حمله بولدورزها به نقش های بزکوهی خوزستان
خوزستان مملو از تصاویر و نقوش سنگی بز کوهی است. آثاری که به‌دلیل عدم نگهداری صحیح رو به زوال قرار گرفته‌اند. آنطور که در تصاویر مشاهده می‌شود بسیاری از نقوش بز کوهی در شهرستان‌های استان خوزستان توسط بلدوزر تخریب شده‌اند. این درحالی است که، بز کوهی یک اسطوره آریایی بوده که در فرهنگ ایل بختیاری رسوخ کرده است. درحال‌حاضر می‌توان تاثیر آن را روی سفالینه‌ها، صخره‌ها ریتون‌ها، اشیاء تزینی، لگام اسب، دستبافته‌ها و... مشاهده کرد.
«مجتبی گهستونی» دبیر انجمن تاریانا و فعال میراث‌فرهنگی خوزستان در این رابطه به خبرگزاری میراث خبر می‌گوید: «بارها در مناطقی از خوزستان با تصاویری از نقوش سنگی بز کوهی برخورد کرده‌ام که تمامی آنها به‌دلیل نبود رسیدگی در معرض خطر قرار گرفته‌اند.»
این فعال میراث‌فرهنگی می‌گوید با اینکه در خوزستان آمار دقیقی از پراکندگی محوطه‌هایی که نقوش بز کوهی دارند در دست نیست اما تاکنون هم برای شناسایی محوطه‌هایی که در دسترس هستند تلاش چندانی صورت نگرفته است. چنانچه تعدادی از این نقوش در شهرستان اندیکا، در حال فرسایش و تخریب است.
این درحالی است که نقش بز کوهی در فرهنگ زندگی مردم بختیاری خوزستان پیوند دیرینه‌ای دارد. به همین دلیل است که این نقوش را که به نقوش چوپانی هم معروف هستند در منطقه خوزستان می‌توان رویت کرد.
گهستونی با اعتقاد براینکه این نقش‌ها به‌دلیل ویژه‌گی‌های فرهنگی ایل بختیاری در منطقه، از اهمیت زیادی برخوردار بوده‌اند می‌گوید که قدمت برخی از این نقوش، هنوز به درستی مشخص نشده است.
سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان با اعلام در خطر بودن نقوش سنگی بز کوهی در اندیکا گفت: «نقوش سنگی بز کوهی قلعه بردی به‌دلیل آنکه کشاورزان و اهالی روستا هیچگونه شناختی نسبت به آن ندارند در حال فرسایش و تخریب قرار گرفته و به جز مراقبتهای موردی روستائیان هیچ حفاظت اصولی از آنها صورت نمی‌گیرد. با مشاهده این سنگ‌نگاره‌ها که نشان از تاریخی دور و دراز این سرزمین دارند می‌توان نشانه‌هایی از حیوانات، انسان‌ها، گیاهان و زندگی را در آن مشاهده کرد.»
دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان با اشاره به وجه تمایز سنگ نگاره‌های موجود در خوزستان گفت: «نقش بز کوهی از جمله ویژگی‌های مشترک این سنگ‌نگاره‌ها است. وجود نقوش بزروی سنگ‌ها نشانه وجود آب و سرچشمه‌های آن بوده، به گونه‌ای که با کمی مطالعه سنگ نگاره‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که عموما سنگ‌نگاره‌های اولیه و قدیمی‌تر تنها به نقش بز محدود می‌شده‌اند و در مناطقی که بعدها و در دوره‌های متاخرتر طرح‌هایی روی سنگ نگاره‌ها اضافه شده نقوش دیگری مانند انسان و شتر و حتی نوشته‌هایی می‌توان پیدا کرد.
وی در ادامه گفت: «قلعه بردی در منطقه‌ای آباد و دارای ابنیه‌های فراوانی قرار گرفته و از باغستان‌های زیادی برخوردار است که نشان می‌دهد پیش از این مراتع زیادی برای حیوانات در این منطقه وجود داشته است.»
از سویی دیگر نقوش سنگی بز کوهی منطقه زیبای کیارس از توابع شهرستان گتوند به شدت در حال تخریب هستند و اقداماتی نظیر حفاظت و ثبت در فهرست آثار ملی می تواند از ادامه روند تخریبی آنها جلوگیری کند.
منطقه کیارس در شمال شهرستان گتوند و در فاصله تقریبا 20 کیلومتری آن قرار دارد و نقوش مذکور نیز مشتمل هستند از چند نقش بز که در مرکز تصویر بزی با ابعاد بزرگتر و بر بالای آن تصویر انسانی است که به نظر می رسد در حال شکار است.
سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان با اعلام در خطر بودن نقوش سنگی بز کوهی در بعضی مناطق خوزستان گفت: «نقوش سنگی بز کوهی در حین ناشناس بودن زیر پای کشاورزان روستا و کودکان و نوجوانان در حال فرسایش و تخریب هستند و به جز مراقبتهای موردی روستائیان، هیچ حفاظت اصولی از آنها صورت نمی‌گیرد.»
وی اظهار داشت: «توسعه روستاها و ناشناخته بودن این سنگ نگاره ها باعث شده که بخش هایی عمده ای از این نقوش در فرایند توسعه از بین بروند.»
از خبرگزاری میراث فرهنگی
کمیته بین المللی نجات پاسارگاد
