از: مازيار راد منش

فاطمه واعظ جوادي معاون احمدي نژاد و رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست ايران است. البته طي دوران مديريت ‏وي، نهادي که وي سکان هدايتش را برعهده دارد، به نظر مي رسد بيشتر به سازمان تخريب محيط زيست شباهت دارد، ‏تا حفاظت از آن. خودش مي گويد که نگاهش به محيط زيست، توحيدي است.‌ ‏

فاطمه واعظ جوادي از پر حاشيه ترين اعضاي کابينه دولت نهم است. پر سر و صدا بودن او و سازمان متبوعش به ‏واسطه نظرات عجيب، انفعال سازمان در مقابل تخريبگران محيط زيست، عزل و نصب هاي پياپي مديران و معاونان ‏سازمان و پرونده فساد مالي همسرش "مجيد يزداني" در دستگاه قضايي‎ ‎است. روزهاي پاياني نيمه بهمن ماه سال ‏جاري، برخي رسانه ها از برکناري قريب الوقوع واعظ جوادي خبر دادند. مسائل مربوط به همسرش از سويي و ‏نارضايتي محمود احمدي نژاد از عملکرد جوادي در سازمان تحت مسئوليت وي، از سوي ديگر دو محوري بود که از ‏آن ها به عنوان دلايل برکناري واعظ جوادي نام برده شده است. ‏

بنابراين گزارش ها حکم برکناري واعظ جوادي تا پايان‏‎ ‎امسال اجرايي خواهد شد تا يکي از پرونده هاي پرحاشيه دولت ‏نهم در آستانه‎ ‎انتخابات مختومه شود. برخي گزارش ها حاکي از آن است که احمدي نژاد براي پاک کردن چهره دولت ‏بعد از ماجراي "کردان گيت" تصميم گرفته تا واعظ جوادي را برکنار کند، اما جانشيني براي او نيافته است. همزمان از ‏دکتر يزدي، عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد بهشتي و معاون سابق آموزش و برنامه ريزي سازمان حفاظت محيط ‏زيست و نسرين سلطانخواه رئيس سابق مركز امور زنان و امور خانواده و عضو سابق شوراي شهر تهران به عنوان ‏جايگزينان وي نام برده شد. اما رئيس سازمان حفاظت محيط زيست، شايعه استعفاي خود را به شدت تکذيب کرد و ‏گفت: "کساني که چنين شايعاتي را مي سازند، به‎ ‎خدا و آخرت ايمان ندارند." روزهاي آتي نشان خواهد داد که گمانه ‏زني ها در خصوص برکناري واعظ جوادي تا چه اندازه صحت داشته است. آيا کساني که به خدا و آخرت ايمان ندارند، ‏پيش بيني شان درست است؟

‎‎فاطمه واعظ جوادي کيست؟‎ ‎‏

فاطمه واعظ جوادي [آملي] در سال 1345 در تهران و در خانواده اي مذهبي متولد شد. اصليت آنها آملي است ولي به ‏دليل شغل پدر گاهي در تهران و گاه در اصفهان زندگي مي کردند. پدرش دكتر اسماعيل واعظ جوادي آملي [م 1317] ‏استاد فلسفه- دين و عرفان- تمدن و فرهنگ اسلامي دانشگاه تهران و اصفهان بود. فاطمه اولين فرزند دختر خانواده ‏است، و دو برادر و يک خواهر ديگر نيز دارد. خانواده واعظ جوادي آملي جد اندر جد آخوند زاده اند. پدربزرگ ‏فاطمه، حجه الاسلام ميرزا ابوالحسن است، عموي او آيت الله عبدالله جوادي آملي استاد فلسفه و مفسر مشهور قرآن در ‏حوزه علميه قم است. براي يادآوري همين بس که محمود احمدي نژاد ماجراي هاله نور را نخستين بار در خانه آيت الله ‏جوادي آملي و در حضور وي مطرح کرد. ‏

در سال 1361 در حالي که فاطمه 16 سال داشت با مجيد يزداني ازدواج کرد. او پس از ازدواج در خانه همسر ‏تحصيلات خود را ادامه داد و در سال 1369 کارشناسي زمين شناسي را از دانشگاه تربيت معلم تهران گرفت. فاطمه ‏واعظ جوادي سال 1374 کارشناسي ارشد زمين شناسي را در دانشگاه تهران به پايان رساند و دكترايش را سال 80، ‏در زمين شناسي با گرايش چينه شناسي و فسيل شناسي از دانشگاه تربيت معلم اخذ کرد. او از نيمه دوم سال 80 به ‏عنوان کارشناس آموزش جذب پژوهشكده سوانح طبيعي ايران شد. در سال 81 به سمت معاونت پژوهشي-آموزشي ‏پژوهشكده منصوب شد، ديري نپاييد که دوباره به دانشگاه بازگشت اما اين بار براي تدريس. ‏

