|
|
آيا شما هم نامه ي سرگشاده را امضا کرده ايد؟
اعتراض شديد انجمن های غيردولتی به عملکرد سازمان ميراث فرهنگی:
اگر سد سيوند آبگيري كند ننگ و نفرين آيندگان اين سرزمين را به جان خريده‌ايد!
از: حسن ظهوري
سمينار آخرين دستاوردهاي كاوش‌هاي باستان‌شناسي تنگ بلاغي در حالي پايان يافت كه علي رغم گزارش باستان‌شناسان ايراني و خارجي، بيانيه‌اي از سوي مسئولان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور مبني بر انجام يا عدم آبگيري سدسيوند ارائه نشد. اين موضوع در واپسين دقايق همايش با مخالفت و اعتراض شديد انجمنها و تشكل‌هاي غير دولتي مواجه شد.
ساعت از 4 بعداز ظهر امروز، 30 دي ماه، طبق برنامه قرار بود محمد تقي عطايي به عنوان آخرين سخنران از دستاوردهاي علمي هيات ايراني و آلماني در زمينه كاوش روي كوره‌هاي ذوب فلز دوره اسلامي بگويد اما گويا مسئولان سازمان ميراث فرهنگي هم متوجه جو متشنجي كه از سوي بيش از 40 انجمن و تشكل غيردولتي به وجود آمده بود، شده بودند. انجمنها آمده بودند تا اعتراض خود را به آبگيري سدسيوند ابراز كنند و اين شد كه دكتر حسن فاضلي نشلي، رئيس پژوهشكده باستان‌شناسي به جاي عطايي پشت تريبون رفت و گفت:« سه سال تلاش باستان‌شناسي در تنگه بلاغي گزارشي بود كه به سمع شما رسيد. در اين جلسه برخي سرپرستان خارجي هيات‌ها نبودند كه من با آنها تماس مي‌گيرم و مي‌خواهم كه نظرشان را كتبا در مورد آن‌كه آيا كاوش‌ها كافي بوده يا نه جويا شوم.»
وي در ادامه گفت:« از نتايج علمي به دست آمده بسيار خرسندم و امروز شاهد آن هستيم كه انجمنها و روزنامه‌نگاران و تمامي مردم به موضوع تنگه بلاغي حساس شده‌اند. همه ما بر يك اعتقاد راسخ پافشاري مي‌كنيم و آن صيانت از ميراث فرهنگي كشور است.»
وي در ادامه سخنان خود از صادق ملك شهميرزادي، مسعود آذرنوش، عباس عليزاده و سيد مهدي موسوي، معاون پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور خواست تا با شركت در يك ميزگرد، بحث سمينار يك روزه دستاوردهاي باستان‌شناسي تنگه بلاغي را پايان دهند.
«مسعود آذرنوش»، رئيس وقت پژوهشكده باستان‌شناسي و نخستين مسئول كاوش‌هاي باستان‌شناسي در تنگه بلاغي به عنوان نخستين سخنران جلسه گفت:« آغاز كننده كاوش‌هاي باستان‌شناسي در تنگه بلاغي و هدايت آن افتخاري بود كه در دوره رياست من در پژوهشكده باستان‌شناسي نصيبم شد.»
وي در ادامه گفت:« به خاطر مي‌آورم زماني كه دكتر طالبيان از اطاق مهندس بهشتي بيرون آمد و به من گفت كه عمليات ساخت سدسيوند از سرگرفته شده و با سرعت پيش مي‌رود. اينكه چه بايد كرد لحظه دشواري را به وجود آورده بود كه براي هر كسي پيش بردن آن مشكل بود. اما ما سربازان ميراث فرهنگي بوديم و نبايد سنگر را ترك مي‌كرديم.»
به گفته آذرنوش، حجم كار صورت گرفته و تعداد محوطه‌هايي كه در سه سال گذشته در تنگه بلاغي مورد كاوش قرار گرفتند، اگر در باستان‌شناسي ايران بي‌نظير نباشد كم نظير است.
