|
|
با وجود مخالفت پايگاه ميراث فرهنگی ابيانه
مسئولان رده بالای سازمان ميراث فرهنگی
با احداث هتلی در منطقه ای تاريخی موافقت کردند
ساز ابيانه ناکوک می زند
حسن ظهوري
سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به‌رغم مخالفت پايگاه ميراث فرهنگي ابيانه با ساخت هتل جديدي در پايين دست اين روستا تاريخي موافقت كرد. اين درحالي است كه پيش‌از اين باستان‌شناسان از وجود يك سايت تاريخي مربوط به اواخر دوره ساساني و اوايل دوره اسلامي در 150 متري محل هتل خبر داده بودند.
چندي پيش طي جلسه‌اي با حضور رئيس پژوهشگاه، مدير كل محوطه‌هاي تاريخي، رئيس پژوهشكده باستان‌شناسي، معاون حفظ و احياء و معاون اجرايي پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري موضوع ساخت هتلي در پايين ده روستاي تاريخي ابيانه مورد پيگيري قرار گرفت و به‌رغم مخالفت شديد پايگاه ميراث فرهنگي روستاي ابيانه با ساخت اين هتل موافقت شد.
در صورتجلسه اين نشست آمده است: «حسب گزارش باستان‌شناسي ارائه شده توسط پژوهشكده باستان‌شناسي، زمين متعلق به آقايان ابوالفضل رضايي ابيانه و رضا عابد ابيانه واقع در پايين ده ابيانه فاقد آثار تاريخي، شناخته شده و تا فاصله 150 متري آن اثري وجود ندارد. لذا ساخت هتل در اين محل حسب ضوابط روستاي تاريخي ابيانه با شرايط جامعه آن بلامانع است.»
در ادامه اين صورتجلسه معاونت حفظ و احياء موظف به پيگيري ارائه ضوابط و نظارت بر اجراي آن‌ها به منظور ساخت و ساز "مناسب و در شان" ابيانه شده است. همچنين پايگاه ميراث فرهنگي مسئوليت پيگيري امور را بر عهده دارد.
اين درحالي‌است كه پيش‌از اين اعلام شده بود در نزديكي محل ساخت هتل و در فاصله حدود 150 متري آن محوطه تاريخي متعلق به دوره ساساني و اسلامي وجود دارد كه محل هتل نيز در حريم اين محوطه تاريخي قرار گرفته است.
«محمد حسن خادم زاده»، سرپرست معاونت اجرايي پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در اين‌باره به ميراث خبر گفت: «براي فهم بهتر اين موضوع كه آيا در محل هتل آثاري وجود دارد، پژوهشكده باستان‌شناسي با اعزام يكي از باستان شناسان و انجام يك فصل گمانه‌زني باستان‌شناسي، مشخص كرد كه در محل ساخت هتل كه وسعت آن به نيم هكتار مي‌رسد، هيچ آثاري وجود ندارد و محوطه تاريخي ياد شده در 150 متري هتل قرار گرفته است.»
وي افزود: «اين كه گفته مي‌شود محوطه تاريخي موجود در 150 متري هتل ساساني است، صحت ندارد. در 150 متري هتل آثاري يافت شده است كه ارزش مطالعاتي دارد و به دوره اسلامي مربوط مي‌شود. اما ارزش نگهداري ندارد.»
وي در توضيح اين مطلب افزود: «محوطه‌هاي تاريخي ايران را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد. يك دسته آن محوطه‌هايي هستند كه علاوه بر ارزش مطالعاتي، ارزش موزه‌اي و نگهداري نيز دارند كه در اين دسته مي‌توان به محوطه باستاني از قبيل، شهرسوخته و يا سيلك اشاره كرد. دسته دوم محوطه‌هايي هستند كه تنها ارزش مطالعاتي و مستندنگاري دارند به لحاظ تاريخي و غناي فرهنگي ارزش نگهداري ندارند.»
