|
|||
|
|||
|
|||
|
|
|
|||
|
|||
|
|||
|
|
http://chachmanbidar.blogspot.com/
|
برای کميته بين المللی نجات پاسارگاد از مهستی شاهرخی در موزه سرنوشی پاریس تا بیست و دوم ژوئن |
|
|
از
نمایشگاه های دیدنی امسال مفرغ های لرستان است که در موزه سرنوشی
در نزدیک پارک زیبای مونسو به نمایش گذاشته شده است. در این نمایشگاه دویست و
سی قطعه اشیاء مفرغی متعلق به سه هزارسال قبل از میلاد از موزه های مختلف دولتی
و خصوصی جهان جمع آوری شده است و در معرض نگاه عموم قرار گرفته است.
کاوش
های باستان
شناسی در لرستان تا سال ۱۹۵۰ غیرمجاز و غیر علمی بود. در اوایل قرن بیستم در
بازار جهانی شاهد فروش اشیاء برنزی بودیم که می گفتند از لرستان می آید ولی از
چگونگی قرار گرفتن شئی در گور و یا در مکان یافت شده و از دقیق بودن مکان اشیاء
باستانی، به کل بی خبریم. مفرغ ها بیشتر کارد و خنجر و دشنه و شمشیر و اسلحه و تبر است و یا زین و یراق و و افسار اسب و یا ابزار کار و سنجاق! همه این اشیاء از ظرافت و قابلیت بالای کار برخوردار است که شگفتی آور است. برخی از این اشیاء حکاکی و یا نقاشی شده اند و بیشتر به نظر می رسد جنبه تزیینی داشته اند وگرنه استفاده از این اشیاء با این کیفیت بالای هنری برای زندگی روزمره به کار بردن بسیار غریب به نظر می رسد! مفرغ های لرستان در نمایشگاهی درموزه سرنوشی؛ متعلق به قریب سه هزار سال پیش از میلاد مسیح تا تقریباً هزار سال پیش از میلاد است. ابزار برنده و کهن مانند خنجر و دشنه و تبر همگی تزیین شده و منقوش به نقش حیوانات و معمولاً نقوش بز نر و یا از گربه سانان اند
نقش مفرغ ها بیشتر از حیوانات است و به دفعات دو حیوان وحشی و یا خشمگین در برابر هم را بر روی این اشیاء می بینیم. نقش شیر شاه جنگل و یا فرمانروی جانوران نیز دیده می شود. در بسیاری از نقوش، تصویر مردی دیده می شود که بر حیوان پیروز شده و سر و یا دم جانور را گرفته و پشتش را به خاک رسانیده است. در بسیاری از موارد تصاویر به شکل غریبی بازگوی اسطوره گیلگمش است و نشاندهنده ی این که اسطوره گیلگمش تا چه وسعتی در اطراف بین النهرین پراکنده شده است. گاهی نیز جانور و یا بزی است بالدار. گاهی مردی را می بینیم ایستاده بر روی دو اسب و افسارشان را به دست دارد. مردی با ریش فرفری و کلاه خود بر سر با پیراهنی بلند و دو خنجر بسته در سوی کمر، گاه شمشیر بر کشیده است و در بسیاری از تصاویر مرد در جنگ و جدال است.
تصویر زن بسیار کم است فقط دو سه الهه کوچک به اندازه کف دست و دو تصویر گویا بر روی صفحه ی دو سنجاق. نحوه کاربرد سنجاق های سوزنی و صفحه ایی مبهم است. مجسمه هایی کوچکی از الهه ها موجود است که کاربرد آنها نیز برایمان گنگ است. آیا آنها را همراه خود نگه می داشته اند؟ آیا این اشیاء تزیینی است؟ الهه ها پستان های درشت و برجسته دارند و برهنه اند و اندام باروری شان به شکل هلو یا زردآلویی رسم شده است. تصویر زنی با پستان های درست و برجسته در حال زایمان، متعلق به هزار سال تا هفتصد سال پیش از میلاد مسیح یکی از تکان دهنده ترین تصاویر و نقوش بر روی مفرغ های لرستان بود. در تصویر ابعاد سر و بدن کودک متناسب با بدن زن نیست و مادر و فرزند هر دو به یک اندازه اند البته در غرب هم این عدم تناسب در نقوش دوران پیشین تا رنسانس امری کاملاً رایج و طبیعی است.