وي، سخنان خود را در همين‌جا پايان داد و صادق ملك شهميزادي سخنران بعدي ميز گرد بود. وي گفت:« 12 محوطه باستاني را در ايران و آمريكا، طي 26 فصل كاوش كردم اما هرگز شانس تجربه كردن عمليات نجات بخشي را نداشتم. نمي‌دانم چرا اين كار را نكردم. شايد مي‌ترسيدم. ترس از اين بابت كه تنها در مدت زمان كوتاهي بايد بيشترين اطلاعات را از يك محوطه باستاني استخراج كرد و اين كار بزرگي است.»
ملك شهميزادي، گزارش ارائه شده از سوي باستان‌شناسان را بسيار ارزنده دانست و گفت:« من امروز به اين‌جا آمدم و گزارش‌ها آنقدر خوب بود كه كلي موضوعات تازه ياد گرفتم.»
وي با بيان اينكه هيچ‌گاه ميراث فرهنگي تا اين حد مهم نبوده گفت:« سال 1340 وقتي مي‌گفتيم باستان‌شناس هستيم خيلي توجهي به آثار باستاني نمي‌شد و مردم تنها تخت جمشيد را مي‌شناختند. اما امروز شاهد آن هستيم كه بيش از 40 انجمن گرد هم آمده‌اند و دلشان براي ميراث ملي و تنگه بلاغي مي‌طبد.»
ملك شهميزادي در حالي اين سخنان را مي‌گفت كه مورد تشويق حاضران در سالن قرار گرفته بود.
«عباس عليزاده»، سخنران بعدي گفت:« چه زماني كه در ايران بودم و يا زمان اقامتم در آمريكا ماجرا و اخبار مربوط به تنگه بلاغي را دنبال مي‌كردم. اما در آنسوي مرز كساني هستند كه نمي‌خواهند باور كنند كه آرمگاه كوروش غرق نمي‌شود و تنها مقاصد سياسي را در اين زمينه دنبال مي‌كنند. اين موضوعي است كه بايد پيشتر از طريق رسانه‌هاي ايراني مثل تلويزيون با گزارش و فيلم و عكس براي مردم نشان داده مي‌شد.»
وي در ادامه گفت:« به غيراز كوير لوت در هر جاي ايران سايت باستاني وجود دارد اما همه آنها جزء فرهنگ‌هاي فرهيخته توسعه يافته نيستند. برخي از اين سايت‌ها بناهاي موقتي هستند كه توسط كوچ‌روها ايجاد شده‌اند. در آينده مهمترين اسلحه هر سرزميني درسترسي به آب شيرين است و نبايد جلوي عمران و آباداني كشور را گرفت. ما مي‌توانيم با انجام عمليات باستان‌شناسي مانع از بين رفتن فرهنگمان شويم اما نمي‌توانيم مانع عمران شويم. بايد مصالحه‌اي انجام شود كه نه سيخ بسوزد و نه كباب.»
وي در ادامه افزود:« تا آنجا كه دانش من مي‌رسد و مدارك را ديدم، آثار تنگه بلاغي مثل جندي شاپور و يا ايوان كرخه و سيلك و ... نيست. اين‌ها سايت‌هاي كوچك كشاورزي هستند و بايد در اين موضوع واقع‌گرا باشيم. تا آنجا كه به من مربوط مي‌شود مي‌توان مثل سنت سد آسوان يا آتا ترك رفتار كرد كه هم عمليات نجات بخشي و هم آباداني صورت گرفته باشد.»
سيد مهدي موسوي آخرين سخنران ميزگرد بود. او گفت:« هدف از اين سمينار ارائه گزارش‌هاي باستان‌شناسي تنگه بلاغي براي مردم بود تا مورد قضاوت قرار گيرد.»
وي در ادامه گفت:« من به مردم اين اطمينان را مي‌دهم كه نمايندگان شما در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور اگر دلشان براي ميراث فرهنگي بيش از شما نتپد، كمتر از شما نمي‌تپد. تاكنون دو تن از باستان‌شناسان اين كشور تمامي مراحل انجام كاوش‌هاي باستان‌شناسي را با دقت پي گرفته‌اند.»