فاطمه واعظ جوادي از شهريور سال 82 به عنوان استاديار در بخش علوم زمين دانشگاه شيراز استخدام شد و آنچنان که ‏مي گويد، اکنون نيز براي تدريس يك درس سه واحدي در دانشگاه، پنجشنبه ها به شهر شيراز سفر مي‌كند‎.‎‏ به رغم دارا ‏بودن پست معاونت رياست جمهوري، خود را بيش از هر چيزي استاد‏‎ ‎دانشگاه مي داند. وي پس از حضور در کابينه ‏دولت نهم دانشگاه را رها‎ ‎نکرده و با ارتقايي که در خلال اين سال ها در سيستم دانشگاهي داشته، به عضويت هيئت ‏علمي دانشگاه شيراز در آمده است‏‎.‎‏ آنچنان که مي گويد محيط زيست برايش بسيار اهميت دارد. ‏

هرچند که خانواده جوادي آملي در انتخابات سال 84 از هاشمي رفسنجاني حمايت مي کردند، اما گفته مي شود که فاطمه ‏واعظ جوادي و همسرش در ستاد انتخاباتي احمدي نژاد رفت و آمد داشته و از وي حمايت مي کردند. شايد به همين دليل ‏واعظ جوادي در مهرماه سال 1384 از سوي احمدي نژاد به عنوان معاون و رياست سازمان محيط زيست منصوب شد. ‏فاطمه واعظ جوادي، دومين زني است که در طول دوره 30 ساله جمهوري اسلامي ايران رياست سازمان حفاظت ‏محيط زيست را به عهده دارد‎.‎‏ ‏

او دليل انتخاب شدن به عنوان رييس سازمان حفاظت محيط زيست را آن مي داند که "آقاي احمدي‌ نژاد مرا انسان ‏صادقي تشخيص داده بودند." در دو دوره رياست جمهوري سيد محمد خاتمي، معصومه ابتکار رياست سازمان محيط ‏زيست را برعهده داشت، پس از او احمدي نژاد هم براي نزديکي بيشتر به مراجع و هم آنکه نشان دهد که از مديران زن ‏نيز بهره خواهد برد، فاطمه واعظ جوادي را جانشين او کرد. به زبان انگليسي تسلط دارد و اهل مطالعه است. ‏

همسرش مجيد يزداني سال ها پيش تر و در زمان رياست ابتکار در سازمان محيط زيست مشغول به کار بود که به دليل ‏برخي اختلافات از بدنه سازمان جدا شد. فاطمه واعظ جوادي همزمان با آغاز فعاليت خود به‎ ‎عنوان معاون رئيس ‏جمهور و رئيس سازمان حفاظت محيط‌ زيست، همسرش را دوباره به سازمان بازگردانيد و او را به عنوان مشاور و ‏بازرس ويژه رئيس سازمان منصوب کرد‎.‎‏ هرچند که واعظ جوادي جدايي اش را از يزداني تکذيب مي کند، اما گفته مي ‏‏‌شود تيرگي روابط اين دو تا‎ ‎آنجا پيش رفته که ‏واعظ جوادي، دستور داده است از ورود يزداني به سازمان‏‎ ‎محيط زيست ‏جلوگيري شود. واعظ جوادي چندي پيش "سعيد" فرزندش را در جريان حادثه رانندگي از دست داد.

‎‎ماجرا از کجا آغاز شد؟‎ ‎‏
‏
هرچند به نظر مي رسيد که بخت به فاطمه واعظ جوادي و خانواده اش رو کرده، اما هنوز يک سالي از چشيدن طعم ‏رياست بر سازمان محيط زيست نگذشته بود که خيل مشکلات بر او هجوم آورد. دردسرهاي او با برملا شدن فساد ‏اقتصادي همسرش در تابستان 86 آغاز شد. مجيد يزداني، همسر فاطمه واعظ جوادي، همزمان با آغاز فعاليت فاطمه ‏واعظ جوادي به عنوان بازرس ويژه و مشاور رئيس سازمان منصوب شد. به تبع شغلش، يزداني‎ ‎در دوره اي يک ساله، ‏براي شناسايي و ارزيابي قابليت ‌هاي گردشگري و‏‎ ‎طبيعت ‌گردي کشور به نقاط مختلف سفر کرد. آنچنان که بعدها افشا ‏شد در طول اين مدت، يزداني ضمن ضد و بندهاي مالي با شرکت هاي تابعه سازمان و بستن قراردادهاي صوري با ‏شرکت هاي خصوصي رابط و وابسته به سازمان محيط زيست، مشغول انباشتن ثروت بود. ‏

