خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ ۱۳۸۵/۳/۲۴
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=32005
کوشک داريوش مزين به سنگهاي سياه و سفيد بوده است
ميراث استان‌ها ـ تازه‌ترين يافتههاي باستان شناسي کاخ داريوش در تنگه بلاغي نشان مي‌دهد که اين کاخ ، کوشکي بوده با ايواني چهار ستوني که به عنوان تفرج‌گاه داريوش و شاهان هخامنشي مورد استفاده قرار مي گرفته و براي تزئينات آن از پايه ستونهاي سياه و سفيد استفاده شده است.
«محمد تقي عطايي»، سرپرست ايراني هيات مشترک باستان شناسي ايران و فرانسه تنگه بلاغي در اين‌باره به ميراث خبر گفت:«وسعت محوطه مربوط به کوشک داريوش حدود يک هکتار است که احتمال مي‌داديم تمام محوطه يک هکتاري مربوط به فضاي کاخ باشد. اما کاوشها نشان داد تنها بخشي از اين محوطه به ابعاد 30 در 30 متر مربوط به بخش شاه‌نشين مي‌شده و به همين دليل معتقديم در اين محل کوشکي از دوره داريوش وجود داشته است.»
به گفته وي، از جمله مهمترين يافتههاي باستان‌شناسي در اين کوشک شناسايي و کشف تزئينات ايوان آن بود که در آخرين روزهاي کاوش آشکار شد.
پيش از اين هيات مشترک باستان شناسي ايران و فرانسه موفق شده بودند پايه ستوني سياه رنگ را از زير آوارهاي اين کوشک هخامنشي کشف کنند. اين پايه ستون اکنون در محل پايگاه پاسارگاد قرار دارد.
همچنين شواهد به دست آمده از اين بناي هخامنشي نشان مي‌دهد که در ساخت آن از مصالح بسيار عالي استفاده و از نظر ساختمان‌سازي و پي سازي نيز يسيار مستحکم ساخته شده است به طوري که با وجود تخريب‌هاي زياد همچنان بخش‌هايي از آن باقي مانده است.
عطايي در مورد تزئينات شناسايي شده در کوشک داريوش به ميراث خبر گفت: «در ادامه کاوش‌هاي باستان شناسي در محوطه 34 و محل کوشک داريوش، ايوان آن از زير آوار بيرون آمد و مشخص شد که اين ايوان چهار ستون داشته است. زير ستونهاي به کار رفته در ايوان مربع شکل و به ابعاد 65 در 65 سانتي‌متر مربع است در حالي که پايه ستونهاي کشف شده در اين کوشک دايره شکل بوده است. اگرچه تجربه نشان داده در کاخ‌هاي هخامنشي در صورتي که از زير ستون مربع شکل براي پايه ستونهاي گرد استفاده مي‌شده چيزي شبيه به داغي پايه ستون روي زير ستون باقي مي‌مانده است، اما زير ستونهاي کشف شده در ايوان کاخ اثري از داغي پايه ستونهاي گرد ديده نمي‌شود.»
شواهد باستان شناسي حاکي از آن است که روي زير ستونهاي کشف شده در محل ايوان از پايه ستونهاي مربع شکل استفاده شده باشد.
عطايي در اين‌باره گفت: «روزهاي پاياني کاوش در محوطه 34 ما را از سردرگمي نجات داد و ما موفق شديم برخي قطعات سنگهاي سياه، از نوع سنگهاي به کار رفته در پاسارگاد را همراه با سنگهاي سفيد از نوع سنگهاي سيوند که باز هم در پاسارگاد استفاه شده است ، در بقاياي اين کوشک شاهي کشف کنيم. اين سنگ‌ها مانند سنگهاي به کار رفته در بناي پاسارگاد در اثر سرما ورقه ورقه شده‌اند و نشان مي‌دهند که به عنوان پايه ستونهاي مربع شکل در ايوان کوشک مورد استفاده قرار مي‌گرفتند.»
وي يادآور شد: «با کشف اين سنگ‌ها مشخص شد براي برپايي ستونهاي ايوان از زير ستونهاي مربع شکل و پايه ستونهاي سياه و سفيد مربع که قطعات سنگ سياه در زير و سنگ سفيد روي آن قرار مي‌گرفته استفاده مي‌شده است. سپس ستونهاي چوبي نيز روي اين پايه ستون‌ها قرار مي‌گرفته و سقف نيز روي آن قرار مي گرفته است.»
اين کشف باستان شناسان نشان مي‌دهد در آن دوران براي تزئينات ايوان کوشک از سنگهاي سياه و سفيد که از معادن سنگ سيوند و پاسارگاد استخراج مي‌شده استفاده مي‌کردند.
با پايان يافتن فصل نخست کاوش در کوشک داريوش در تنگه بلاغي، نوع معماري و پلان اين بناي هخامنشي تا حد زيادي مشخص شده است و باستان شناسان احتمال مي‌دهند با آغاز فصل دوم محوطه 34 بتوانند بخش‌هايي از کوشک را که زير تيغ بولدوزرها نرفته است، کاوش و شناسايي کنند.
شواهد نشان مي‌دهد محوطه 34 پس از آبگيري سد سيوند غرق نمي‌شود اما رطوبت ناشي از اين آبگيري باعث مي‌شود که کوشک داريوش از بين برود.
ساخت سد سيوند اواسط مرداد امسال به پايان مي‌رسد و طبق آخرين توافقات انجام شده ميان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با وزارت نيرو، آبگير اين سد خاکي منوط به اجازه سازمان ميراث فرهنگي است.
در صورتي که سد سيوند آبگيري کند 131 اثر باستاني موجود در تنگه و دره بلاغي غرق مي‌شود. دره بلاغي مهمترين چشم‌انداز پاسارگاد محسوب مي‌شود و بخشي از منظر فرهنگي اين محوطه باستاني و ثبت جهاني است.
حسن ظهوري
h.zohouri@chnpress.com