موسوي افزود:« امروز بحث ميراث فرهنگي پشتوانه محكمي دارد و ما شاهد آن هستيم كه دولت خواهان كوتاه شدن جهان نما است و اين كار را انجام مي‌دهد. از سوي ديگر شاهد آن هستيم كه مجلس با تاكيد فراواني ماجراي تهيه نقشه باستان‌شناسي را دنبال مي‌كند. مشكلي كه امروز وجود دارد آن است كه موضوع پاسداري از ميراث فرهنگي بايد به يك معرفت عمومي بدل شود. امروز 47 انجمن و روزنامه نگار به اين‌جا آمده‌اند تا اخبار تنگه بلاغي را منعكس كنند. ما تنگه بلاغي‌هاي ديگري هم در ايران داريم كه بايد در اولويت برنامه‌هاي سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور قرار گيرند.»
وي تاكيد كرد كه انجمنها پشتوانه محكمي هستند و بايد به ميراث فرهنگي كمك كنند. اين درحالي است كه هر روز شاهد تخريب بناي تاريخي هستيم و امروز لازم است كه موضوع حفاظت ميراث فرهنگي با توان بيشتري در مدارس تدريس شود.
سخنان معاون پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور در حالي رو به پايان بود كه يكي از اعضاي انجمن‌هاي ميراث فرهنگي بلند شد و به زبان اعتراض متذكر شد افرادي كه امروز در اين جا تحت عنوان تشكل‌هاي غيردولتي جمع شده‌اند به سازمان ميراث فرهنگي و مسئولان آن اعتماد ندارند.
وي رو به موسوي گفت كه سخنان شما به شكلي است كه گويا به جاي نمايندگان سازمان آب سخن مي‌گوييد.
در ادامه اين فرد معترض به ارائه گزارشي از متخصصان و اساتيد دانشگاه در خصوص مزرات آبگيري سد سيوند پرداخت. در اين گزارش خطاب سخنان وي عباس عليزاده بود. وي در سخنان خود از جنگل‌هايي سخن گفت كه توسط سد از بين مي‌روند اما عباس عليزاده در پاسخ به وي گفت كه من جنگلي در تنگه بلاغي نديدم و اگر جنگلي بوده تنها چند درخت بلوط از آن باقي است.
از سوي ديگر چند تن از مسئولان انجمنها نيز به اعتراض برخاستند و خواهان پاسخ صريح سازمان ميراث فرهنگي نسبت به آبگيري سد سيوند شدند. آنها معترض بودند كه چرا در پايان اين جلسه كه باستان‌شناسان گزارش‌هاي خود را داده‌اند بيانيه و يا قطعنامه‌اي قرائت نمي‌شود.
عمده سخنان مسئولان انجيو‌ها به عباس عليزاده بود. آنها معتقد بودند كه سخنان عليزاده به شكلي فرماليته در ادامه تلاش سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي آبگيري سد سيوند است.
از سوي ديگر مسئولان انجمنها خطاب به عليزاده گفتند كه چطور شما راضي مي‌شويد سد سيوند آبگيري كند درحالي که خطراتي از قبيل رطوبت و بالا آمدن آب‌هاي سطح العرضي، آرامگاه كوروش را تهديد مي‌كند.
عليزاده در پاسخ به اين پرسش متذكر شد كه اين قبيل آزمايش‌ها بايد قبل از آبگيري سد سيوند انجام شود و وي اطلاعي از انجام آن ندارد. اما آن نيز راهكارهايي دارد.
برخي از انجمنها نيز به عدم سخنراني دكتر محمد حسن طالبيان معترض شده بودن و خواهان ارائه گزارش از وي شدند.
در پايان سخنان هر يك از اعضاي انجمنها مردم آنها را تشويق مي‌كردند. يكي از اعضاي انجمنها خطاب به مسئولان سازمان ميراث فرهنگي گفت: «اگر سد سيوند آبگيري كند ننگ و نفرين آيندگان اين سرزمين را به جان خريده‌ايد.» اين گفته با تشويق زياد حضار مواجه شد.
