ميراث ملی و باستانی دوره هخامنشی هنوز در خطر تخريب

 و تملک بخش خصوصی  است

مالک خصوصی "پوزه پلنگي" درخواست کرده تا اداره کل منابع طبيعي بوشهر با تملک وي بر 20 هکتار ديگر از

اراضي معدن که سنگ هخامنشي"پوزه پلنگي راهدار" را نيز در خود جاي داده موافقت کنند.

آغاز سال 1385 براي ميراث فرهنگي بوشهر با يک خبر بد همراه بود:« معدن هخامنشي دشتستان در آستانه تخريب قرار گرفت».

معدن باستاني "پوزه پلنگي" دشستان كه از معادن سنگ مورد استخراج در دوره هخامنشيان بوده و سنگ هاي كاخ "بردك‌سياه" يكي از بناهاي سلطنتي دوران هخامنشي، از اين معدن استخراج مي شده ، در هفته هاي ابتدايي سال به دليل عمليات حفاري کارخانه سيمان بوشهر تا آستانه تخريب پيش رفت.

اين معدن در ارتفاعات "گيسکان" و حدود 12 کيلومتري کاخ بردک سياه واقع در شهرستان دشستان قرار دارد و با وجود عکس ها و نشاني هايي که "محي الدين جعفري" کاشف معدن در اختيار کارشناسان ميراث فرهنگي بوشهر قرار داده بود تا هفته ها از نظرها پنهان مانده بود.

شمارش معکوس براي تخريب

درست پس از پايان تعطيلات نوروزي "جعفري" در گفتگو با ميراث خبر با بيان اينکه اين معدن باستاني در جبهه شمالي قله کوه پوزه پلنگي و معدن مورد بهره برداري شرکت سيمان در جبهه جنوبي قله قرار دارد مي گويد:« عمليات خاکبرداري و حفاري کارخانه سيمان بوشهر در کوه "پوزه پلنگي" دشتستان به محدوده 150 متري اين معدن باستاني رسيده و در صورت ادامه اين روند تا پايان فروردين ماه بولدوزر هاي حفاري به اين معدن مي رسند.»

از سوي ديگر مطالعات "ماکروسکپي" و "ميکروسکپي" انجام شده روي نمونه سنگ هاي اين معدن در آزمايشگاه دانشگاه شهيد بهشتي به وضوح نشان مي دهد بخش بزرگي از معماري سنگي و ته ستون هاي کاخ بردک سياه با استفاده از سنگ هاي اين معدن ساخته شده اند و اين موضوع اهميت و ارزش فرهنگي اين معدن را مي افزايد.

برخي کارشناسان و باستان شناسان چون دکتر "احسان يغمايي" ،سرپرست کاوش در کاخ بردک سياه با مشاهده نمونه سنگ ها اعلام مي کنند اين معدن به لحاظ ارزش تاريخي از معدن سنگ "مجدآباد" مرودشت که سنگ هاي تخت جمشيد از آن استخراج شده نيز بيشتر است.

 پوزه پلنگي،کجايي؟

پيگيري هاي خبري ميراث خبر براي نجات اين معدن ادامه مي يابد اما هنوز معدن از چشم هاي "تيزبين" کارشناسان ميراث فرهنگي بوشهر پنهان مانده است.

"اردشير محمدي" مدير کل ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر با بيان اينکه در ارتفاعات "گيسکان" چند معدن وجود دارد که مشخص نيست معدن پوزه پلنگي کدام يک از آنها است مي گويد:« باستان شناسان اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر تمام منطقه را بررسي کردند اما موفق به شناسايي چنين معدني نشدند.»

وي در عين حال اعلام مي کند:« براي جلوگيري از هرگونه تخريب يا آسيب احتمالي، از طريق ارسال نامه و ارتباط تلفني از سازمان صنايع و معادن استان خواسته ايم تا مشخص شدن نتيجه بررسي ها از حفاري هاي شرکت سيمان بوشهر در منطقه جلوگيري کنند.»

در اين ميان اين گفته مدير کل ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر تا حدودي خيال دوستداران ميراث فرهنگي را راحت مي کند اما از سوي ديگر خبر مي رسد: "علي مينايي" مالک معدن جديد "پوزه پلنگي" درخواست کرده تا اداره کل منابع طبيعي بوشهر با تملک وي بر 20 هکتار ديگر از اراضي معدن که معدن سنگ هخامنشي"پوزه پلنگي راهدار" را نيز در خود جاي داده موافقت کنند.