اواخر مردادماه سال 86 يزداني دستگير شد و خبر آن در تمامي خبرگزاري ها و سايت هاي خبري درج شد. در پي ‏انتشار اين خبر، يزداني طي مصاحبه اي، خبر دستگيري و آزادي اش به‏‎ ‎ضمانت وثيقه را تکذيب کرد. وي سايت هاي ‏خبري را تهديد کرد که به جرم دروغ‎ ‎پراکني از آن ها شکايت خواهد کرد. يزداني همچنين معتقد بود که عده‌ اي از اين ‏طريق به‎ ‎دنبال تخريب فاطمه واعظ جوادي هستند‏‎.‎‏ يک روز از تکذيب و تهديد غليظ يزداني نگذشته بود که جمشيدي ‏سخنگوي قوه قضائيه در نشست مطبوعاتي اش گفت که مجيد يزداني به قيد ضمانت هم اکنون آزاد است. به گفته ‏عليرضا جمشيدي، همسر معاون رئيس جمهور به مدت يک شب بازداشت و سپس با قرار وثيقه آزاد‎ ‎شد. اين مقام ارشد ‏قوه قضائيه اتهام يزداني را "تخلفات اقتصادي" عنوان کرده بود‎.‎‏ ‏

به گفته منابع مستقل خبري، ‏‎ ‎يزداني به سوء استفاده از موقعيت دولتي و زد و بند با شرکت ها دولتي و‏‎ ‎خصوصي مرتبط ‏با سازمان محيط زيست متهم شده بود. انتشار سخنان جمشيدي موجب شد که ناگهان تمام انگشت ها بسوي واعظ جوادي ‏و همسر دروغگويش کشيده شوند. اين موضوع سبب شد تا نگاه ها متوجه سازمان محيط زيست شود. پس از آن مشخص ‏شد که جوادي بطور همزمان سه رئيس دفتر مشارکت مردمي، مشاورت عالي و بازرس ويژه سازمان را به همسرش و ‏همزمان 6 پست ديگر از جمله معاونت و مدير کلي اداره نظارت و بازرسي سازمان محيط زيست را به محمد جعفر ‏جوادي آملي پسر عمويش، واگذار کرده است. ‏
‏
پس از رسوايي مالي يزداني، وي به عنوان نماينده سازمان محيط زيست در کميته ملي طبيعت‌ گردي [اکوتوريسم] ‏مشغول به فعاليت شد. البته همچنان بسياري از اقدامات و طرح هايي که در سازمان محيط زيست صورت مي گيرد‎ ‎با ‏نظارت يزداني انجام مي شود. البته به قول يکي از کارمندان محيط زيست، "طرح هايي که مايه هم داشته باشد!" از ‏جمله اين طرح ها، انتقال گوزن زرد‎ ‎ايراني به چهارگوشه ايران از جمله ايلام و کرمانشاه است که همواره با انتقاد شديد ‏کارشناسان و اساتيد محيط طبيعي مواجه بوده است؛ طرحي که نه تنها توجيه علمي نداشته و‏‎ ‎ندارد، بلکه هزينه هاي ‏زيادي را نيز به سازمان محيط زيست تحميل کرده که گفته مي شود عوايد آن به جيب يزداني همسر رئيس سازمان ‏سرازير مي شود‏‎.‎‏ ‏

محمد جعفر جوادي آملي نيز که دو ماه پيش به سمت معاونت پارلماني سازمان منصوب شده بود، با انتشار اخبار چند ‏شغله بودنش توسط رسانه ها، به 3‏‎ ‎پست از پست هاي سازماني از جمله معاونت پارلماني سازمان قناعت کرد! همچنين ‏گفته مي شود سميه رفيعي که به عنوان مشاور جوان و معاونت مدير کل حوزه رياست منصوب شد، ديپلمه‎ ‎اي بود که به ‏دليل قرار آتي ازدواج فرزند رئيس سازمان با وي، در سازمان به کار گرفته شده بود. هرچند به دليل جوانمرگ شدن ‏فرزند رئيس سازمان اين قرار هيچگاه دائمي و قطعي نشد. گفتني است که سيمه رفيعي در‏‎ ‎مهرماه سال 84 به عنوان ‏مشاور جوان رئيس سازمان و سال 85 به عنوان معاون‏‎ ‎مدير کل حوزه رياست سازمان محيط زيست منصوب شد. اما ‏يک ماه پيش بنا به دلايل نامعلوم [دي ماه سال جاري] و به دستور‎ ‎واعظ ‌جوادي از هر دو سمت برکنار شد‎.‎‏ او همه گاه ‏رابطه خود با پسر واعظ جوادي را تکذيب کرده است. ‏

