نه به مالچ پاشی نفتی در خوزستان
تعدادی از فعالان محیط زیست و اعضای سمن‌های زیست محیطی، ظهر روز یکشنبه در مقابل ساختمان اداره کل منابع طبیعی خوزستان، تجمع کرده و تغییر روش مقابله با بیابان‌زایی را در این استان خواستار شدند.آنها با در دست داشتن پلاکاردهایی با عنوان «مالچ‌پاشی خطرناک‌تر از کروناست» ؛ «نه به مالچ‌پاشی» و «به جای مالچ‌پاشی، درخت بکاریم» بر توقف مالچ‌پاشی نفتی در خوزستان تاکید کردند.
این تجمع در پی تجهیز کارگاه‌های مالچ‌پاشی نفتی در منطقه «بیت کوصر» دشت آزادگان، در روزهای اخیر و ذخیره سازی مالچ نفتی در روز گذشته در این منطقه بوده است.
کبری اسفندیاری فعال محیط زیست و عضو سمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان گفت: در بازدید دیروز از منطقه بیت کوصر، مشاهده کردیم که این منطقه شامل مراتع سرسبز و با پوشش گیاهی مناسب است و جزو مناطق بحرانی به شمار نمی‌آید که نیاز به مالچ‌پاشی داشته باشد.
"مالچ" نوعی پوشش برای تثبیت شن‌های روان در مناطق بیابانی است. در خوزستان ۵۰ سال است که از نوع مالچ نفتی برای این کار استفاده می‌شود. عملیات مالچ‌پاشی در نیمه دوم سال، پس از شروع باران‌های پاییزه که خاک رطوبت کافی به دست می‌آورد، آغاز می‌شود و پس از آن نهال‌های کهور در منطقه کاشته می‌شود. اکنون ۶۳ هزار هکتار از شن‌زارهای خوزستان تغییر چهره داده و تبدیل به جنگل‌های دست کاشت «کهور پاکستانی» شده‌اند.
فرشته قاسمی، دیگر عضو سمن دیده بان جلگه سبز خوزستان نیز خواستار حفظ گونه‌های بومی و طبیعی منطقه شد و گفت:استفاده از مالچنفتی به عنوان یک ماده سمی و آلاینده بایدحذف و حفاظت از همه زیست بوم‌ها از جمله مناطق ماسه‌ای مورد توجه قرار گیرد.
مالچ نفتی به دادگاه می‌رود
عضو دیگر سمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان نیز از پیگیری پرونده مالچ‌پاشی دراین استان توسط فعالان محیط زیست در مراجع قضایی خبر داد و گفت: طرح شکواییه انجمن‌های زیست محیطی در اعتراض به مالچ‌پاشی نفتی در خوزستان در دادگستری در حال پیگیری است.
شبنم قنواتی‌زاده افزود: دوستداران محیط زیست معتقدند شن‌زارها کانون گرد و غبار نیستند و هیچ شن‌زاری در خوزستان نباید از بین برود، زیرا این مناطق زیستگاه‌های باارزش برای زیستمندان و پوشش گیاهی خاص خود هستند، از سوی دیگر مالچ نفتی یک ماده سمی و مضر است که هم بر محیط زیست و هم سلامتی انسان‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و استفاده از آن باید متوقف شود.
وی اضافه کرد: امروز برخی اعضای سمن‌های زیست محیطی از شوش، مسجدسلیمان، دزفول، حمیدیه و بردیه دشت آزادگان در این تجمع شرکت کردند و توماری آماده و به امضای فعالان محیط زیست و تجمع کنندگان رسیده که رونوشت آن به استانداری، اداره کل حفاظت محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی، خانه سمن‌ها و نیروهای مسلح ارسال می‌شود.
وی ادامه داد:معاون حفاظت محیط زیست خوزستان، دیروز تصاویر و ویدیوهایی که از تجهیز کارگاه منطقه "بیت کوصر" تهیه شده بود را انکار کرده و گفته بود که این تصاویر قدیمی است، یکی از اعتراضات ما به مسوولان محیط زیست خوزستان است که مساله مالچ‌پاشی نفتی را به طور جدی پیگیری نمی‌کنند، این در حالیست که سازمان حفاظت محیط زیست، دستور توقف مالچ‌پاشی را صادر کرده است.
سهم مالچ نفتی از بودجه ۲ هزار میلیاردی
معاون اداره کل منابع طبیعی خوزستان نیز گفت: مالچ پاشی وظیفه‌ای است که به عهده ما گذاشته شده و حتی در صورت اعتراض فعالان محیط زیست، باید تعهدات خود را عملی کنیم.
