شيراز _ زينب كارگر: ميراث فرهنگى كشور به منظور تكميل تحقيقات و اكتشافات باستان شناسى درمحدوده تنگه بلاغى تقاضاى به تعويق افتادن آبگيرى سد سيوند به مدت يك سال را مطرح كرد.
اين درخواست ازسوى دكتر سيدمحمد بهشتى، معاون سازمان ميراث فرهنگى و گردشگرى درجريان بازديد تعدادى از اعضاى كميسيون فرهنگى مجلس شوراى اسلامى، مديران ميراث فرهنگى و سازمان آب منطقه اى فارس از عمليات اجرايى سد سيوند صورت گرفت.
بهشتى، كاهش ارتفاع تراز آبگيرى سد سيوند را به عنوان يكى ديگر از خواسته هاى ميراث فرهنگى برشمرد و گفت: كارشناسان مشاور ميراث فرهنگى درحال انجام مطالعات براى تعيين ارتفاع مناسب سد در شرايطى كه كمترين صدمه را به آثار تاريخى موجود در منطقه وارد نمايند، هستند كه نتايج تحقيقات آنها به زودى اعلام خواهدشد.
وى با اشاره به اهميت فراوان آثار شناخته شده در اكتشافات اخير در تنگه بلاغى اظهارداشت: تاكنون تصور روشنى از كيفيت زندگى مردم عادى ايران در ادوار تاريخى كهن به استناد شواهد باستان شناختى وجودنداشت و اغلب يافته ها مربوط به كاخ ها و زندگى پادشاهان بود اما در كاوش هاى اخير در منطقه تنگه بلاغى، يك روستاى هخامنشى به صورت كامل كشف شده كه درنوع خود بى نظير بوده و مى تواند اطلاعات ارزشمندى از نحوه زيست روستاييان ايران هخامنشى دراختيارما قراردهد.
معاون سازمان ميراث فرهنگى و گردشگرى خاطرنشان ساخت: سازمان براى سرعت بخشيدن به فعاليت هاى باستان شناسى اعم از گمانه زنى، حفارى، انتقال آثار به موزه و مستندنگارى آنها و... همه بنيه و بضاعت خود حتى در سطح ميراث جهانى را به كار گرفته و اين امكان را دارد كه درآن واحد چندين گروه كارشناسى داخلى و خارجى را به منطقه اعزام نمايد ولى مهمترين تقاضاى سازمان ميراث فرهنگى از وزارت نيرو اين است كه براى انجام اين فعاليت هاى گسترده، فرصت بيشترى قائل شود.
بهشتى تصريح كرد: خوشبختانه ما در تفاهم كامل با وزارت نيرو به سرمى بريم و مخالفتى با احداث سد نداريم و تنها به زمان بيشترى براى انجام تحقيقات باستان شناسى خود نيازداريم.
وى تأمين منابع مالى انجام فعاليت هاى ميراث فرهنگى در منطقه تنگه بلاغى توسط وزارت نيرو را به عنوان آخرين تقاضاى سازمان ميراث فرهنگى و گردشگرى كشور مطرح كرد و گفت: وزارت نيرو تأمين اين منابع را متقبل شده و دراينجا لازم است كه سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور نيز با اين وزارت همكارى كرده و بخشى از اعتبارات عمرانى وزارت نيرو را به اعتبارات پژوهشى تبديل كند.
به گفته بهشتى، بخشى از اعتبار درخواستى صرف فعاليت هاى پژوهشى و حفاظت آثار و بخشى ديگر صرف تكميل موزه پاسارگاد به منظور نگهدارى آثار كشف شده خواهدشد.
مدير پايگاه پژوهشى پارسه _ پاسارگاد نيز در جريان اين بازديد به تشريح نتايج فعاليت هاى باستان شناسى انجام گرفته درمنطقه تاريخى تنگه بلاغى پرداخت و گفت: تاكنون ۱۳ تيم ايرانى و خارجى برروى آثار تاريخى منطقه كار باستان شناسى انجام داده اند كه كشف قبرهاى منفرد توده سنگى موسوم به خرفت خانه، قبرهاى منفرد توده سنگى در شكاف طبيعى كوهها، كارگاههاى ذوب فلزات، محوطه هاى استقرار دائمى و غارهاى متعدد ازجمله نتايج فعاليت هاى آنهاست.
