش و گونه‌هاي آن منحصر به فرد است. از نظر معادن نيز بسيار غني است.
لاهيجان‌زاده افزود: براساس مطالعات صورت گرفته تا‌كنون بيش از 256 گونه گياهي در منطقه شناسايي شده است. از نظر حيات وحش هم، كل و بز، قوچ و ميش گونه‌هاي غالب منطقه است.
در برخي فصول سال شماري از آهوان منطقه موته نيز به اين منطقه وارد مي‌شوند. از ديگر ويژگي‌هاي اين منطقه چشمه‌هاي متعدد آب در كوهستان‌هاست و در نتيجه مشكلي براي تامين آب وحوش وجود ندارد.
كوچ اجباري روستانشينان
در عين حال يكي از فعالان زيست‌محيطي منطقه در تماس با همشهري گفت: ساكنان روستاي اوره، از فعاليت‌هاي معدن‌كاران در منطقه به‌شدت آزرده شده‌اند و از آنجايي كه قدرت رويارويي با صاحبان معادن را ندارند ناگزير تصميم به مهاجرت از روستا گرفته‌اند. بديهي است اين روستانشينان با توجه به وضعيت نامساعد مالي به حاشيه نشيني در شهرها روي خواهند آورد.
وي بيشترين نارضايتي روستاييان را تردد كاميون‌ها در طول شبانه روز و گرد و خاك ناشي از اين تردد عنوان كرد و افزود: حمل‌ونقل بي‌وقفه سنگ از اين معادن و گذر كاميون‌ها آرامش روستا را به كلي مختل كرده است اما در اين ميان آنچه باعث شگفتي است اينكه صداي بوق و تردد كاميون‌ها و مته‌هاي سنگبري و انفجارهاي مداوم معادن تنها آرامش مردم روستا را برهم نزده كه امنيت حيات‌وحش منطقه را هم از‌بين برده است ضمن آنكه اين فعاليت‌ها به پوشش گياهي منطقه هم آسيب فراواني زده است با اين حال مسئولان محيط‌زيست و منابع طبيعي هنوز مانع اين فعاليت‌هاي مخرب نشده‌اند.
همشهری
فرستنده، احمد همراه کميته بين المللی نجات، از تهران
کميته بين المللی نجات پاسارگاد
