میدان نقش جهان دوباره دارد به خطر می افتد
زمان احمدی نژاد (5 سال پیش، عباس حاج رسوليها، رييس سابق و عضو فعلي شوراي شهر اصفهان می گفت:
ما يونسکو را به رسميت نمي شناسيم و دليلي ندارد مطابق با قوانين آن رفتار کنيم
زمان روحانی(اکنون)، استاندار اصفهان می گوید:
نظرات سازمان های بین المللی برای ما وحی منزل نیست.
اصرار براي ساخت خيابان در 50 متري نقش جهان
از:
سميه قنبري
ماجراي احداث خيابان آقا نورالله نجفي در فاصله 50متري ميدان نقش جهان،
تکرار دوباره قصه برج جهان نماست. يک سال است شهرداري اصفهان با استناد
به
طرح تفضيلي شهر شروع به آزاد سازي خانه هاي مسکوني در محدوده پشت ميدان
نقش
جهان کرده است تا خياباني به عرض حدود 24 متر ايجاد کند. شهرداري معتقد
است با پياده روشدن ميدان، وجود چنين خياباني براي انتقال بار ترافيکي
لازم
است.
محمدحسين
طالبيان، معاون سازمان ميراث فرهنگي اصفهان، درباره
احداث خيابان آقانجفي مي گويد: «با توجه به قرارگرفتن ميدان نقش جهان
در
فهرست آثار جهاني، شهرداري بايد براي احداث خيابان مصوبات قانوني را از
مراجع ذي صلاح اخذ کند.» طالبيان از شهرداري اصفهان خواسته تا اين
مصوبات
را
براي بررسي کارشناسان به سازمان ميراث ارايه دهد.
اما
شواهد چنين
نشان مي دهند که تاکنون براي احداث اين خيابان مجوزي اخذ نشده است؛
مجوزي
که
طالبيان معتقد است «با توجه به حساسيت ميدان نقش جهان و نظارت يونسکو
توسط تيم کارشناسي مجرب بررسي شود.»با اينکه معاون سازمان ميراث فرهنگي
اصفهان مي گويد «سازمان ميراث فرهنگي پروژه احداث خيابان آقا نورالله
نجفي
را
تا ارايه مدارک و مصوبات قانوني اخذشده از سوي شهرداري اصفهان متوقف
کرده است» اما در کوچه پس کوچه هاي پشت ميدان نقش جهان، کارگاه شهرداري
در
محل مشغول به کار است و خبري از توقف و تعطيلي مشاهده نمي شود.
سکوت
ميراث فرهنگي نسبت به ادامه فعاليت شهرداري اصفهان، مي تواند به اين
دليل
باشد که در جلسه اي که در روزهاي گذشته با حضور معاون ميراث فرهنگي،
رييس
سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان، معاون شهرسازي و معماري شهرداري و
نماينده استاندار برگزار شد، جمشيد نورصالحي، معاون شهرسازي و معماري
شهرداري، از امضاي توافقنامه اي براي توقف پروژه خودداري کرده است. به
همين
سبب، شهرداري بدون کوچک ترين توجه به تهديداتي که ممکن است ادامه پروژه
براي ميدان نقش جهان داشته باشد، به فعاليت خود ادامه مي دهد. چراکه
شهرداري مدعي است طبق ضوابط و قوانين و بر اساس طرح جامع تفضيلي شهر
فعاليت
مي
کند و در اين موضوع، رعايت حقوق شهروندان اصفهاني اولويت اول و آخر
است.
در
حال حاضر بخش قابل توجهي از شهروندان نسبت به رفتارهايي که
آن
را «قانون گريزانه» مي دانند، انتقاد دارند. يکي از ساکنان محل به
نمايندگي از اهالي مي گويد: «شهرداري در حال آزاد سازي براي خيابان
است؛ آن
هم
منازلي که حداکثر چهار تا پنج سال بيشتر از پروانه پايان ساخت آنها نمي
گذرد. اگر از ابتدا احداث خيابان در اين محدوده در طرح تفضيلي وجود
داشته،
چرا شهرداري نسبت به صدور پروانه ساخت اقدام کرده است؟ در حال حاضر،
مالک
مجبور است خانه اي که چندسالي بيشتر از ساخت آن نمي گذرد را به اجبار
به
قيمت ارزان تر به شهرداري فروخته و آواره شود.»
غلامحسين
معماريان،
عضو هيات علمي دانشکده معماري و شهرسازي دانشگاه علم و صنعت ايران، با
بيان
اينکه تاکنون در هيچ کشوري در دنيا بحث خيابان کشي در بافت تاريخي مطرح
نشده است، مي گويد: «بحث احداث خيابان در فاصله 50متري بزرگ ترين ميدان
جهان اسلام، فقط يک دليل دارد و آن سود اقتصادي است که نصيب طراحان و
مجريان آن مي شود.»
معماريان با انتقاد از عملکرد ضعيف ميراث
فرهنگي درخصوص حفظ و حراست از بافت تاريخي، مي گويد: «کشورهايي مثل
تونس،
ترکيه و مراکش که در رده هاي پايين حفظ بافت تاريخي قرار دارند، براي
حفظ
بافت هاي تاريخي شان از ايتاليا و فرانسه الگو مي گيرند؛ آن وقت در سال
2014
در
اصفهان و ايران، مساله ميراث فرهنگي ما اين است که عرض خياباني که
قرار است بافت تاريخي را نابود کند، 12 يا 24متر باشد. حتي ما اگر
خودمان
را
با افغانستان هم مقايسه کنيم، باز هم در زمينه حفظ بافت تاريخي عقب
هستيم.»
