| بازگشت به صفحه اصلی |
|
پس از کشف غار کلماکره لرستان، سال ها، آثار منحصر به فرد آن را غارت کردند و به خارج فرستادند
فاطمه نظارتي، كارشناس ارشد:
اين غار در پاييز سال 68 به طور كاملا اتفاقي توسط يك شكارچي محلي كشف شد و از آن پس آثار
ارزشمند اين مجموعه به بازارهاي جهاني راه يافت
گزارش از: زهرا کشوری
تازه‌ترين بررسي كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان لرستان نشان مي‌دهد اشيا منحصر به فرد نقره‌اي با تزئينات روكش طلا و منتسب به غار كلماكره لرستان، به يقين از اين غار به بازارهاي جهاني رفته‌‌است.
بخشي از مجموعه نقره‌اي كلماكره شامل 100 شي در موزه فلك‌افلاك، 100 شي در موزه ايران باستان، 2 شيء در موزه ميهو ژاپن، 2 شي در استان ايلام، 2 شي در تبريز و 30 شي در موزه لور است.
بسياري از اشيا غارت شده از غار كلماكره، ذوب و فروخته شدند بنابراين هيچ كس از تعداد دقيق اشيا غارت شده از اين غار خبر ندارد.
اشيا اين غار توسط حفاران غير مجاز كشف شده بود، به همين دليل برخي كارشناسان و باستان‌شناسان در نسبت دادن آن‌ها به غار كلماكره كه از غارهاي باستاني استان لرستان است، با شك مي‌نگريستند.
"فاطمه نظارتي"، كارشناس ارشد مرمت اشيا و معاون حفظ و احياسازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان لرستان در گفتگو با ميراث خبر گفت« :« بخشي از مطالعات جامع بررسي فني و آسيب شناسي اشياءنقره‌‌اي غار كلماكره انجام شده‌است. اين مطالعات با هدف تعيين انتساب آن‌ها به غار كلماكره انجام گرفت. اساس مطالعات بر پايه مطالعات تطبيقي باستان‌شناسي، آناليز نمونه‌هاي فلزي و تطبيق آن با آناليز نمونه‌هاي اصيل و مطالعه شده دنيا، آناليز خاك روي اشياء و تطبيق آن با آناليز تالارهاي غار، شناسايي خوردگي اشياء و تطبيق آن با شرايط محيط غار كلماكره مطالعه و قرائت كتيبه‌ها و گاهنگاري آن‌ها استوار بوده‌است.»
مطالعه روي خوردگي اشيا اين غار نشان داد و كه اين خوردگي تنها در شرايط يكي از تالارهاي موجود در اين غار چنين خوردگي پيش مي‌آيد. كارشناسان اين خوردگي‌ها را يكي از دلايل غارت اين اشيا از غار كلماكره لرستان مي‌دانند.
غار كلماكره، غاري است طبيعي از سازندهاي آهكي در دامنه كوه مهله واقع در 15 كيلومتري شمال‌غربي شهرستان پلدختر از توابع استان لرستان.
اين غار با طول تقريبي 700 متر مربع مشتمل است بر چهار تالار كه در تالارهاي سوم و چهارم استلاگيت ها و استلاكميت ها به راحتي قابل رويت است.
نظارتي گفت: «اين غار در پاييز سال 68 به طور كاملا اتفاقي توسط يك شكارچي محلي كشف شد و از آن پس آثار ارزشمند اين مجموعه به بازارهاي جهاني راه يافت. قيمت بالاي اين اشيا دربازارهاي جهاني باعث شوك بازارهاي داخلي و سرازيرشدن حفاران غيرمجاز به اين غارشد. به طوري كه براساس گزارش‌ها، روزانه 50 تا 70 نفر همزنان در اين غار مشغول بوده‌اند. بالاخره در سال 71 و 72 هيات كاوشي به سرپرستي " معتمدي"طي 85 روز به كاوش در غار پرداخت كه نتيجه اين كاوش نتوانست راهگشاي مطالعات بعدي در اين غار باشد. »
به گفته وي اشيا اين گنجينه به واسطه ظرايف هنري فوق‌العاده‌ايي كه در ساخت آن‌ها به كار رفته است هريك به اندازه گنجينه‌اي ارزشمند هستند. اما به نظر مي‌رسد استفاده از طلا به دليل كمياب‌تر و گران‌بهاتر بودن، كمتر از نقره بوده است. بنابراين اشيا اين مجموعه كه علاوه بر تكنيك‌هاي هنري والا به نوعي با اين فلز مزين شده‌اند درمرتبه ممتاز‌تري نسبت به ساير اشياء گنجينه قرار دارند.
كاسه نقره طلاكوب يكي از اشيا كشف شده از اين غار است كه داراي كتيبه بسيار ظريف به خط ميخي ايلامي‌نو با عنوان "آميريش شاه ساماتوره پسر طابالا"(لابامها) است.
روي لبه بيروني آن 49 قطعه نقش برگي شكل(همچون درخت سومر)، 34 قطعه اسفنكس باروكش طلائي، 4 رديف مظاهر گل لوتوس شامل 136 قطعه، يك رديف ميوه كاج شامل 22 قطعه و كف ظرف يك رزت 18 پر با تكنيك والاي بكاررفته است كه اين ظرف اوج هنر "ساماتي‌ها" (نزديك به 200 سال پيش از هخامنشي‌ها) را در استفاده از ورقه طلا براي تزئين نشان مي‌دهد.
ازديگر اشيا منحصربه فرد اين مجموعه، ريتون بزنشسته داراي بلندي 132 ميلي متر، قطر دهانه 95 ميلي‌متر است . اين ريتون از دو تكه جدا از هم ساخته شده كه شامل يك بزنشسته است كه به بخش قيفي شكل به هم متصل شده‌اند. تزئينات طلايي آن هم در 7 رديف ديده مي‌شود.
تزئينات طايي اين شي از جنس الكتروم يعني تركيب طلا و نقره است.
روش اجراي اين تكنيك به اين نحو است كه قطعات به طور جداگانه با يك لبه ساخته مي‌شد و پس از آن روي شي در محل اتصال تكه ، با يك شيء نوك تيز محل مورد نظر را مشخص مي‌كردند. سپس لبه فرو رفته و قطعه تزئيني روي شيار ايجاد شده قرار مي گرفت و با ضربات ظريف چكش ثابت مي شد.
يكي ديگر از ظروف،ظرفي استدسته‌دار با لوله . بدنه آن داراي يك لوله 11 سانتي متري و دسته‌اي به طول 14 سانتي متر است كه لوله به صورت اريب و رو به بالا امتداد يافته است و به وسيله يك پل افقي به ظرف متصل شده‌است.
در محل اتصال لوله به بدنه و دسته به بدنه يك صفحه نقره‌اي به شكل مثلث ديده مي‌شود كه با پنج ميخ بزرگ كه در راس هر يك روكش طلايي دارند به بدنه محكم شده است.
ظرف از چهار قطعه مجزا تشكيل شده كه عبارتند از بدنه ظرف، لوله، پل لوله و دسته كه به واسطه 20 ميخ گنبد نما به هم وصل شده‌اند.
ظرف گلدان تخم‌‌مرغي شكل از ديگر اشيا مهم اين مجموعه است كه تزئينات اين شيء از نظر تكنيك اجرا شبيه به ريتون بز نشسته است.
تزئينات روي ظرف شامل گل ذرت، درخت زندگي، غنچه و گل لوتوس است.
خرم‌آباد_خبرگزاري ميراث فرهنگي
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=35252