ميراث خبر ـ 25 ارديبهشت 1385

http://www.chn.ir/news/?section=2&id=31390

کاخ داريوش بزرگ در تنگه بلاغي کشف شد

گروه ميراث استان ها، حسن ظهوري: هيات باستان شناسي ايران و فرانسه موفق شدند با آغاز دومين فصل کاوش در تنگه بلاغي، بقاياي کاخي عظيم از دوره هخامنشي احتمالا متعلق به داريوش اول را کشف کنند.

«محمد تقي عطايي»، سرپرست ايراني هيات باستان شناسي ايران و فرانسه در تنگه بلاغي با اعلام اين خبر گفت: «پيش از آغاز کاوش هاي باستان شناسي در محوطه 35 تنگه بلاغي  آزمايش هاي ژئوفيزيک وجود بنايي عظيم را در آخرين نقطه آبگيري سد سيوند نشان داده بود و سفال هاي سطحي نيز حاکي از آن بود که اين بناي عظيم، که بي شباهت به کاخ نيست بايد به دوره هخامنشي تعلق داشته باشد. با اين فرضيات کاوش هاي باستان شناسي در محوطه 35 آغاز شد.»

وي در ادامه گفت: «در لايه نگاري و گمانه زني از تپه باستاني 35 که بناي عظيم را در خود مدفون نگه داشته ، مشخص شد، اين تپه باستاني تک لايه است و تنها دوره هخامنشي را در خود دارد. هيات باستان شناسي با اين تصور که عدم ساخت و سازهاي دوره هاي بعدي باعث مي شود تا بناي مدفون سالم از زير خاک بيرون بيايد حفاري باستان شناسي و آوار برداري را آغاز کرد اما کمال تاسف با چاله هاي حفاران غير مجاز و رد بولدوزر مواجه شد.»

به گفته وي وجود حفاران غير مجاز ديگر امري عادي در محوطه هاي باستاني محسوب مي شود اما اين که چه کساني با لودر به جان اين تپه باستاني افتاده اند و بخش هاي زيادي از آن را تخريب کرده اند جاي پرسش دارد. وي بر اساس شواهد بدست آمده معتقد است که فعاليت بولدوزر در تپه کار حفاران غير مجاز نيست و فعاليت ها کاملا عمدي بوده و به قصد تخريب تپه انجام گرفته است.

هيات باستان شناسي در ابتداي کاوش محوطه اي به ابعاد 30 در 30 متر را به عنوان محل قرار گرفتن کاخ شناسايي کردند و موفق شدند تا تخت گاه کاخ را که از خاک و شن کوبيده ساخته شده بود کشف کنند. کوشک شاهي در کنار دامنه تپه که به کوه منتهي مي شود ساخته شده است.

عطايي در ادامه گفت: «آوار برداري تخريب هاي لودر ادامه داشت تا اين که هيات باستان شناسي نخستين نشانه از کاخ هخامنشي که يک پايه ستون به شکل ناقوس وارونه، درست شبيه پايه ستون هاي تخت جمشيد اما کوچکتر را پيدا کردند. براي ساخت اين پايه ستون از سنگ سياه مجد آباد (درست شبيه به تخت جمشيد) استفاده شده است و آن را با چنان دقتي سيقل داده اند که هر کسي به راحتي مي تواند عکس خود را در آن ببيند.» 

کمي آن طرف تر پايه ستون، شالي ستون آن کشف شد. اين پايه ستون 50 سانت قطر و 35 سانتي متر ارتفاع دارد که با شالي ستون ارتفاع آن به 45 سانتي متر مي رسد.

روي پايه ستون و شالي ستون علامت هايي براي تراز کردن آن ها گذاشته شده است تا هنگام نصب، کل پايه ستون تراز به ايستد. اين روش در دوره هخامنشي رايج بوده است.

عطايي در مورد کشف اين پايه ستون گفت: «نمونه اين پايه ستون در پاسارگاد ديده نشده اما درست شبيه به پايه ستون هاي تخت جمشيد است. کوچکي پايه ستون نشان مي دهد که براي برپايي ستون ها و سر ستون هاي چوبي مورد استفاده قرار مي گرفته است.»

وي با تاکيد بر اين موضوع که بقاياي کاخ متعلق به دوره داريوش است گفت: «اين کاخ به دوره کوروش تعلق ندارد ومتعلق  به داريوش و يا پس از وي است. هيات باستان شناسي با توجه به شواهد به دست آمده احتمال مي دهد که کاخ بدست آمده متعلق به دوره داريوش اول باشد.»

تزئينات پايه ستون نشان مي دهد که از آن براي ستون هاي ايوان استفاده مي شده است. زيرا هخامنشيان پايه ستون هاي ساده را در داخل تالار و پايه ستون هاي نقش دار را در ايوان استفاده مي کردند.

عطايي در مورد ادامه کاوش هاي باستان شناسي در محوطه 35 گفت: «در ادامه با سه رديف ديوار خشتي مواجه شديم که بالاي آن ها را لودر از بين برده است. ما اميدواريم تا از طريق اين ديوارها پلان کاخ را کشف کنيم.»

وي در ادامه گفت: «با نزديک شدن به مرکز کاخ چهار زير پايه ستون کشف کرديم که درست شبيه به کاخ آپادانا در شوش هستند و نشان از يک تالار دارند. احتمالا پايه ستون هاي اين تالار برده شده و يا هنگام فعاليت لودر ها از بين رفته است اما ابعاد تالار نشان مي دهد که چهار پايه ستون در اين تالار وجود داشته است.»

از ديگر يافته هاي باستان شناسي کشف 25 قطعه از 25 خمره بزرگ است که احتمالا بر اثر فعاليت لودر تخريب شده اند.

همچنين باستان شناسان موفق شدند مقداري خمره و قمقمه سفالي در اين تپه باستاني کشف کنند که نشان از اقامت سربازان در کاخ دارد. 

عطايي با اشاره به قطعات خشتي بدست آمده از اين کاخ گفت: «ابعاد خشت ها متفاوت است. برخي از آن ها 35 در 33 سانت هستند که احتمال براي کف سازي مورد استفاده قرار مي گرفتند، برخي 17 در 33 و برخي نيز داراي اندازه استاندارد 33 در 33 هستند.» 

کاخ بدست آمده از دوره هخامنشي که احتمال متعلق به داريوش اول بوده است در آخرين نقطه آبگيري سد سيوند قرار گرفته و غرق نمي شود اما رطوبت درياچه سد آن را از بين مي برد. 

هيات باستان شناسي ايران و فرانسه، به سرپرستي محمد تقي عطايي از پژوهشکده باستان شناسي و رمي بوشارلا از موسسه ايران و فرانسه تا 15 خرداد در تنگه بلاغي فعاليت مي کنند.

تنگه بلاغي منطقه اي باستاني در نزديکي پاسارگاد است که ساخت سد سيوند در آن منجر به کشف و شناسايي 131 اثر باستاني شد. هم اکنون 8 هيات باستان شناسي ايراني و خارجي براي نجات بخشي آثار موجود در اين تگه باستاني تلاش مي کنند.