مهندس طالبيان افزود: اقدامات انجام شده توسط گروههاى مشترك باستان شناسان ايرانى با متخصصان باستان شناسى از كشورهاى ايتاليا، لهستان، آلمان، فرانسه، آمريكا و ژاپن در فصول مختلف صورت گرفته و درحال حاضر همه اين گروهها براى تكميل فعاليتهاى خود، متقاضى فصل بعدى كاوش هستند.
وى با اشاره به اينكه آثار موجود در تنگه بلاغى درمحدوده اى به وسعت ۱۰ الى ۱۲ هكتار پراكنده هستند فعاليت دقيق كارشناسى دراين منطقه را مستلزم صرف زمانى حدود ۴ تا ۵ سال آينده دانست و يادآور شد: در صورتى كه ظرف ۵ سال آينده، ارتفاع آب از تراز نرمال سد بيشتر نشود موفق به نجات بخشى ۲۴ محوطه تاريخى در منطقه خواهيم شد.
منطقه تاريخى تنگه بلاغى كه حدفاصل آثار باستانى تخت جمشيد و پاسارگاد و در اطراف رودخانه سيوند (پلوار) واقع شده به اذعان كارشناسان ميراث فرهنگى، جزو معدود مناطق تاريخى است كه آثار مربوط به دوره هاى مختلف تاريخى به صورت مجزا و قابل تشخيص درآن موجود است.
دركاوش هاى انجام گرفته، چهاردوره استقرار مربوط به هزاره چهارم قبل از ميلاد (فرهنگ بابل)، دوره هخامنشى، ساسانى و اسلامى در محوطه هاى تاريخى تنگه بلاغى شناسايى شده است.
طى جديدترين حفارى هاى منطقه تنگه بلاغى، ظرف هاى سفالى با نقوش هندسى، مهرهاى گلين و سنگى، ظرف مرمرين، ادوات جنگى نظير سرنيزه و خنجر، زيورآلات، كوره هاى استوانه اى سفال پزى با حرارت  قابل تنظيم، كارگاه بزرگ صنعتى توليد موادغذايى و نوشيدنى ها و قبرهايى با شيوه هاى متفاوت تدفين اجساد كشف شده كه نكات بسيار ارزشمندى براى تاريخ نگارى مقايسه اى در اختيار متخصصان و كارشناسان علم باستان شناسى قرار مى دهد.
به دنبال درخواست عنوان شده از سوى مسؤولان ميراث فرهنگى درخصوص به تعويق افتادن آبگيرى سدسيوند، مسؤولان سازمان آب منطقه اى فارس، براعلام آمادگى براى همكارى با مسؤولان ميراث فرهنگى تأكيد نموده و موافقت نهايى را به اظهارنظر وزير نيرو موكول كردند.
مجرى طرح سدسيوند با اشاره به پيشرفت فيزيكى ۷۶‎/۵ درصدى سد اظهار داشت: مطالعات سد در سال ۱۹۶۷ توسط كارشناسان آمريكايى صورت گرفته و هدف از احداث آن كنترل سيلابهاى رودخانه سيوند و جلوگيرى از خسارت وارد به كشاورزى و كنترل آب به ميزان ۱۰۰ ميليون مترمكعب آب در سال و توسعه ۱۰ هزارهكتار اراضى كشاورزى هشت توابع ارسنجان و بيش از ۲۰ هزارهكتار اراضى كشاورزى موجود در مسير انتقال آب است.
مهندس جلال جامعى افزود: در حال حاضر كار تزريق در آبرفت سد به طور كامل به پايان رسيده و كار آب بندى پى برروى آبرفت اين سد به لحاظ ضخامت زياد آبرفت در محل كه در برخى جاها به ۱۴۰ متر نيز مى رسد به سختى انجام شده و نقطه عطفى در سدسازى كشور محسوب مى شود. وى خطاب به اعضاى كميسيون فرهنگى مجلس شوراى اسلامى گفت: تأخير در آبگيرى سد با توجه به انعقاد قرارداد با پيمانكار، هزينه زيادى را به مجموعه وزارت نيرو تحميل مى كند كه مجلس در تصميم گيرى هاى خود بايد اين نكته را نيز مدنظر قرار دهد.
