ستاد نماز جمعه می خواهد بر اثری تاريخی در ورامين سقف کاذب بزند

   هشدار کارشناسان:

در صورت اجرای اين طرح فرو ريزی مسجد 800 ساله جامع قطعی است

از: فاطمه علي اصغر

 كارشناسان هشدار مي دهند در صورت الحاق سقف كاذب و ايجاد آن روي ديوارهاي جنوبي مسجد جامع  800 ساله ورامين ، اين بنا به طور قطع  فرو مي ريزد.

مسجد جامع مهمترين بناي تاريخي شهر ورامين است كه در جنوب شهر كنوني واقع شده و داراي گچبري‌هاي عالي و كاشي‌كاري‌هاي زيباي دوره مغولي است .

طرح ايجاد روي ديوارهاي جنوبي مسجد جامع و الحاق سقف كاذب روي حياط داخلي آن از جمله برنامه هايي است كه اخيرا از سوي ستاد نماز جمعه ورامين به منظور توسعه اين مسجد براي استفاده روزانه از آن مطرح شده است .

با اين وجود بسياري از كارشناسان ميراث هشدار مي دهند در صورت اجرايي شدن اين طرح فرو ريزي مسجد جامع قطعي است .

اين مسجد از نمونه هاي كامل و با‌شكوه مساجد چهار ايواني ايران در قرن هشتم هجري قمري است كه بر اساس كتيبه سردر مسجد، احداث آن در زمان سلطان محمد خدابنده (الجايتو) شروع شده است و پس از وي نيز ادامه يافته و در عهد سلطنت سلطان ابوسعيد و به سال 722 هجري، به پايان رسيده است.

 " مجيد ژاله نيا" ، رييس دفتر ميراث فرهنگي و گردشگري ورامين در اين باره به ميراث خبر گفت :« اگر چه اين طرح اخيرا از سوي دفتر ستاد نماز جمعه ورامين اعلام شده است اما جلسه اي كه با كارشناسان ميراث برگزار شد، اين طرح را كاملا مغاير با معيارهاي ميراث دانستند.»

وي تاكيد كرد : « در صورت اجرايي شدن اين طرح احتمال تخريب كامل مسجد وجود دارد .»

ژاله نيا با توجه به معيارهاي ميراث عنوان كرد :« در حال حاضر برگزاري نمازهاي جمعه در اين بناي تاريخي نيز امكان دارد پيكر اين مسجد را با خطر فرسايش تخريبي رو به رو كند .»

مسجد جامع ورامين كه از نمونه‌هاي كامل مسجد چهار ايواني و ساخت آن متعلق به زمان سلطان محمد خدابنده‌ الجاتيو است، 800 سال پيش يعني در سال 815 هجري قمري در عهد شاهرخ تيموري يك بار مرمت شد و با توجه به اين كه اين بنا در سال 1310 در فهرست آثار ملي با شماره 176 ثبت شد در سال‌هاي بعدي نيز مرمت‌هاي متعدد روي اين بناي تاريخي انجام گرفت كه آخرين كارگاه مرمت اين بنا در سال 82 با تامين اعتبار مورد نياز از سوي دفتر رياست جمهوري، آغاز به كار كرد.

پيش از اين مسجد همت ،مسجد سلمان و مسجد جامع بازار به دليل اقدامات مرمتي بدون هماهنگي با كارشناس ميراث ويران و براي هميشه از تاريخ ايران رخت بربستند.

ايوان جنوبي اين مسجد در زمان شاهرخ تيموري احداث شده است. در كتيبه‌هاي تاريخي است كه نام شاهرخ و يوسف خواجه، وزير آن شهريار و سال 815 هجري را در بر دارد. قسمت غربي مسجد به كلي از بين رفته است. جواهر كلام ،در كتاب طهران قديم درباره مسجد جامع ورامين آورده است: «در داخل مسجد ورامين كاشي‌هايي به كار برده‌اند كه داراي جلاي فلزي است و قسمتي از آنها را سابق كنده بودند.

بناي مسجد متعلق به سه دوره مختلف است. بناي اصلي از دوره سلجوقيان و قرن ششم هجري است ولي قسمتي كه داراي گنبد مخروطي است مربوط به دوره غزنويان است و قسمت هايي كه اين دو دوره را به هم مربوط مي‌نمايد؛ جديدتر است و براي ساختن آنها مجبور شده اند كه بناي قديمي را خراب كرده و دو بنا را به هم وصل كنند و از اين سه نوع بنا مطلبي كه به خوبي معلوم مي‌شود دوره ساختن كاشي‌هايي است كه داراي جلاي فلزي است.

شايد در هيچ يك از بناهاي قديمي ايران نتوان به ظرافت كاشي‌هاي امامزاده يحيي كاشي يافت. كاشي‌هاي اين بنا را مي‌توان به سه نوع تقسيم كرد: اول كاشي‌هايي كه زرد رنگ است. دوم كاشي‌هايي كه به رنگ برنج است. سوم كاشي‌هاي تيره و قرمز رنگ مانند مس، تركيب اين كاشي‌هاي مختلف در تزئينات داخل محراب و سقف و غيره به قدري جالب توجه و صنعتي است كه به عقيده محققان از كاشي‌هاي مساجد اندلس و بناهاي آنان بهتر است و چون در اطراف اين ابنيه بناهاي دوره مغول هم ديده مي‌شود مي‌توان از روي اين ابنيه تاريخ معماري ايران را از ابتداي سلجوقيان تا آخر مغول به خوبي مشخص كرد.

يك برج خرابه در اين محل ديده مي شود كه كتيبه هاي كاشي و زمينه آجري دارد و اين بنا واسطه بين معماري مغول و دوره آق قوينلوها و قره قو ينلوه است. در ابتداي محور طولي مسجد جامع ورامين سردر ورودي و پشت آن صحن بازي واقع است.

طاق نماهاي اطراف صحن به چهار ايوان ختم مي شود كه دو ايوان در محور طولي و دو ايوان در محور غربي قرار دارند. پشت ايوان اصلي گنبد خانه واقع است.

عرض دهانه ايوان شرقي دو برابر دهانه بقيه طاق نماها و برابر دهانه ايوان ورودي است. از سوي ديگر عرض و ارتفاع آن به سختي دو سوم عرض و ارتفاع ايوان جنوبي مي شود. به اين ترتيب ايوان جنوبي ايواني مقصوره است كه با سادگي و عظمت بر تمامي صحن تسلط مي يابد.

تسلط گنبد با قدرت و تناسب زيبا بر تمامي ساختمان و ارتباط با ايوان جلوي آن، از ويژگي هاي اين مسجد است