نجات بخشی به شيوه ی نجات تنگه بلاغی و درياچه بختگان

International Committee to Save

the Archeological Sites of Pasargad

همايش نجات بخشی پشت درهای بسته به روی علاقمندان ميراث تاريخی و فرهنگی ايرانزمين

نجات بخشی به شيوه ی سيوند؟

نجات آثار باستانی به شيوه ی تنگه بلاغی؟

نجات محيط زيست به شيوه ی بختگان؟

همايش «عملکرد کاوش های نجات بخشی در نيم سال اول 86» روز دوازدهم شهريور، تشکيل شد. اين همايش ظاهرا به ارائه عملکرد کاوش های نجات بخشی در نيم سال اول 1386 پرداخت. در اين همايش «نجات بخشی» کسانی سخن گفتند که از مدافعان سر سخت و سمج آبگيری سد سيوند بودند. و اکنون در حالی که تنگه بلاغی با همه ی آثار باستانی اش در حال غرق شدن است، درياچه بختگان در حال سوختن و نابود شدن است، و آرامگاه کوروش و بسياری از آثار باستانی در دشت پاسارگاد در خطر رطوبت زدگی و ويرانی، آن ها از نجات بخشی های آينده ای می گويند که در ارتباط با سدهای بعدی است. توجه داشته باشيد حرف های اين آقايان در مورد سدهای آينده درست همانگونه است که در ابتدای کار در مورد سد سيوند بود. همين طور در مورد عبور قطار از حريم نقش رستم آقا هاشمی همان حرفی را می زند که در مورد تنگه بلاغی می زدند.

در اين همايش از ورود دوستداران ميراث فرهنگی و تاريخی، انجمن های غير دولتی، و کسانی که مخالف آبگيری سد سيوند و ويرانگری های ديگر بودند به شدت جلوگيری شد.

علاقمندان واقعی به سرنوشت ميراث فرهنگی و تاريخی ايرانزمين در تمام مدتی که آقايان سخنان تکراری خود را می گفتند پشت درهای بسته ايستاده بودند و ،همچنان که در دو سال گذشته، خواستار توقف آبگيری سد سيوند و حفظ و نگاهبانی واقعی از ميراث تاريخی و فرهنگی بودند.

در زير بخش هايي از مطالبی را خواهيد خواند که آقای رسول زرگر، معاون وزارت نيرو، آقای نشلی، رييس پزوهشکده سازمان ميراث (که همراه با آقای رحيم مشايي نقش عمده ای در آبگيری سد سيوند و تخريب آثار باستانی تنگه بلاغی داشتند ) و آقای طه هاشمی رييس پژوهشکده سازمان ميراث در همايش «نجات بخشی» گفته اند.

رسول زرگر، معاون وزارت نيرو:

از اين پس هيچ سدي بدون در نظر گرفتن مطالعات زيست محيطي و تاريخي نه ساخته و نه آبگيري مي‌شود

تهيه آب شرب و همچنين آب كشاورزي وظيفه وزارت نيرو است و اين حقي است كه نمي‌توان براي مردم ناديده گرفت. اما با اتفاقات چند سال اخير اگر تا گذشته مباحث اقتصادي و فني براي ساخت سد‌ها مد نظر ما بوده است، از حال مطالعات زيست محيطي و تاريخي نيز به آن اضافه شده و هيچ سدي بدون انجام اين مطالعات به مرحله اجرايي نمي‌رسد.»

تا كنون 90 سد بلند و 320 سد كوتاه ساخته شده است و در حال حاضر 98 سد در حال ساخت و 168 سد در حال مطالعه است كه به زودي به مراحل مختلف اجرايي مي‌رسند.

زماني كه سد سيوند جنجال برانگيز شد، ملاقاتي با دكتر طاها هاشمي داشتم كه در اين ملاقات 4 موضوع به صورت يك تفاهم نامه به امضاء طرفين رسيد. نخست‌آنكه تفاهم كرديم سد سيوند آبگيري نشود تا زماني كه سازمان ميراث فرهنگي اعلام كند كه مطالعات باستان‌شناسي در اين منطقه يعني تنگه بلاغي به پايان رسيده است. دوم آن كه سد‌هاي در دست مطالعه يا ساخت را در اختيار سازمان قرار داديم تا نسبت به كاوش‌هاي باستان‌شناسي آن‌ها اقدام شود. سوم آن‌كه هزينه‌هاي اين مطالعات از سوي وزارت نيرو پرداخت شود و در آخر نيز هيچ سدي آبگيري نشود مگر آن‌كه مطالعات باستان‌شناسي آن انجام شده باشد.