مديرعامل سازمان آب منطقه اى فارس، بوشهر و كهگيلويه و بوير احمد نيز در پاسخ به ابراز نگرانى نمايندگان مجلس درخصوص تأثير منفى رطوبت درياچه سدسيوند بر مقبره كورش در منطقه تاريخى پاسارگاد خاطرنشان ساخت: يك رشته كوه بين درياچه سد و مقبره كورش حائل شده و مانع از انتقال رطوبت به اين محل مى شود و حتى در صورتى كه عبور رطوبت از كوه، هواى مرطوب در يك دشت وسيع پخش مى شود و تأثير مستقيم بر بناى آرامگاه كورش نخواهد گذاشت.
مهندس خليل رضاييان افزود: در پايان اتمام سد و آبگيرى آن، حتى اگر به فرض محال، كارشناسان تشخيص دهنده كه رطوبت سد باعث فرسايش آثار تاريخى پاسارگاد مى شود تخليه سد توسط سازمان آب انجام خواهد شد.
در اين بازديد سيدحسن عباسى، اميررضا خادم، پرويز مسرورى و سيدمحمود تاج زاده قهى اعضاى كميسيون فرهنگى مجلس پس از شنيدن اظهارنظرهاى مسؤولان ميراث فرهنگى و سازمان آب اعلام كردند كه گزارش هاى مربوطه راه به مجلس شوراى اسلامى ارائه كرده تا در مورد وضعيت سدسيوند و آثار تاريخى موجود در منطقه تنگه بلاغى براساس منافع و مصالح ملى تصميم گيرى شود.
سد خاكى سيوند با ارتفاع ۵۷ متر از پى، طول تاج ۶۰۰ متر و حجم مخزن ۲۵۵ ميليون مترمكعب برروى رودخانه سيوند (پلوار) درفاصله ۱۲۰ كيلومترى شمال شيراز در حال احداث است. اين سد تا تخت جمشيد بيش از ۴۰ كيلومتر و تا مقبره كورش حدود ۱۰ كيلومتر فاصله دارد و اختلاف ارتفاع آن با آرامگاه كورش حدود ۴۰ متر است.

بيانيه هيأت هاى كاوش باستان شناسى تنگه بلاغى، پاسارگاد
هيأت هاى كاوش باستان شناسى تنگه بلاغى، پاسارگاد نيز با صدور بيانيه اى، اهميت منطقه تنگه بلاغى به عنوان حلقه پيوند دو محوطه ثبت جهانى تخت جمشيد و پاسارگاد و نخستين خاستگاه دو امپراتورى هخامنشى و ساسانى را يادآور شدند.
در اين بيانيه از مؤلفه هايى مانند نزديكى تنگه بلاغى به پاسارگاد، گذر رودخانه پلوار از اين محل، تسهيل دسترسى به دشت مرودشت و تخت جمشيد، پوشش گياهى مناسب، مناظر طبيعى زيبا و وجود زمين هاى كشاورزى به عنوان دلايل مهمى براى ناميدن تنگه بلاغى به نام دروازه تاريخى فارس ياد شده است.
در ادامه اين بيانيه آمده است: اطلاعات موجود از جوامع روستانشين در دوره هخامنشى بسيار محدود بوده و به همين دليل، اطلاع از كم و كيف ساختار جوامع روستانشين در قلمرو مركزى حكومت هخامنشى و در محدوده جغرافيايى زيستى و تا حدودى سياسى مشترك در حد فاصل پاسارگاد و تخت جمشيد، نگرشى نو از ساختار اجتماعى يك امپراتورى را روشن خواهد نمود.
صادركنندگان بيانيه، در پايان پيشنهاداتى ارائه كرده اند كه لزوم تعريف تنگه بلاغى به عنوان محدوده اى مرتبط با پاسارگاد از آن جمله است.