| بازگشت به صفحه اصلی |
|
کشف روستايي متعلق به پيش از دوره هخامنشی
حسن ظهوری
كشف روستايي متعلق به پيش‌از دوره هخامنشي در منطقه باستاني گنداب در استان سمنان حيرت باستان‌شناسان را برانگيخت. باستان‌شناسان احتمال مي‌دهند در اين روستاي باستاني كه 5/1 هكتار گورستان دارد حدود 100 خانوار زندگي مي‌كردند.
«سيامك سرلك»، باستان‌شناس سومين فصل كاوش‌هاي باستان‌شناسي گنداب و خرند دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «كشف روستايي با قدمت بيش‌از 2500 سال در منطقه گورستاني و باستاني گنداب از جمله اتفاقاتي بود كه كمتر انتظار آن مي‌رفت. اما كاوش‌هاي باستان‌شناسي محوطه‌اي مسكوني را از زير خاك بيرون آورد كه تا اين لحظه حدود 500 در 300 متر وسعت دارد و احتمالا در صورت تعيين حريم به بيش‌از يك‌هكتار مي‌رسد.»
وي گفت: « تا پيش‌از اين تصور مي‌شد كه در دوره عصرآهن (1300 تا 550 پيش‌از ميلاد مسيح) عموما مناطق مسكوني تا گورستان حدود 500 تا 4 كيلومتر فاصله دارد. اما روستايي كه در گنداب كشف شده است درست به گورستان 5/1 هكتاري خود چسبيده و اين موضوع براي نخستين بار در باستان‌شناسي دوره عصرآهن رخ داده است.»
گنداب منطقه‌اي گورستاني متعلق به اواخر دوره عصرآهن دو تا اواخر عصرآهن سه است كه در 3 كيلومتري گورستان باستاني خرند و 50 كيلومتري سمنان واقع شده است.
فاصله اين گورستان تا ساري 100 كيلومتر است و مردم اين منطقه عموما به زبان مازندراني صحبت مي‌كنند.
سرلك در مورد ويژه‌گي‌هاي معماري روستاي كشف شده در گنداب به ميراث خبر گفت: «اين روستا در شيب تند كوهي واقع شده و به همين خاطر به صورت پلكاني ساخته شده است. بيش‌از 2500 سال پيش ساكنان اين روستا با كندن صخره‌اي كه روستاي روي آن قرار گرفته است، صفه‌هايي را با قلوه سنگ، ملات گل و نخاله خشت ايجاد كردند و به مرور خانه‌هاي روستا روي اين صفه‌ها بنا شد. در كاوش‌هاي باستان‌شناسي تعدادي از اين صفه‌ها از زير خاك بيرون آورده شد.»
وي گفت: «اقوام ساكن در اين منطقه به علت كوهستاني بودن آن براي ساخت خانه‌هايشان از ملات تومان سنگ، لاشه سنگ، خشت و چينه استفاده كرده‌اند. ابعاد چينه خشت‌ها در خانه‌ها متفاوت است و مي‌توان آن‌ها را در ابعاد مختلف 14 در 13 در 13 و 40 در 30 در 10 طبقه بندي كرد.»
به گفته سرلك با وجود آنكه سمنان جزء مركز فلات ايران محسوب مي‌شود، اما شيوه معماري روستاي تازه كشف شده شباهتي با معماري مركز فلات ايران ندارد. در عوض شيوه‌هاي معماري و حتي اشيائي كه از قبور ساكنين اين روستا پيدا شده است شباهت زيادي به فرهنگ مازندران و نواحي كوهستاني اين خطه دارد.
به اعتقاد وي، منطقه گنداب و خرند تنها در تقسيمات سياسي كشور متعلق به سمنان هستند اما شواهد باستان‌شناسي و زيست‌محيطي نشان مي‌دهد كه اين منطقه بيشتر به مازندران تعلق دارد تا سمنان.
گنداب و خرند از مهمترين محوطه‌هاي باستاني كشور هستند كه در مطالعات دوره عصرآهن شهرتي جهاني دارند. كاوش‌هاي باستان‌شناسي در اين دو محوطه كه عموما در گورستان‌ها سپري شده، بسياري از فرضيه‌هاي اين دوره باستاني ايران را به چالش كشانده است.
سمنان (خبرگزاري ميراث فرهنگي)ميراث استان‌ها _ ۱۳۸۵/۸/۶
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=34674