به گفته‌ي استاديار رشته‌ي مردم‌شناسي دانشگاه تهران سرد و گرم شدن هوا در گذشته، ذهن انسان كشاورز را به خود مشغول مي‌كرده است؛ بر اين اساس، هر كدام از اقوام به طريقي چله‌ي بزرگ و كوچك را جشن مي‌گرفتند.

اميليا نرسيسيانس در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ايران‌شناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اظهار كرد: هنگام صحبت كردن درباره‌ي استعاره‌ها، در واقع سخن از چيزي ناآشناست كه براساس آنچه مي‌شناسيم آن‌را معرفي مي‌كنيم.

وي توضيح داد: استعاره‌ها را به دو گروه مي‌توان تقسيم كرد كه دو مكتب‌اند؛ نخست مكتب، كلاسيك‌هاست كه در آن فرض مي‌شود، استعاره فقط براي تزيين زبان بوده و فقط برعهده‌ي نويسندگان و شاعران است. مكتب دوم، مكتب رمانتيك‌هاست كه معتقدند، استعاره سبب گسترش زبان مي‌شود؛ اين مكتب با ديدگاه انسان‌شناسي همگوني بيشتري دارد و چه‌بسا معتقد است، از آنجايي كه زبان توسط مردم به‌كار گرفته شده است و گسترش مي‌يابد، پس استعاره نيز توسط مردم مي‌تواند گسترش يابد.

او افزود: گاهي استعاره‌ها چنان وارد زبان مي‌شوند كه فراموش مي‌كنيم، از اين واژه‌ها قبلا به‌عنوان استعاره استفاده مي‌شده است؛ يكي از اين استعاره‌ها به‌كارگيري واژه‌ي روشنايي در زبان فارسي است كه براي ما ايراني‌زبان‌ها معني خاص و متبركي دارد.

وي بيان كرد: در باورهاي ديرين بعضي از ايراني‌ها، شب يلدا كه تاريك‌ترين شب سال بود، شب حمله‌ي اهرمين (نماد تاريكي‌ها و زشتي‌) براي جلوگيري از تولد خورشيد (نماد نور و روشنايي) تلقي مي‌شد و مردم در اين شب به اميد تولد خورشيد بيدار مي‌ماندند و شب‌زنده‌داري مي‌كردند. به باور برخي از مردم، به بركت خانه‌ها و قلب‌هاي گرم اين آدم‌ها كه در واقع واحدهايي از نور، حرارت و روشنايي بودند و در كنار يكديگر جمع مي‌شدند، اين تولد و زايمان آسان‌تر انجام مي‌شد.

نرسيسيانس ادامه داد: بنابر اعتقادي ديگر، مردم در اين شب براي تقويت خورشيد، ميوه‌هاي سرخ‌رنگ مانند انار، هندوانه و سيب مي‌خورند، تا از اين طريق نيروي‌شان را به خورشيد منتقل كنند.

وي گفت: چله‌ي بزرگ از اول دي‌ماه تا 10 بهمن‌ماه ادامه داشته است و اين 40 روز نيز سردترين روزهاي سال‌اند؛ زيرا به اعتقاد برخي، خورشيد تازه به دنيا آمده است كه بايد بزرگ شود و براي گرم كردن زمين نيرو به‌دست آورد. چله‌ي كوچك نيز از 10 بهمن تا 20 اسفند ادامه داشته و از اين‌رو كوچك خوانده مي‌شده كه سرماي هوا در آن كمتر بوده است و شكوفه‌ها در اين چله سبز و خورشيد بر تاريكي كاملا چيره مي‌شود.

اين مدرس دانشگاه درباره‌ي وجه تسميه‌ي اين شب به يلدا، اظهار داشت:‌ كلمه‌ي يلدا يك كلمه‌ي سرياني و به معني ميلاد است؛ ميلاد هم يك كلمه‌ي عربي و به معني نوئل يعني تازه به‌دنيا آمده، از ريشه‌ي ناتاليس (Natalis) رومي يعني تولد است.

http://www.isna.ir/Main/NewsView.aspx?ID=News-845182&Lang=P