|
|
کشف سفال های پيش از تاريخ درمسجد جامع ارگ بم
زهراكشوري
كاوش‌هاي باستان‌شناسان در مسجد ارگ بم به كشف ورودي سنگفرش اوليه، مناره، كشف حوض و پي ستون‌هاي اوليه مسجد منجر شد. در اين كاوش‌ها همچنين نزديك به 105 قطعه سفال پيش از تاريخ در حين آواربرداري از مسجد كشف شد كه متعلق به دوره برنز و قابل مقايسه با تل‌ابليس(ابليس4، سفال علي‌آباد) و تپه يحيي(يحييA4) است.
مسجد جامع ارگ بم در محدوده شرق عامه‌نشين ارگ بم قرار گرفته است و مساحتي در حدود دو هزار و 464 متر دارد.
"ليلي سجادي"، باستان‌شناسان و عضو پايگاه نجات‌بخشي ميراث فرهنگي بم در اين باره به ميراث خبر گفت: « آواربرداري از مسجد به دليل حجم و ارتفاع زياد آوار، حدود 10 ماه به طول انجاميد. پس از آواربرداري و در حين مطالعه بنا، متوجه تحولات زيادي در معماري آن شديم و سوالات متعددي در باره چرايي تغييرات و توالي دوره‌هاي ساخت آن وجود آمد كه پس از جستجو و پيگردي، اطلاعات ارزشمندي همچون كشف ورودي سنگفرش اوليه، مناره و حوض به دست آمد. پيگردي و كشف ستون‌ها منجر به شناخت توالي دوره‌هاي ساخت و معماري مسجد شد.»
پيگردي‌ها نشان داد در نخستين دوره مسجد جامع ارگ شبستاني بوده ، در دومين دوره، تك‌ايواني با مناره، در دوره سوم، سه ايواني با يك مناره بوده‌است.
شبستان مسجد در شمال‌غربي با كتيبه تاريخ زنديه در دوره دو ايوانه شدن مسجد ساخته مي‌شود.
باستان‌شناسان موفق شدند طي عمليات آواربرداري، علاوه بر يافته‌هاي معماري، داده‌هاي سفالي ارزشمندي از ميان خشت‌ها و چينه‌ها شكسته و خرد شده به به دست بياورند.
به گفته سجادي سفال‌ها متعلق به دو دوره اسلامي و پيش از تاريخ هستند.
سفال‌ها اسلامي تمامي دوره‌ها، قرون اوليه، ميانه و متاخر را در بر مي‌گيرند و بيشتر آن‌ها راسفال‌هاي استامپي تشكيل مي‌دهند.
نزديك به 105 قطعه سفال پيش از تاريخ در حين آواربرداري از مسجد به دست آمده كه متعلق به دوره برنز و قابل مقايسه با تل‌ابليس(ابليس4، سفال علي‌آباد) و تپه يحيي(يحييA4) است.
سجادي درد اين مورد به ميراث خبر گفت: «اين بنا تا پيش از زلزله همچنان مورد استفاده قرار گرفته و تغييرات، مرمت و بازسازي در دوره‌هاي مختلفي در آن صورت گرفته است. وضع فعلي پلان،منعكس كننده سبك پلان مساجد دو ايوانه است. داراي 5 محراب كه دو محراب آن در دو ايوان شمالي و جنوبي و سه محراب در سه شبستان جبهه‌غربي قرار دارد.»
همچنين كاوش‌ها نشان داد مسجد، ساده و بدون تزيين بوده و تنها حول محراب‌هاي آن كاشيكاري معقلي ساده و گچبري ، مقرنس‌كاري ديده مي‌شود.
اين مسجد داراي دو ورودي در دو جبهه شمالي و جنوبي بوده كه روبروي هم قرارگرفته و مصالح آن از خشت،آجر وگچ بوده‌است.
در متون تاريخي و جغرافيايي دوره اسلامي در قرن سه و چهار هجري از مسجد بم و قلعه بم به طور مختصر ياد شده است.
زلزله دي‌ماه 1382 ارگ بم را به ويرانه‌اي تبديل كرد و در آن ميان، مسجد يكي از بناهايي بود كه نزديك 80 در صد آسيب ديد.
بم _خبرگزاري ميراث فرهنگي
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=35766