از اين ماجرا چندي نگذشت که مشخص شد که واعظ جوادي از ناآشنايان به فن بهره مي گيرد. دلاور نجفي به عنوان ‏معاونت محيط طبيعي سازمان، محمد مدادي در سمت مدير کل حوزه رياست و همسر وي به عنوان معاونت موزه تاريخ ‏طبيعي، همگي از همکلاسي هاي فاطمه واعظ جوادي در دوره کارشناسي يا کارشناسي ارشد زمين شناسي هستند. ‏

تشکيل کميته عفاف و دفتر امور بانوان در سازمان محيط زيست، انتصاب افراد دوست و آشنا و اقوام مجيد يزداني، ‏همسر واعظ جوادي با تحصيلاتي در رشته هاي کشاورزي، زمين شناسي، دندانپزشکي و دامپزشکي با عناويني چون ‏مدير کل استان خراسان شمالي و آذربايجان شرقي و‏‎ ‎فارس و عزل و نصب پياپي مديران و معاونان سازمان[بطور مثال ‏معاونت آموزشي 6 بار، معاونت پارلماني 6 بار]‏‎ ‎از ديگر نمرات منفي در کارنامه مديريتي واعظ جوادي است. ‏انتصابات فاميلي، فساد مالي همسر، پرونده خريد هواپيماي از رده خارج به رقمي بيش از بهاي واقعي و ضعف مديريتي ‏در سازمان سبب شده است که طي سه سال گذشته نمايندگان هر دو مجلس هفتم و هشتم بر تحقيق و تفحص از سازمان ‏در زمان مديريت واعظ جوادي اصرار ورزند.

‎‎کارنامه مردودي و نظرات مشعشع‎‎‏

تشديد آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ و صنعتي، برگزاري سيرک با حمايت سازمان محيط زيست[!]، متوقف ساختن ‏پروژه حفاظت از يوز آسيايي در اسفند 86 و برکناري هوشنگ ضيايي مديريت پروژه حفاظت از يوز آسيايي، تلفات دو ‏هزار فلامينگو در پارک ملي بختگان استان فارس در تابستان 86، بحران در‎ ‎وضع زيست محيطي درياچه اروميه در ‏پي ايجاد بلورهاي نمک در اثر کاهش سطح آب در تابستان سال 85، نابودي پارک ملي لار به دليل عبور طرح جاده ‏‏"بلده نور" به "گرمابدر لواسان" از داخل پارک ملي لار در زمستان 85، تخريب پارک ملي خجير در تابستان سال 85 ‏به دليل عبور خطوط لوله پنجم گاز تهران، از سر گيري طرح احداث كنار گذر تالاب انزلي كه در سال 79 متوقف شده ‏بود در سال 86، گرفتاري و مرگ صدها دلفين در آب هاي جنوب به دليل پسماندهاي صنعتي در تابستان سال 86 و ‏‏87، احراز رتبه ميان 5 کشور نخست در فرسايش خاک، تعريض جاده شهيد كلانتري در کنار زيستکده درياچه اروميه، ‏مرگ تالاب‌هاي طشك، بختگان، نيريز و كميجان به دليل آب گيري سد سيوند، طرح احداث پتروشيمي در استان هاي ‏گلستان، گيلان و مازندران، عبور جاده ابر از يكي از ارزشمندترين ذخيرگاه‌هاي جنگلي، قطع درختان حاشيه مرزي ‏جنوب به دلايل امنيتي و به تبع آن ها وزش بادهاي سرخ، مرگ تالاب هورالعظيم در خوزستان به دليل زهکشي هاي ‏پياپي و تعريض جاده ها، عدم نگاهباني دقيق و مستمر از گونه هاي حفاظت شده حيواني و جلوگيري از شکار آنان و ‏مواردي از اين دست که شمارشان چندين برابر موارد ذکر شده است، سبب شده تا دوران مديريت واعظ جوادي يکي از ‏سياه ترين دوران هاي زيست محيطي ايران لقب بگيرد. ‏
‏
به اعتقاد يکي از کارشناسان محيط زيست، ضرري که طي اين چهار سال و در زمان مديريت واعظ جوادي بر ‏سازمان، به محيط زيست وارد شده از مجموع ضررهاي دو دوره رياست جمهوري خاتمي و رفسنجاني بيشتر است. ‏انفعال و ضعف سازمان به هر دليل اعم از سياسي يا نفوذ دولتمردان، عدم درک صحيح از وظايف سازمان، نبود نگاه ‏دلسوزانه توأم با علم و دانش به مسائل زيست ‌محيطي، ضعف عملکرد نسبت به 40 سال گذشته، استفاده از مديران ‏ناآشنا به مسائل زيست محيطي و موارد بسياري ديگر از جمله انتقاداتي است که تاکنون به مديريت فاطمه واعظ جوادي ‏وارد شده است. ‏

