|
|
حميد زراعی، سرپرست هيات بررسی خارک:
خارک مهم ترين لنگرگاه تجارت جهان باستان
نتايج پژوهش‌هاي انجام‌شده در جزيره‌ي خارك نشان مي‌دهند که اين جزيره يکي از لنگرگاه‌هاي مهم باستاني در ارتباط با تجارت و راه‌هاي دريايي با کشورها و بنادر مهمي مانند بندرهاي هند، چين، سوماترا، سيراف، ليان، سينيز، شوشونواحي سوريه و بخش‌هايي از آفريقا بوده است.
حميد زارعي _ سرپرست هيات بررسي و شناسايي جزيره‌ي خارک _ با اعلام اين مطلب به خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، يادآوري كرد: جزيره‌ي خارک يکي از شمالي‌ترين جزاير خليج فارس به‌شمار مي‌رود که قدمت آن به بيش از شش‌هزار سال مي‌رسد. طول اين جزيره حدود هشت کيلومتر، عرض آن حدود چهار کيلومتر و مساحت آن 28 کيلومترمربع است.
وي توضيح داد: فاصله‌ي جزيره تا بوشهر 57 کيلومتر است. اين جزيره سرزميني مرجاني است که زمين‌شناسان پيدايش آن‌را به 14 هزار سال پيش نسبت مي‌دهند. جزيره‌ي خارک در نقطه‌اي سوق‌الجيشي در امتداد راه دريايي بنادر باستاني مهمي مانند سيراف، ليان، سينيز و مهرويان قرار داشته است. موقعيت حساس خارک در دوره‌ي باستان که به‌عنوان شمالي‌ترين پايگاه دريايي قوم پالميران به‌شمار مي‌رفت و توسعه‌ي فعاليت‌هاي نفتي و ساخت و سازهاي گسترده‌اي که در اين جزيره درحال انجام هستند، سبب شد تا هياتي با هدف شناسايي آثار باستاني و نمونه‌برداري سطحي براي دستيابي به اطلاعاتي در زمينه‌ي الگوهاي مختلف زندگي انسان باستان، از اول آذرماه به‌مدت يک‌ماه به بررسي و شناسايي کامل جزيره اقدام كند.
او افزود: محور بررسي از منتهي‌اليه شمال جزيره، آغاز شد و طبق برنامه، مسيرهاي فضاي سبز، حاشيه‌ي دانشگاه آزاد، محوطه‌ي پيرامون هتل 90 خوابه‌ي شرکت نفت، نواحي بيروني شرکت فلات قاره، محوطه‌ي پيرامون طرح متانول، باغ ولايت، حاشيه‌ي شمالي و شرقي بقعه‌ي ميرمحمد حنفيه و حاشيه‌ي ساحلي به‌صورت سيستماتيک بررسي شدند. در اين پژوهش، بيش از 200 اثر باستاني مورد بررسي و مطالعه قرار گرفتند.
زارعي گفت: اين آثار با موضوع‌هاي مختلفي مانند چاه، آب‌انبار، قنات و سيستم‌هاي آبياري، گورمعبد، گوردخمه، استودان، قبور دوره‌ي اسلامي، بقعه و امامزاده، کليسا، آتشکده، چهارتاقي و تپه‌ي باستاني‌اند.
وي اظهار كرد: ترکيب کلي آثار کشف‌شده به دو دوره‌ي تاريخي و اسلامي تقسيم‌بندي مي‌شوند. بيشتر آثار به دوره‌ي ساساني متعلق‌اند که به‌صورت قنات، چاه، آب‌انبار، گوردخمه، استودان، آتشکده، چهارتاقي و کليسا وجود دارند که در مناطقي مانند نواحي باغ پيرمرد، باغ نصر، بخش شرقي بقعه‌ي ميرمحمد حنفيه، سواحل غربي جزيره ديده مي‌شوند.
به گفته‌ي او قديمي‌ترين اثر باستاني، دو تخته‌سنگ ضربي شبيه قبور دلمن مربوط به هزاره‌ي اول قبل از ميلاد بوده که در نزد مردم مشهور به دو دخترون است. کشف سفالينه‌هايي با نقش مشخص و همچنين قطعات چيني با نقش و نگار گل و پيچک حاکي از اين است که اين جزيره زيستگاه مردمي بوده است که با کشورهاي شرق آسيا مانند چين و هند ارتباط داشته‌اند.
اين باستان‌شناس اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان بوشهر ادامه داد: به‌نظر مي‌رسد، در دوره‌ي ساساني، جزيره اهميت خاصي داشته است؛ زيرا در بخش وسيعي از جزيره سفال شاخص ساساني به‌چشم مي‌خورد. احتمالا در دوره‌ي ساساني فقط چند نقطه از جزيره را مد نظر داشته‌اند كه اين نقاط را با توجه به آثار موجود به‌خوبي مي‌توان مشخص كرد.
وي اظهار داشت: احتمالا صخره‌ي کم‌ارتفاعي که در بخش شرقي بقعه‌ي ميرمحمد حنفيه به طول 200 متر و عرض 20 متر قرار گرفته، در دوره‌ي ساساني اهميت زيادي داشته است؛ زيرا بخش اعظمي از آثار دوره‌ي ساساني مانند دخمه، گورمعبد، آتشکده، چهارتاقي و قبور سنگي در حاشيه و روي اين صخره ايجاد شده‌اند.
زارعي بيان كرد: در اين پژوهش با سفال‌هاي شاخصي چون سفال‌هايي با نقش خطوط مواج درون کادري با نوارهاي باريک و سفال‌هايي با نقش خطوط متقاطع مربوط به دوره‌ي ساساني برخورد كرديم. همچنين چند قطعه چيني آبي و سفيد که به‌صورت پراکنده در حاشيه‌ي ساحلي و بخش مرکزي جزيره، بخصوص در ضلع شمالي دانشگاه آزاد اسلامي کشف شدند، از ارتباط تجاري با چين، هند و سوماترا حكايت دارند.
او افزود: با وجود دو تخته‌سنگ ضربي (دلمن) مربوط به هزاره‌ي اول پيش از ميلاد که قبلا در جزيره موجود بوده‌اند و به‌عنوان قديمي‌ترين اثر باستاني جزيره به‌شمار مي‌روند، مي‌توان ادعا كرد که آثار مهم و به‌خوبي شناخته‌شده‌اي در اين ناحيه مربوط به دوره‌ي ساساني‌اند که مشخصات ويژه‌ي خود را دارند.
وي اضافه كرد: بررسي و مطالعه‌ي فرآيندهاي فرهنگي، اجتماعي، زيست محيطي و تاريخي که در اين منطقه موثر بوده‌اند، به مطالعات بيشتر در پژوهش‌هاي آينده نياز دارد.
http://www.isna.ir/Main/NewsView.aspx?ID=News-850115&Lang=P