موسوي در پاسخ به اعتراض انجمنها گفت:« چطور به سازمان ميراث فرهنگي اعتماد نداريد وقتي سازمان جلوي ساخت مترو را در چهارباغ مي‌گيرد و يا جهان نما را كوتاه مي‌كند.»
در ادامه اين سخنان حسن فاضلي دوباره پشت تريبون ظاهر شد و گفت:« سمينار ما درباره مسائل باستان‌شناسي است و آن قسمتي كه به ما مربوط مي‌شده انجام شده و درباره مسائلي از قبيل ميزان رطوبت و آب‌هاي سطح العرضي سازمان آب پيگيري مي‌كند.»
وي در پايان سخنان خود ختم جلسه را اعلام كرد كه با مخالفت شديد اعضاي انجمنها مواجه شد. انجمنها كه ديدند اعتراض‌شان ثمري ندارد با صداي بلند سرود اي ايران را خواندند. در همين حين پارچه‌اي را بالا بردند كه روي آن نوشته شده بود «جلوي آبگيري سد سيوند را بگيريد.»
در حاشيه اين همايش برخي اعضاي انجمنها هنگام ارائه گزارش از سوي باستان‌شناسان در بيرون سالن تجمع كرده بودند و با نوشتن جملاتي و نصبت پنل‌هاي بزرگ مخالفت خود را با آبگيري سد سيوند نشان مي‌دادند. اين تجمع و نصب پنل از سوي حراست دانشكده تربيت مدرس با مخالفت بي نتيجه مواجه شد.
خبرگزاري ميراث فرهنگي _ خبرنگار اعزامي،
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=36731
گزارش ديگری از همايش تنگه بلاغی:
با اعتراض اعلام نشدن ديدگاه نهايي درباره آبگيری سد سيوند
همايش آخرين دستآوردهای کاوش های باستان شناسی تنگه بلاغی به پايان رسيد
سرپرست‌هاي هيات‌هاي كاوش تنگه‌ي بلاغي در ادامه‌ي همايش آخرين دستاوردهاي كاوش‌هاي باستان‌شناسي تنگه‌ي بلاغي گزارش‌هايي از كاوش‌هاي انجام‌شده و نتايج آن ارايه كردند.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، پس از سخنان رضا حيدري درباره‌ي فصل دوم كاوش در محوطه‌ي 64 تنگه‌ي بلاغي و يافته‌هاي آن، علي اسدي ـ سرپرست ايراني هيات مشترك ايران و لهستان ـ درباره‌ي كاوش‌ها و نتايج فصل نخست و سوم محوطه‌ي 64 تنگه‌ي بلاغي توضيح داد.
به گفته‌ي او يكي از يافته‌هاي مهم در ترانشه‌ي 27، ظرفي با نقش‌هاي برجسته و سفال‌هاي اعلاي هخامنشي بوده‌اند كه چسباندن قطعه‌هاي اين ظرف‌ها، ظرفي با نقش‌هاي افزوده‌ي شكار و شير را نشان داد؛ اين ظرف به‌طور كامل پيدا نشد و به‌نظر مي‌رسد، بقيه‌ي قطعه‌هاي آن در بخش‌هايي باشند كه هنوز كاوش نشده‌اند.
وي به‌عنوان نتيجه‌گيري كلي، گفت: محوطه‌ي 64 بيشترين تداوم استقراري را دارد.
در پايان گزارش اسدي، يكي از حاضران از وي پرسيد كه آيا كاوش در محوطه‌ي 64 كافي بوده است يا خير؟ و آيا اين محوطه را مي‌توان زير آب برد؟ كه او پاسخ داد: نمي‌توان گفت كه يك محوطه به‌طور كامل بررسي شده و تمام ساختار‌هاي آن به‌دست آمده است. اگر به اختيار ما باشد، تعداد فصل‌هاي بيشتري كاوش مي‌كنيم؛ گرچه اكنون نيز اين سه فصل كاوش اطلاعات خوبي داشته‌اند و بايد مسائل به‌طور كلي بررسي شوند و آنچه به صلاح كشور است، انجام شود.