در اين ميان پاسخ هاي واعظ جوادي بسيار جالب است، او بيشتر به درد سازمان تخريب زيست مي خورد تا سازمان ‏حفاظت از محيط زيست. او معتقد است "نمي توان جاده نساخت[!]جاده نزنيم كه محيط زيست خراب مي شود،‌ پس ‏چكار كنيم؟"، "هر روز سم مي خوريم تا از درد سرطان و در عنفوان جواني بميريم‎!‎‏"، "کاري از سازمان ساخته ‏نيست"، "هيچ کاري در سازمان صورت نگرفته و دولت بودجه کافي در اختيار ما نگذاشته‎ ‎است. حتي ما نقشه راهها و ‏مسيرها را نيز نداريم تا در جلسات هيات دولت‎ ‎ارايه کنيم تا محل شهرک هاي صنعتي دور از محل سکونت قرار ‏گيرد"، "نمي توان که سد نساخت". " بدبين نباشيد، خودتان اذيت مي شويد، درست مي شود انشاءالله" براي آشنايي با ‏نظرات مشعشع فاطمه واعظ جوادي، موضع وي را درباره راه ‌اندازي سيرك با حمايت سازمان محيط زيست در پارك ‏پرديسان کرج را بخوانيد؛ فاطمه واعظ جوادي طي مصاحبه اي در روز پنجم آذرماه سال 86 در اين باره گفته بود: ‏‏"حيوانات در سيرك بر اساس يك سري رفتارها، آموزش‌ها شرطي‎ ‎مي بينند، چرا كه حيوانات داراي قدرت يادگيري‌ ‏هستند از اين رو در صورتي كه‏‎ ‎رفتاري را انجام دهند پاداش مي‌گيرند‎.‎‏" [البته خانم جوادي اشاره اي نمي کند که اين ‏آموزش هاي شرطي با چه هزينه و مشقت هايي براي حيوانات همراه‎ ‎است.]‏
‎
وي در ادامه افزوده بود: "حيوانات داخل سيرك از طبيعت گرفته نمي ‌شوند و والدين آن‌ها در اسارت بوده‎ ‎و توله ‌ها نيز ‏در اسارت متولد و بزرگ شده ‌اند‎.‎‏" [واعظ جوادي احتمالا نمي داند که سازمان متبوع ايشان ظاهرا مسئول حفاظت از ‏حيواناتي هستند که از طبيعت جدا شده اند.]‏‎ ‎غلامحسين الهام، سخنگوي دولت درباره نظرات او پيش تر گفته بود: ‏‏"رئيس سازمان محيط زيست‎ ‎يک زمين شناس است نه کارشناس محيط زيستي و به همين دليل گاهي نظراتش را در‏‎ ‎قالب زمين شناسي ارائه مي کند [!] که رسانه ها هم نبايد اينقدر به آن حساسيت‎ ‎نشان دهند و معلوم نيست اين اظهار نظر ‏ها چقدر دقيق و برمبناي کارشناسي‎ ‎باشد." ‏

‎‎سوابق شغلي و تحصيلي‎‎

‎-‎کارشناسي زمين شناسي دانشگاه تربيت معلم تهران 1369
‎-‎کارشناسي ارشد زمين شناسي تهران 1374
‎-‎دکترا زمين شناسي دانشگاه تربيت معلم تهران 1380
‎-‎کارشناس آموزش در پژوهشكده سوانح طبيعي ايران/ نيمه دوم سال1380
‏-معاونت پژوهشي-آموزشي پژوهشكده سوانح طبيعي ايران/ 1381
‏-استاديار در بخش علوم زمين دانشگاه شيراز/ از شهريور 1382
‏-معاون رئيسي جمهور و رئيس سازمان حفاظت محيط زيست/ از مهر 1384