آتش سوزی آخرين بلا برای نابودی تالاب امير کلايه

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

22 تير 1387 (2547 سال پاسارگارد) 12 جولای 2008******************************* کميته نجات پاسارگاد هيچ گونه وابستگی مذهبی و سياسي ندارد

آتش سوزی آخرين بلای تالاب امير کلايه، پس از کم آبی و تغيير و تصرف های ويرانگر

رييس اداره محيط زيست لاهيجان گفت: طبق بررسي‌هاي بعمل آمده حدود 150 هكتار از نيزارهاي اراضي تالاب بين‌المللي اميركلايه كه در هفته‌هاي گذشته طعمه حريق شده بود در آتش سوخت.

به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تالاب بين‌المللي اميركلايه لاهيجان از جمله سه تالاب بين‌المللي گيلان است كه با توجه به سطح نسبتا كم آن، طي سه سال گذشته طبق سرشماري‌هاي رسمي پذيراي بيشترين ميزان پرنده در ميان سايتهاي سرشماري گيلان بوده است. اين تالاب از سال 1975 ميلادي با مساحت يكهزار و 230 هكتار در ليست تالابهاي بين‌المللي (تالاب‌هاي سايت رامسر) قرار گرفت.

تالاب اميركلايه تاكنون بحرانهاي متعددي را پشت‌سر گذاشته و با بعضي از آنها هم‌اكنون درگير است؛ بحران كمبود آب همچنان صدمات مهلك خود را بر اميركلايه وارد مي كند كه اثر مخرب آن بعدها مشخص مي‌شود درست است كه از آب اين تالاب در گذشته براي مصارف كشاورزي استفاده مي‌شد، ولي در فصل زراعي جاري كشاورزان دو ماه جلوتر نسبت به استحصال آب اقدام كرده و با وجود خشكسالي متوليان كشاورزي و آبرساني هيچ اقدامي جهت آبرساني به مزارع از منبعي غير از تالاب نكردند حتي جلسه شوراي تامين نيز براي حفظ حق آبه تالاب نتيجه‌اي نداشت و نهايتا برخلاف سالهاي گذشته كه در پرآبي 5 متر و در كم آبي 5/1متر آب در تالاب وجود داشته، طبق بررسيهاي اخير عمق آب به 10 سانتيمتر رسيده است، بطوريكه حيات گياهي و جانوري تالاب در حال دست و پنجه نرم كردن با مرگ هستند.

بحران ديگري كه بر تالاب اميركلايه تحميل شده است ورود بيل‌هاي مكانيكي توسط برخي ادارات و برخي اشخاص براي كانال‌كشي و دسترسي بيشتر به پهنه آبي تالاب و تصرف و تغيير كاربري اراضي آن بوده است كه در هر مورد اقدامات بازدارنده صورت گرفته و در حال پيگيري است.

در حال حاضر بحران آتش‌سوزي نيز به عنوان يك عامل مخرب حلقه‌اي ديگر از عوامل تهديدكننده تالاب است كه موجب تخريب زيستگاه مي‌شود.

لازم به ذكر است كه نيزارها و درختزارهاي تالاب محل امن و مناسبي جهت لانه گزيني تعدادي از پرنده‌ها و پستانداران و دوزيستان است.

مهندس حسين مظلومي، رييس اداره محيط زيست لاهيجان با اشاره به اين كه آتش‌سوزي حدود ظهر روز يكشنبه 3 شهريور از شاخه غربي شروع شد و اين اداره پس از اطلاع نسبت به شناسايي مكان دقيق آتش‌سوزي و بررسي راههاي دسترسي به مكان با حضور در منطقه، هماهنگي لازم را با مسؤولان شهرستان و استان بصورت تلفني و تقاضاي كمك براي اطفاء حريق اقدام كرد به ايسنا گفت: براساس هماهنگي ها علي‌رغم اينكه دسترسي به مكان جهت اطفاي حريق غيرمتحمل مي‌نمود قرار شد از صبح روز دوشنبه عمليات مهار حريق شروع شود.

