مهرگان در نگاهی کوتاه

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

مري بويس، در تاريخ دين زرتشت رويه ۴۶مي نويسد : واژه ميترا در اوستا به گونه اي آشكار معنايى شبيه قرار داد و توافق را مى دهد . آنگونه توافق كه ميان افراد نوع آدم حاصل مي شود.

ا. ميله A.millet، با روشنى استدلال كرده كه ميتراى هند_ ايرانى تجسم آن نيرويى است كه در چنين قرار داد و توافق به وديعت گذاشته مى شود "

در مجموع بايد گفت كه در گذشته های دور مهر خداي پيوستگي و همبستگي بود و وظيفه ي نگهباني و سرپرستي پيمان را داشت .

هردوت در گزارشی از دوره ي هخامنشيان از اهميت خدای مهر در نزد آن ها می گويد و از فراوانی نام هايي که به نام يا معنای مهر نزديک بود.

مهر مترادف است با پيمان ، اگر مهر را عيني تر كرده و پوششي زميني به آن بدهيم ، تداوم هستي و گسترش نيكي محض را در آن جلوه گر خواهيم يافت . مهرجلوه اي است از پيمان انسان با انسان ، پيمان انسان با محيط اجتماعي و طبيعي ، دريك ژرف نگري انسان به مثابه مهر ، پرچمدار و نگهبان هستي خواهد بود . البته انساني كه گوهر راستين را برگزيده باشد .بنابر چه آمد " پاي بندي به پيمان " آن چنان اصل مسلم و آشكاري است كه مترادف مي شود با " آباد ي " و " پيمان شكني " با " ويراني و ظلمت " مترادف مي گردد .

«پيمان شكن نابكار سراسر كشور را ويران مي سازد » مهرپشت

پيمان شكني ، ويراني است ، خدشه در تدا وم هستي است . ضديت بنياد دين با گوهر راستين است . آب را آلوده ساختن و گندم سبز بريدن است . پيمان شكني در معناي عام گناه است . اين معنا را در راستاي فرهنگ و ادب ايران زمين پيگير شويم :

حافظ هميشه معاصر ، نه تنها پيمان شكني نمي كند ، بلكه بنابه سپارش پير پيمان شكنش مى گويد:

مري بويس به نقل از كتزياس پزشك دربار هخامنشي درباره ي جشن دوستى جان مي نويسد مهرگان تنها مـــــوقع سال است كـــه شاهــــــان پارس مي توانند و حق دارند تا مي توانند شراب بنوشند .

از آنجايى كه زمستان هفت ماهه با پاييز و مهرگان مي آغازيد داراي ويژگى هايى است كه عبارتند از :

ـ نام فريدون بر پيشاني داشته وباپرچم برافراشته ي كاوه ي آهنگرآذين يافته بوده است

ـ نشانواره ى پيمان و نگهباني از پيمان بوده كه يكى از برجسته ترين نقطه هاى عطف تاريخ و فرهنگ بشرى است .

آيينه و گل و ترازو (به معنای داد و عدالت و همآهنگی)، شربت و شيرينی و شراب و آب و اسفند و آتشی که بر آن چوب های خوش بود می ريزند.

جشن هاي ايراني آيين بودن ، شدن ، زيستن و پا فراگذاشتن است . انسان چنين انديشه اي در چنبره ي زندگي دست بسته نيست ، "حال " را درگرو " فردا " نمي گذارد ، بلكه " حال " را خردمندانه نردبان " فردا " مي سازد .