در بخش ديگر اين همايش، مژگان سيدين ـ سرپرست ايراني هيات مشترك ايران و آلمان ـ گزارشي را از كاوش‌هاي محوطه‌هاي 91، 119، 73 و 131 ارايه كرد.
محمدتقي عطايي ـ سرپرست ايراني هيات مشترك ايران و فرانسه ـ نيز در گزارش خود، توضيح داد: هدف اصلي اين هيات، شناخت و كاوش محوطه‌هاي دوره‌ي هخامنشي بود كه در دو محوطه‌ي 85 و 88 تنگه‌ي بلاغي كاوش انجام شد. كاوش محوطه‌ي كوهستاني 88 تنگه‌ي بلاغي قبرهاي منفرد را از اواخر دوره‌ي فراهخامنشي معرفي كرد كه بسياري از آنها در طول زمان‌هاي بسيار دور غارت شده بودند، به‌گونه‌اي كه از هفت گور كاوش‌شده فقط دو گور، اسكلت درجا داشتند.
وي افزود: كاوش‌هاي فصل دوم اين هيات در محوطه‌ي 34 به شناسايي ساختماني با يك ايوان چهار ستونه از دوره‌ي هخامنشي منجر شد. اگرچه اين محوطه آسيب‌هاي فراواني ديده است، اما كاوش‌هاي انجام‌شده اثبات كردند كه نقشه‌ي اين بنا قابل شناسايي است.
او اظهار كرد: در شمال بخش دروني بنا، يك ديوار قائم‌الزاويه ديده مي‌شود؛ اما از كم و كيف فضا‌هاي شمالي اين ديوار مطمئن نيستيم و براي دانستن چگونگي فضا‌هاي اين قسمت، كاوش‌ها بايد ادامه يابند.
به گزارش ايسنا، عليرضا عسگري ـ سرپرست ايراني هيات كاوش مشترك ايران و ايتاليا ـ اهداف كاوش در محوطه‌هاي 76 و 77 را به اين‌شكل بيان كرد: شناخت بهتر و دقيق سفال‌هاي دوره‌ي پس از هخامنشي تا آغاز دوره‌ي ساساني، بررسي تطبيقي يافته‌ها با نزديك‌ترين استقرار دوره‌ي فراهخامنشي، بررسي و درك بهتر دلايل شكل‌گيري اين استقرار، كاركرد آن و نسبت احتمالي آن با بقاياي آثار باستاني هم‌جوار آن، كه نتايج كاوش در اين دو محوطه نشان دادند، در دو محوطه‌ي 76 و 77 تنگه‌ي بلاغي دست كم پنج مرحله‌ي سكونتي وجود داشته است.
در بخش پاياني اين همايش، حسن فاضلي نشلي ـ رييس پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي سازمان ـ با بيان اينكه هدف از اين همايش دسته‌بندي علمي كاوش‌هاي انجام‌شده بود، گفت: بناي كار ما، تحقيقات كارشناسان است و در حقيقت آنها نتيجه را اعلام مي‌كنند و ما عمل مي‌كنيم.
وي سپس از دكتر صادق ملك شهميرزادي، عباس عليزاده، مهدي موسوي و مسعود آذرنوش براي ارايه‌ي يك نتيجه كلي از بحث‌هاي مطرح‌شده دعوت كرد.
آذرنوش ـ باستان‌شناس ـ در اين بخش، تاكيد كرد: اين فعاليت نجات‌بخشي، اگر بي‌نظير نباشد، بسيار كم‌نظير است.
ملك ـ باستان‌شناس ـ نيز توضيح داد: دليل حضورم در اين سمينار اين بود كه با وجود 45 سال كار باستان‌شناسي، هيچ‌گاه فرصت انجام كاوش‌هاي نجات‌بخشي براي من پيش نيامده است، آن هم كاوش‌هايي كه باستان‌شناس بايد در كم‌ترين زمان بيشترين اطلاعات را به‌دست آورد.