عبدالرضا دانایی افزود: امسال ۲ هزار میلیارد ریال اعتبار برای مالچ‌پاشی، بیابان‌زدایی و نهالکاری به این اداره کل اختصاص داده شده است که برنامه داریم در شهرستان‌های شوش، دشت آزادگان و حمیدیه آن را هزینه کنیم.
وی اضافه کرد: هیچ جایگزینی برای مالچ نفتی وجود ندارد، بنابراین در زمین های ماسه‌ای که نهالکاری امکان ندارد و عملیات "قرق" جواب نمی دهد، اقدام به مالچ پاشی نفتی می‌کنیم.
دانایی ادامه داد: مالچ‌پاشی در خوزستان طبق توافق با سازمان حفاظت محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان و اداره کل بحران استانداری اجرا می‌شود.
مالچ‌پاشی ادامه می‌یابد؟
حدود ۱۰ سال است که کارشناسان و دوستداران محیط زیست نسبت به زیان‌های استفاده از مالچ نفتی در عملیات بیابان‌زدایی هشدار داده و خواستار جایگزینی روش‌های بی‌خطر شده بودند. اما کمپین #نه_به_مالچ_نفتی از سوی سید باقر موسوی یکی از محیط بان‌های دشت آزادگان از پارسال به راه افتاده و وی به تازگی در صفحه اینستاگرام خود از فعالیت دوباره برای مالچ‌پاشی در منطقه "بیت کوصر" خبر داده بود.
"بیت کوصر" یکی از مهمترین زیستگاه‌های پرندگان زمستان گذر و گونه حمایت شده «هوبره» است. این منطقه رملی حاوی پوشش گیاهی غنی و تنوع زیستی خاص و بی‌نظیر است. از دیگر جانوران مهم این زیست بوم می توان به افعی شاخدار عربی، بوای شنی عربی، گکوی انگشت کوتاه ایرانی، گکوی انگشت کوتاه خاورمیانه، زیرگونه خاص ماهی شنزار، زیرگونه خاص بزمجه بیابانی، سوسمار انگشت شانه‌ای اشمیت، مارمولک کرمی شکل زادرونی، عقاب مارخور، کرکس سیاه، شاهی، بالابان، روباه شنی و گربه شنی اشاره کرد که با مالچ‌پاشی همه این گونه ها نابود می‌شوند.
با وجود پیگیری خبرنگار ایرنا، حجت الاسلام حسین پیوند دادستان دشت آزادگان و محمود فعیلی رییس دادگستری دشت آزادگان، از مصاحبه درباره سرنوشت پرونده مالچ‌پاشی در این منطقه خودداری کردند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان شنبه هفته جاری در گفت وگو با ایرنا اگر چه از توقف مالچ‌پاشی در منطقه "بیت کوصر" در دشت آزادگان خبر داده بود، اما گزارش اهالی دشت آزادگان و فعالان محیط زیست از منطقه، حاکی است که روند ذخیره‌سازی مالچ نفتی در این منطقه ادامه دارد.
یکی از فعالان محیط زیست دشت آزادگان گفت: تعدادی از اهالی ساکن روستاهای "بیت کوصر" و "ام الدبس" در دشت آزادگان که در نزدیکی کارگاه‌های مالچ پاشی قرار دارند، امروز در اعتراض به مالچ‌پاشی به این محل مراجعه و سعی در تعطیل کردن کارگاه‌ها داشتند و گفته‌اند که علیه مسوولان به دادگاه شکایت می‌کنند.
محمدجواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفته است: هنوز هیچ مجوزی برای مالچ‌پاشی در خوزستان صادر نشده، و پاشیدن مالچ نفتی در منطقه "بیت کوصر"دشت آزادگان به دلیل زیستگاه پرندگان و نزدیک بودن به منطقه حفاظت شده میشداغ متوقف شده، علاوه بر این "بیت کوصر" جزو کانون‌های گرد و غبار به شمار نمی‌آید، بنابراین نیازی به استفاده از مالچ نفتی برای مهار ماسه‌زارها، وجود ندارد.
اشرفی با بیان اینکه امسال هیچگونه عملیات مالچ‌پاشی در خوزستان اجرا نشده و هنوز هیچ توافقی برای مالچ پاشی صورت نگرفته، ادامه داد:مالچ‌پاشی در زیستگاه‌های حساس و یا مناطقی که پوشش گیاهی مناسبی دارند، نباید انجام شود.
بنیاد میراث پاسارگاد