وي افزود: متاسفانه صبح روز دوشنبه 4 شهريور حريق در شاخه شرقي امير كلايه اطلاع داده شد كه بدليل نزديكي آتش در شاخه شرقي به تاسيسات سرمحيط باني اميركلايه، عمليات اطفاي حريق از همين شاخه شروع شد.

مظلومي عمليات اطفاء حريق را شامل جداسازي فيزيكي و آب پاشي عنوان و تصريح كرد: حدود ساعت 20 روز دوشنبه با همكاري كارشناسان و محيط بانان اين اداره و آتش‌نشاني لاهيجان موفق به مهار حريق شديم كه همزمان متوجه توقف آتش در شاخه غربي شديم و برآوردها نشان‌دهنده سوختن حدود 150 هكتار از اراضي بوده است.

وي آتش‌سوزي را براساس نظر كارشناسي به صورت عمدي اعلام و متذكر شد: عموما آتش‌سوزي عمدي كه در سالهاي گذشته نيز سابقه داشته به منظور تسهيل در تصرف اراضي، دسترسي به پهنه آبي و ايجاد محل مناسب جهت فرود پرندگان زمستان گذران و زمينه‌سازي جهت شكار و زنده‌گيري آنان به روشهاي غير قانوني از جمله نصب تورهاي هوايي صورت مي‌گرفت.

مظلومي گفت: صرف نظر از اثر كودها، سموم كشاورزي و عوامل مخرب ديگر اثر همديگر را افزايش مي دهند بطوريكه خشكسالي خود باعث كم شدن حجم آب شده است در حالي كه برداشت بي رويه آب كانال كشي و بازوسازي و حفر چاههاي متعدد بر آن اثر مضاعف داشته است.

وي ادامه داد: خشكسالي تالاب باعث ايجاد شرايط بسيار حاد براي آبزيان و احتمال زياد حذف بعضي از آنها و آتش‌سوزي باعث تخريب زيستگاه پرندگان، دوزيستان و پستانداران شده و در مجموع عوامل مخرب كمر به مرگ تمام جوامع گياهي و جانوري بسته‌اند.

مظلومي با بيان اين كه اين اداره توانست با هماهنگي محاكم قضايي عمليات بيل‌هاي مكانيكي را متوقف كند، افزود: اما هشدارهاي زيست‌محيطي در خصوص برداشت بي‌رويه آب كاملا ناديده گرفته شد و متوليان آبرساني و كشاورزي هيچ اقدامي در اين زمينه انجام ندادند و چون منافع عامه مردم وجود دارد، تنها اقدام ممکن، ايجاد منابع ديگر جهت آبرساني به مزارع بوده است.

رييس اداره محيط زيست لاهيجان در پايان در خصوص آتش‌سوزي تالاب امير كلايه، با توجه به محيط تالاب كه حدود 40 كيلومتر است، خاطرنشان كرد: تنها اقدامات حفاظتي مامورين اين اداره كافي نيست، بلكه مردم نيز بايد در حفظ و صيانت از تالاب كه منافع خود آنها نيز در ميان است كوشا باشند و حفاظت از تالاب نياز به مشاركت همگاني دارد و اين تنها يك شعار نيست بلكه در واقع مسئولين و مردم بايد دست به دست هم دهند تا اين مهم محقق شود.

مهندس هادي‌پور، کارشناس محيط زيست نيز در اين خصوص به ايسنا گفت: کشت اصولي برنج از مواردي است که بايد مد نظر قرار گيرد به گونه‌اي که کشت اين گونه بصورت سازگار و همگام با محيط زيست باشد و از راههاي پيشنهادي مي توان به مبارزه بيولوژيک با آفات و همچنين عدم استفاده از کود و سم در روشهايي نظير کشت توام برنج و ماهي و يا برنج و اردک اشاره كرد.

وي افزود: کودها و سموم مصرفي مستقيما از طريق آبهاي کشاورزي وارد تالاب شده و در بدن زيستمندان آن ذخيره مي گردند اين در حالي است که موارد فوق طي فرآيند بزرگ نمايي زيستي شديدا براي سلامتي انسان و همچنين موجودات گوشتخواري که در راس هرم انرژي و زنجيره غذايي قرار دارند، بسيار خطرناک و کشنده مي باشد.