همچنين عليزاده ـ باستان‌شناس ـ اظهار داشت: اين كاوش نجات‌بخشي از دو ديدگاه قابل توجه است؛ اول همكاري سازمان ميراث فرهنگي براي نخستين‌بار با موسسه‌هاي بين‌المللي كه جنبه‌ي مثبتي دارد و ديگر اينكه اگر اطلاع‌رساني درستي انجام شده بود، درباره‌ي آبگيري سد سيوند اين‌چنين بحث وجود نداشت؛ زيرا عده‌اي هستند كه هدف سياسي دارند و براي آنها حتا توضيح دادن مساله هم فايده‌اي ندارد و عده‌اي ديگر نيز اطلاع دقيقي ندارند.
وي ادامه داد: اگر برنامه‌اي در صدا و سيما با حضور كارشناسان سد و ارايه‌ي نقشه‌هاي سه‌بعدي برگزار و اطلاع‌رساني كافي نيز مي‌شد، وضعيت فرق مي‌كرد. اين درحالي است كه مهمترين اسلحه در 50 سال آينده آب شيرين خواهد بود، نه نفت؛ لذا كشوري كه آب شيرين خود را نتواند كنترل كند، فاتحه‌اش خوانده است. عقيده‌ي من اين است كه با اين شرايط ما به‌عنوان باستان‌شناس نبايد جلوي اين كار را بگيريم و نمي‌توانيم بگيريم. تنها كار مفيد اين است كه چنين فعاليت‌هاي نجات‌بخشي را انجام دهيم.
در ادامه، موسوي ـ معاون پژوهشي پژوهشگاه سازمان ـ هدف از برگزاري اين همايش را بررسي نتايج كاوش و اطلاع‌رساني ارزيابي و بيان كرد: مطمئن باشيد، نمايندگان شما در سازمان ميراث فرهنگي، تمام مراحل مربوط به اين كار را با قطعيت بررسي مي‌كنند، همان‌گونه كه دولت با جديت بر كوتاه شدن برج جهان‌نما پافشاري كرد. اكنون سازمان ميراث فرهنگي و پژوهشكده، نظر كل كارشناسان را درباره‌ي آبگيري سد سيوند خواهند گرفت و نظر نهايي را اعلام خواهند كرد.
يكي از اعضاي انجمني غيردولتي پس از سخنان موسوي، گفت: در دلسوزي كارشناسان شكي نداريم و اگر از دلسوزي مسؤولان ميراث فرهنگي نيز اطلاع داشتيم، ديگر نگراني وجود نداشت.
وي همچنين با انتقاد از سخنان عليزاده، افزود: طبق اعلام قبلي قرار بر اين بود كه نتيجه‌ي نهايي آبگيري سد سيوند در اين همايش اعلام شود.
فاضلي نيز در پاسخ به پرسش برخي حاضران در همايش، گفت: اين جلسه درباره‌ي باستان‌شناسي در تنگه‌ي بلاغي برگزار شده است و نتيجه‌ي نهايي درباره‌ي آبگيري سد سيوند بعدها اعلام مي‌شود.
سيدطه هاشمي ـ رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ 23 دي‌ماه در پاسخ به پرسشي درباره‌ي آبگيري سد سيوند، گفته بود: اين تصميم‌گيري مديريتي نيست كه بتوان گفت، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به‌عنوان سطوح مديريتي تصميم مي‌گيرد. اكنون باستان‌شناسان مختلفي از داخل و خارج كشور درحال بررسي و كاوش در اين منطقه‌اند؛ اين باستان‌شناسان 30 دي‌ماه نتيجه‌ي نهايي كاوش‌هاي خود را اعلام مي‌كنند و حوزه‌ي مديريتي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تابع نظر كارشناسي است؛ اگر كارشناسان اين عرصه اعلام كنند، هيچ مشكلي آثار را تهديد نمي‌كند، آبگيري سيوند روند خود را طي خواهد كرد؛ ولي اگر باستان‌شناسان اعلام كنند، خطري براي آثار وجود دارد، مسلما اجازه‌ي كار را نمي‌دهند.
http://www.isna.ir/Main/NewsView.aspx?ID=News-864073&Lang=P