گزارشی مشکوک و غيرقابل باور

از تخريب يک قلعه مهم باستانی دوره اشکانی ـ ساسانی

حفاری گروهی قاچاقچی عتيقه در کوه خواجه که بيش از دو سال است تحت نظر و محافظت سازمان ميراث فرهنگی  و صاحب بزرگترين مجموعه نقاشی پيش از اسلام بوده است!

امروز، يکی از خبرنگاران خبرگزاری ميراث فرهنگی، از جريان تخريب بخشی از قلعه اشکانی ـ ساسانی کوه خواجه در استان سيستان و بلوچستان خبر داده است. مقامات مربوطه به اين خبرنگار اعزامی به آن استان گفته اند که اين تخريب به وسيله ی گروهی از قاچاقچيان اشيای عتيقه انجام شده است.

اين گفته کاملا مشکوک و غير قابل باور بنظر می رسد؛ چرا که از دو سال پيش (دی ماه 1353)  اين قلعه زير نظر مستقيم سازمان ميراث فرهنگی بوده و، بنا بر گفته ی مسئولين اين سازمان در آن سال، عمليات حفاظت و مرمت از همان زمان شروع شده است.

يک سال پس از اين تاريخ نيز (در مرداد 1384) معاون حفاظت سازمان ميراث فرهنگی، در پی بازديد از اين محوطه، آن را يکی از پروژه های بزرگ سازمان خود معرفی کرده و گفته است که اين محوطه يکی از ده اثر معرفی شده از سوی اين سازمان برای ثبت جهانی به يونسکو است. و بالاخره همين چند ماه پيش (در ماه شهريور 1385)، سازمان ميراث فرهنگی اعلام کرد که برای تداوم مرمت و سازماندهی،  پايگاهی در اين قلعه باستانی ترتيب داده است  که به زودی کار خود را آغاز می کند. و ...

اکنون بايد پرسيد که چگونه «گروهی از حفاران و قاچاقچيان» در اين قلعه ی محافظت شده نفوذ کرده، در آن دست به حفاری زده، چيزهايی را تخريب کرده و معلوم نيست که چه چيزها را با خود برده اند؟

در همين گزارش آمده است که: «اين اقدام در حالی صورت می گيرد که انجام کاوش های باستانشناسی در اين منطقه، وجود اشيا و آثار تاريخی در اطراف محوطه را منتفی کرده است».

آيا معنی اين سخن آن است که در قلعه چيزی وجود نداشته و قاچاقچی ها فقط به تخريب دست زده اند؟ آيا براستی قلعه ای با آن عظمت و گذشته ی تاريخی می تواند بدون اشيا و آثار تاريخی باشد؟ و يا اين مورد هم مثل مورد تنگه ی بلاغی در پاسارگاد است که سيزده سال همه ی آن محوطه را کندند و بعد هم گفتند که هيچ چيز در آن يافت نشده است و اکنون معلوم شده که در طی همه ی سال های ساختن سد سيوند «گروهی از حفاران و قاچاقچيان» با ماشين های جاده سازی و خاکبرداری مشغول تخريب کاخ داريوش بزرگ و ديگر بناهای تنگه ی بلاغی بوده اند؟

بهتر است در مورد اين قلعه خواجه به گفته ی دکتر سرورانگيز غنيمتی عضو هيئت علمی دانشگاه برکلی آمريکا نيز توجه کنيم. ايشان در تاريخ بيست و پنجم فروردين 1358 از کوه خواجه به عنوان مهترين زيارتگاه زرتشتيان قبل از اسلام نامبرده و گفته اند که بزرگترين مجموعه نقاشی پيش از اسلام در آنجا است و از ناپديد شدن برخی از اين نقاشی ها هم گفته اند.

لابد اکنون هم بايد منتظر بود تا در آينده ای نه چندان دور آثار اين قلعه اشکانی نيز سر از ژاپن و اروپا و آمريکا در آورند.

کميته نجات پاسارگاد