اين
استاد دانشگاه علم و صنعت ايران مي گويد: «در بسياري از
کشورهايي که به آثار تاريخي اهميت داده مي شود، براي ساخت يک بنا در
بافت
تاريخي شش تا هفت سال کار تحقيقاتي انجام مي شود، از بزرگ ترين استادان
دنيا خواسته مي شود تا در مورد چگونگي اجراي آن نظر بدهند. آن وقت در
کشور
ما، شهرداري يک منطقه، طرحي را براي اجرا در با ارزش ترين و منحصربه
فردترين ميدان جهان ارايه و آن را اجرا مي کند.»
معماريان مديريت
ضعيف ميراث را عامل بروز مشکلاتي از اين دست مي داند و مي گويد: «با
حضور
طالبيان به عنوان يک فرد خبره و آشنا به حوزه ميراث فرهنگي، نبايد شاهد
اتفاقاتي از اين دست در اصفهان و ميراث کشور باشيم.» معماريان مي گويد:
«بافت
تاريخي اصفهان مثل دفترچه صدبرگي است که 40 برگ آن کنده شده. شهرداري
نمي تواند هرطور که مي خواهد جاي خالي اين 40 برگ را پرکند. براي نوشتن
دوباره اين 40 برگ تخصص لازم است.»
سال هاست که مديريت سازمان
ميراث فرهنگي سبب شده تا شهرموزه اصفهان تکه تکه شود؛ عبور مترو از
خيابان
چهارباغ، تخريب بافت تاريخي پشت مسجدجامع، تخريب خانه هاي تاريخي واقع
در
خيابان ابن سينا، احداث مجموعه اي به نام ميدان امام علي، احداث خيابان
حکيم و ساير پروژه هاي عمراني که سبب شده تا از اصفهان به عنوان يک شهر
تاريخي چيز چنداني براي عرضه کردن وجود نداشته باشد. مريم قاسمي
سيچاني،
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد خوراسگان، با تاکيد بر اينکه شهرداري منطقه
سه
اصفهان بافت تاريخي پشت مسجد شيخ لطف الله را مخدوش کرده است، مي گويد:
«طبق
شواهد موجود شهرداري با آزاد سازي برخي از منازل مسکوني و تخريب خانه
هاي قديمي واجد ارزش تاريخي، بافت يک دست منطقه را مخدوش کرده است؛
بافتي
که
وجود آن براي حفظ اصالت و يکپارچگي ميدان نقش جهان لازم و ضروري است.»
قاسمي
مي
گويد: «حفظ بافت و خانه هاي قديمي واقع در اين محله، يک پتانسيل خوب
براي ارايه خدمات رفاهي، تفريحي به گردشگران ميدان است که با ايجاد
خيابان و
تخريب بافت اين پتانسيل از بين مي رود. اگر شهرداري اصفهان به جاي
تخريب
بافتي که نمونه آن در دنيا وجود ندارد و مختص اصفهان و ميدان نقش جهان
است،
از
تجربه 200 سال گذشته شهرداري پاريس در ايجاد يک محله خلاق در اطراف
ميدان استفاده مي کرد، به مراتب موفق تر بود.» او مي گويد: «اجزاي بافت
تاريخي مانند دانه هاي تسبيح به هم متصلند و براي حفظ ميدان، وجود بافت
اطراف آن به همين شکل و شمايل لازم است. نمي شود ميدان را در بافت
تجاري
حفظ کرد. يک بافت تاريخي با همه اجزاي آن واجد ارزش مي شود. اگر قرار
باشد
هربار بخشي از اين اجزا تخريب شود ديگر بافتي به عنوان بافت تاريخي
باقي
نمي ماند.»
اسفندماه
سال 88، مرتضي سقاييان نژاد، شهردار اصفهان، با
بيان اينکه «در بخش ميراث فرهنگي بحث قانون مطرح است و من در زمينه برج
جهان نما سکوت کردم و اين سکوت هم معنا دار بود چراکه اين اتفاقات از
بيرون
تزريق مي شد و جنبه حقيقي نداشت»، از پاسخگويي درباره طولاني شدن اقدام
شهرداري براي تخريب بخش هاي باقيمانده برج شانه خالي کرد. گويا قرار
است در
احداث خيابان آقانجفي، با بدون پاسخ گذاشتن پيگري هاي خبرنگار «شرق»
براي
شنيدن نظرات شهرداري اصفهان، دوباره اين ماجرا تکرار شود.
يک
تشابه
ديگر بين موضوع احداث خيابان آقانجفي و برج جهان نما، مقايسه سخنان
رسول
زرگرپور، استاندار اصفهان، با عباس حاج رسوليها، رييس سابق و عضو فعلي
شوراي شهر اصفهان، است؛ پنج سال پيش حاج رسوليها در دفاع از عملکرد
شهرداري
در
ساخت برج جهان نما گفته بود: «ما يونسکو را به رسميت نمي شناسيم و
دليلي ندارد مطابق با قوانين آن رفتار کنيم. هفته گذشته هم استاندار
اصفهان
با
لحني ملايم تر گفت: «نظرات سازمان هاي بين اللمللي براي ما وحي منزل
نيست.» زرگر پور با تاکيد بر اين نکته که شهرداري براي احداث خيابان
آقانجفي مجوز لازم را ندارد، مي گويد: «خيابان آقانجفي الان موضوع بحث
ما
نيست. بايد ديد شهرداري چه برنامه اي دارد، بعد تصميم گيري شود.
از: شرق
کمیته بین المللی نجات پاسارگاد