اداره کل منابع طبيعي استان بوشهر نيز پس از درخواست مالک معدن براي تصاحب معدن هخامنشي "پوزه پلنگي" تلاش خود را براي بررسي و کارشناسي منطقه آغاز مي کند.

"سهيل مهاجري" ،معاون فني اداره کل منابع طبيعي بوشهر با بيان اينکه منطقه اي که معدن "پوزه پلنگي" در آن واقع شده به لحاظ پوشش گياهي نيز از اهميت بسياري برخوردار است مي گويد:« در تلاشيم پيش از تملک معدن توسط بهره بردار، اين منطقه را ثبت و مورد حفاظت قرار دهيم.»

وي همچنين به ميراث خبر مي گويد:« در اين مسير به طور قطع با اداره کل ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر هماهنگي هاي لازم را انجام مي دهيم و اجازه نخواهيم داد اين منطقه که هم به لحاظ ميراث فرهنگي و هم منابع طبيعي واجد ارزش است مورد تخريب قرار گيرد.»

گازانبري به کاسه، کوزه

چند روز بعد خبر رسيد :«پس از در معرض تخريب قرار گرفتن معدن باستاني "پوزه پلنگي راهدار"، راه باريکه هاي منتهي به اين معدن که تنها مسير عبور و مرور و انتقال سنگ هاي آن بوده است نيز مورد تهديد قرار گرفته اند.»

اين باريکه راه ها که به راه "کاسه، کوزه" موسوم هستند از دو انشعاب غربي و شرقي از جبهه شمالي به معدن "پوزه پلنگي" ختم مي شوند و به نظر مي رسد تنها راه ممکن براي دستيابي بهره بردارن اين معدن باستاني در زمان هخامنشيان و بازگشتن از آن بوده باشد.

"محي الدين جعفري" با بيان اينکه در جبهه شمالي معدن باستاني، معدني ديگر مورد بهره برداري قرار مي گيرد، مي گويد:« بهره برداري با ماشين هاي فوق سنگين و پيشروي به سمت معدن پوزه پلنگي خطر نابودي اين راه هاي باستاني را در بر دارد.»

وي هشدار مي دهد:« ادامه روند بهره برداري از معادن اطراف و استفاده از وسايل نقليه راهسازي و فوق سنگين ،هم معدن باستاني پوزه پلنگي راهدار و هم راه هاي منتهي به آن را با خطر نابودي مواجه مي کند.»

نگراني ها افزايش مي يابد و هنوز خبري از رخ نشان دادن پوزه پلنگي به باستان شناسان بوشهر نيست.

مکان شناسايي شد

پس از چند هفته بررسي "اردشير محمدي" اعلام مي کند :«باستان شناسان اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر موفق شدند معدن باستاني "پوزه پلنگي راهدار" را بيابند."

انتشار اين خبر در اواسط ارديبهشت بسياري از نگراني ها را فرو مي نشاند. در اين ميان "جعفري" کاشف معدن بيش از همه احساس رضايت مي کند.

"محمدي" مدير كل ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر با بيان اينكه كارشناسان اين اداره به سرپرستي "علي اكبر سرفراز" پس از چند هفته جستجو موفق به يافتن اين معدن شدند مي گويد:« هنوز گزارش كامل كارشناسان به صورت مكتوب در اختيار اداره قرار نگرفته اما شنيده ها حاكي از آن است كه در فاصله زماني كوتاه مدت خطر تخريب معدن را تهديد نمي كند.»

 وي مي افزايد:« مالك معدن گفته است حفاري هاي آن منطقه تنها به صورت آزمايشي صورت گرفته و پس از هشدارهاي اداره كل ميراث فرهنگي و سازمان صنايع و معادن استان به سرعت متوقف شده است.»

وي همچنين از حفاظت يگان پاسداران ميراث فرهنگي بوشهر از معدن خبر داد و گفت :« تلاش مي كنيم پرونده ثبت معدن را به جريان بياندازيم.»

به طور قطع در کوتاه مدت خطر از کنار يک يادگار فرهنگي بااهميت گذشت اما هنوز معلوم نيست تا چه زمان مي توان به اين دلخوش بود که "اوضاع تحت کنترل است." آيا پوزه پلنگي هم مانند بسياري از آثار فرهنگي تنها چند صباحي نقل محافل ميراث است يا نه اين بار مسئولان ميراث فرهنگي تا انتهاي راه مي روند .

انتهاي اين راه : ثبت و حفاظت دائمي از ميراث فرهنگي.

احسان صفا پور

خبرگزاري ميراث فرهنگي_ميراث استان ها_

http://www.chn.ir/news/?section=2&id=31362