اشیاء مربوط به زنان و یا الهه ها و اندام برهنه زنان، همگی متعلق به موزه های خارج از کشور است و از این رو نشاندهنده ی این مسئله که اشیاء باستانی با نقوش زنان در هزاره های پیش از اسلام قابل دیدار برای عموم نیست و اگراین اشیاء تاکنون نابود نشده باشد دور از انظار عمومی در انبارهای موزه ایران باستان در حال پوسیدگی به سر می برند. ولی در همین حد هم کافی است تا بدانیم توجه به اندام زن و پیکر نگاری و اروتیزم در هزاره های پیش از میلاد نزد ایرانیان رایج بوده و پس از حمله یونانیان نیز در هنر مجسمه سازی و پیکر تراشی ایرانیان باز مشهود است، در دوره ساسانیان هنر ایرانیان از هنر یونان متأثر می گردد و این تأثیر در دوره اشکانیان نیز بود. هنری که با قلع و قمع اعراب و منع پیکر تراشی و شبیه سازی در اسلام، ممنوع شناخته شد و بسیاری از اشیاء باستانی معدوم شد. آنچه به جا مانده است نشاندهنده این است که ایرانیان هزاره های پیش از میلاد اسیر ممنوعیت های اخلاقی نبوده اند و به سادگی با آمیزش زن و مرد و یا زایمان و تولید مثل انسان برخورد کرده اند و آن را مانند جزیی از طبیعت در روشنایی کامل نقش کرده اند و در هیچ یک از این موارد با باروری و زایش انسان مانند رازی سر به مهر در سکوت کامل برخورد نکرده اند
در کنار مفرغ های لرستان، مقداری ظزوف سرامیک یا سفالین نیز به نمایش گذاشته است چون سفال لرستان نیز از کالای مرغوب منطقه بوده است. نقوش روی ظروف سفالین گاه نوک تیز و هندسی است و نمادین و گاه داستان زمین و شخم و کشاورزی و شکار را با تصاویری ساده روایت کرده است. در میان ظروف سفالین کوزه های کوچک و یا تنگهایی برای تصفیه شراب نیز دیده می شود. برخی از جام ها ته شان گرد است و همین باعث می شود که آن ها را اشیایی تزیینی قلمداد کنیم، ولی کاربرد این جامها با ته گرد و حلالی چیست؟ این را نمی دانیم. شیوه کار بر روی سفال و ظرافت ظروف سفالین در کنار زیبایی و صنعت اشیاء مفرغین به نمایش در آمده در نمایشگاه، بیانگر صنعت پیشرفته و کار شگرف اهالی لرستان بر روی مفرغ و تولید اشیاء زیبا و ظریف و پیشرفتگی صنعت ریخته گری و در کنارش سفال گری در سه هزارسال پیش از میلاد مسیح تا قریب هزار سال پیش از میلاد مسیح در منطقه لرستان است. صنعتی که با فرا رسیدن عصر آهن و به قدرت رسیدن هخامنشیان آهسته آهسته محو شد.
دیدن مفرغ های لرستان برای شناخت تاریخ باستان و تاریخ منطقه بسیار
ضروری است.
نمایشگاه مفرغ های لرستان با موسیقی لرستان همراهی خواهد شد. فراموش نکنید که این برنامه موسیقی لرستان در روز بیست و یکم ژوئن به مناسبت جشن موسیقی از نو در ساعت شش عصر تکرار خواهد شد. عکس آخر متعلق نمایشگاه به هفت هزار سال هنر پارس است
|
کميته بين المللی نجات پاسارگاد