وي گفت: از طرفي سوزاندن کاه بعد از درو محصول آلودگي شديد هوا، ورود گازهاي گلخانه اي به جو، آتش سوزي هاي غير قابل کنترل و... را در پي دارد که حتما بايد مورد توجه قرار گيرند.

هادي‌پور فاصله تالاب اميرکلايه را از شهر لاهيجان 40 کيلومتر عنوان و تصريح کرد: تالاب اميرکلايه زيستگاه گونه‌هاي ارزشمند و در خطر انقراضي همچون شنگ است که اخيرا بدليل آلودگي هاي شديد حاصل از سموم کشاورزي، شکار غيرمجاز، جزيره‌اي شدن زيستگاه، خشک شدن تالاب، کمبود غذا، تجزيه زيستگاه و ... در فهرست قرمز اتحاديه جهاني حفاظت از محيط زيست است. همچنين شنگ‌ها شاخص سلامتي آبها هستند و نابودي آنها حاکي از نابودي تالابها است.

وي افزود: شرايط ايجاد شده در تالاب حکايت از ايجاد بازخور مثبت چرخه معيوب دارد بگونه اي که شرايط براي تالاب لحظه به لحظه حادتر مي‌گردد و صداي بلند زنگ نابودي تالاب به گوش مي‌رسد.

هادي‌پور تصريح كرد: کشاورزي غيراصولي در حاشيه تالاب منجر به استفاده غيراصولي از آب تالاب، تصرفات اراضي، ورود کشاورزي غيراصولي در حاشيه بيش از حد گياهان، ايجاد زهکش، احداث چاه، کم شدن آب تالاب، صيد غيرمجاز ماهيان، خشکاندن اراضي، خشک شدن تالاب و نهايتا ايجاد آتش‌سوزي‌هاي بزرگ و غيرقابل کنترل، همه و همه از مواردي هستند که تالاب بين‌المللي امير کلايه را به نابودي کشانده‌اند و در يک جمله مي‌توان گفت که تالاب بين‌المللي و پناهگاه حيات وحش امير کلايه داراي تمامي فاکتورهاي تخريب تالابها است.

وي با اشاره به اينکه اين تالاب مجموعه اي بسته ايزوله شده مي باشد اذعان داشت: با ايجاد دريچه اي بتوني در محل خروج تالاب به سمت دريا (با هدف ذخيره آب) مسير مهاجرت ماهيان به سمت دريا و بالعکس قطع شده است. اين در حالي است که ايجاد مکان هاي امن براي تخم ريزي ماهيان از جمله فوايد مهم تالاب ها مي باشد. همچنين احداث ديواره و پشته هاي بلند گوناگون در حاشيه تالاب ها منجر شده تا دسترسي زيستمندان تالاب به نقاط مختلف غير ممکن گردد.

هادي‌پور افزود: متاسفانه فرهنگ صحيح حفاظت از طبيعت و محيط زيست در بين مردم رواج ندارد به گونه‌اي که به حفاظت از زيستگاهها که در واقع بانکهاي ژنتيکي ارزشمندي هستند توجهي نداريم.

وي محيط تالاب اميرکلايه را تقريبا 40 کيلومتر عنوان کرد و افزود: زياد بودن اين منطقه با توجه به مساحت کم آن، باعث شده تا عوامل مخرب محيطي (انسان) و طبيعت بتوانند حيات تالاب را با خطر جدي روبرو كند.

گفتني است اگر چه عمليات بيل‌هاي مکانيکي که به بهانه ايجاد کانال کمر به خشک کردن و نابودي بخش بزرگي از تالاب بسته‌اند، متوقف شده است؛ اما همچنان بي‌توجهي‌ها به تالاب ادامه داشته باشد، پس از تالاب انزلي شاهد قرارگيري تالاب بين‌المللي اميرکلايه نيز در فهرست مونترو (فهرست تالابهاي در معرض نابودي) خواهيم بود و اين در حاليست که در استان گيلان به توسعه قطب‌هاي گردشگري بها داده مي‌شود اما به راحتي داشته‌ها قرباني مي‌گردند.