تا كنون وزارت نيرو و مسئولان آب منطقه‌اي به تعهدات خود عمل كرده‌اند و سد سيوند يك سال و نيم پس از اين تفاهم‌نامه آبگيري شد.

فاضلی نشلی، رييس پژوهشکده سازمان ميراث فرهنگی

امسال از طرف پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور سال كاوش‌هاي نجات بخشي نام گرفته است و هدف اصلي اين نام‌گذاري، اهمتي مطالعه و نجات آثار تار يخي در نتيجه آبگيري سد هاي در حال ساخت است.

خطر تخريب محوطه‌هاي تاريخي با ايجاد سدسازي رشد فزاينده‌اي داشت و به ويژه اين روند جمع‌آوري آب‌هاي سطح‌الارضي را كه مي‌بايست در يك برنامه بلند مدت روي مي‌داد، در فاصله بسيار كوتاهي انجام شد. چنين وضعيتي موجب شد تا به رغم شكوفايي اقتصادي در خوزه تاريخي و فرهنگي، شاهد خطر نابودي آثار تاريخي باشيم.

اين عوامل موجب شد سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري به بازنگري جدي در صيانت از آثار تاريخي بپردازد و با ارائه راهكارهاي مختلف راهي نو در حفاظت از آثارتاريخي برگزيند.

در همين ارتباط پژوهشكده باستان‌شناسي سال گذشته برنامه ريزي جديدي را براي كاوش‌هاي نجات بخشي آغاز كرد تا ضمن جمع‌آوري اطلاعات جامع، براي كاوش‌هاي نجات بخشي آثار باستاني حوضه آبگيري سد‌ها برنامه ريزي و سيعي در چارچوب اهداف بلند مدت و كوتاه مدت تدوين كند.

خوشبختانه اين مهم با تحت پوشش قرار دادن نزديك به 30 سد كشور جنبه ملي و عملي به خود گرفت و اميد است كه تا پايان امسال بيش از نيمي از سد‌هاي كشور تحت پوشش تحقيقات باستان‌شناسي قرار گيرد.»

همچنين وي در ادامه سخنراني خود از تعامل ميان سازمان ميراث فرهنگي با دستگاه‌هاي دولتي و عمراني ياد كرد و آن را در خور تحسين دانست.

انجام مطالعات باستان‌شناسي پيش از ساخت سد داراي دو نتيجه مثبت بود. نخست آن‌كه اگر آثار تاريخي مهمي در حوضه آبگيري سدهاي در حال ساخت وجود داشته باشد، اين امكان ايجاد مي شود كه كار سد سازي متوقف شود و محل آبگيري سد تغيير كند و در محله دوم، يك برنامه ريزي منسجم براي كاوش‌هاي نجات بخشي آغاز شود.

طاها هاشمی، رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي

امروز افتخار باستان‌شناسي و تاريخ و فرهنگ ما، معرفي كارهاي بزرگي است كه ايراني‌ها در دوره‌هاي مختلف تاريخي انجام داده‌اند و امروز اگر ملت ما به توسعه نگاهي نداشته باشد، به گذشتگان خود خيانت كرده است.

اين وظيفه ما به‌عنوان ميراث‌داران گذشته است كه مواريث خود را حفظ كنيم، به‌طوري كه زمينه‌ي رشد و توسعه‌ي كشور نيز فراهم شود.

او با بيان اين‌كه هيچ زماني مانند اكنون بين مسؤولان ميراث فرهنگي و دولت هماهنگي وجود نداشته است، بيان كرد: با وزارتخانه‌هاي مختلف مانند وزارت نفت درحال همكاري و امضاي تفاهم‌نامه هستيم.

اگر چند سال پيش تهيه شده بود، اكنون چنين وضعي نداشتيم. اميدوارم تا 10 سال آينده و تا پيش از پايان دوره‌ي كاري دولت نهم، نقشه‌ي باستان‌شناسي عرضه شود. گرچه به‌معناي كامل نمي‌تواند باشد، ولي در حدي مي‌تواند باشد كه نيازهاي امروز را برطرف كند.

اميدوارم به‌گونه‌اي بتوانيم عمل كنيم كه در آينده، زماني كه عملكرد ما بررسي مي‌شود، احساس شود كه هماهنگي و همكاري‌هاي خوبي بين دستگاه‌ها در اين مقطع وجود داشته است.

هاشمي در همين همايش و در جمع خبرنگاران درباره‌ي مساله‌ي عبور قطار در محدوده‌ي نقش رستم گفت كه در اين مورد طبق نظر كارشناسان عمل خواهد شد.