«جليل گلشن»، مدير كل محوطه‌هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نيز دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «در پي درخواست هتل سازان براي ساخت هتلي در پايين ده ابيانه، شخصا از محل احداث هتل بازديد كردم، اما متوجه آثاري نشدم. با اين وجود طي نامه‌اي درخواست گمانه‌زني در محل كردم كه طي آن مشخص شد در محل ساخت هتل اثر باستاني وجود ندارد و نزديك‌ترين محوطه به محل هتل حدود 150 متر فاصله دارد.»
اين درحالي است كه گزارش باستان‌شناسي ارائه شده به پايگاه ميراث فرهنگي ابيانه از سوي "رحيم سلامتي"، باستان‌شناس پژوهشكده باستان‌شناسي كه به مدت يك فصل در محل هتل به كاوش پرداخته است، حاكي از آن است كه سايت يافت شده در نزديكي هتل يك سايت ارزشمند تاريخي است.
در اين گزارش كه به تاريخ اول آبان سال جاري به دفتر پايگاه ميراث فرهنگي و گردشگري ارسال شده آمده است: «در خصوص ارسال گزارش اوليه نتايج گمانه‌زني در محوطه تاريخي "قلعه كوه" ابيانه و تصميم گيري مراجع ذي صلاح در مورد مجوط احداث هتل روي بخشي از اين محوطه، نظر كارشناسي اين گمانه زني اعلام مي‌گردد. نظر به گمانه زني‌هاي صورت گرفته در محوطه تاريخي فوق و شواهد باستان‌شناختي بدست آمده از لايه‌هاي باستاني كاوش شده و بدست آمدن آثار منقول و غيرمنقول چنين عنوان نمود كه محوطه تاريخي قلعه كوه (پايين ده) ابيانه يك سايت ارزشمند تاريخي، فرهنگي در منطقه است.»
در ادامه اين گزارش با معرفي آثار مكشوفه آمده است: «آثار معماري شامل پي ديوار سنگي، آوار حاصل از تخريب ديوار و بخش‌هايي از كف پوش سنگ چين است. نكته اين‌كه دستيابي به اين آثار در گمانه زني با ابعاد متعارف آن، خود حائز اهميت است؛ چه بسا با انجام كاوش علمي گسترده به آثار مشهودتري برخورد گردد.»
همچنين در اين گزارش ذكر شده است: «با نظر كارشناسان با تجربه و باستان‌شناس دوره تاريخي سازمان ميراث فرهنگي، آثار سفالين اين سايت مربوط به دوره ساساني است. چه بسا اين‌كه آثار مكشوفه در اين سايت و موجوديت غير قابل انكار بناي آتشكده در مركز و قلعه‌هاي مجاور روستاي فعلي اين محوطه مي‌تواند محل استقرار اوليه روستاي ابيانه در دوره تاريخي باشد كه به مرور زمان و با تغيير شرايط مسير حركت به بخش شمالي محوطه و در حاشيه رودخانه برزرود در مكان فعلي (حدود كمتر از يك كيلومتر) اسكان يافته و يك توالي استقرار را در اين منطقه تداعي مي‌كند.»
در پايان اين گزارش عنوان شده است كه فاصله اين محوطه تا محل هتل حدود 150 متر است. اما آنچه در اين گزارش مشهود است، وجود يك محوطه ساساني ارزشمند است كه ارزش مطالعاتي زيادي دارد.
گويا گزارش فوق به تنهايي مورد قبول پژوهشكده باستان‌شناسي نبوده و باستان‌شناس ديگري از سوي اين پژوهشكده راهي ابيانه شده است.
«حسن فاضلي نشلي»، رئيس پژوهشكده باستان‌شناسي در پاسخ به اين سئوال ميراث خبر كه چرا باستان‌شناس ديگري به محل اعزام شده است گفت: «از اين پس هيات‌هاي باستان‌شناسي، فردي را با عنوان ناظر بر كاوش خواهند داشت و اين موضوع به طور رسمي در همايش باستان‌شناسي جوان اعلام شد.بر همين اساس اعزام باستان‌شناس ديگري به محل روستا در اين راستا بوده است.»
موافقت با احداث هتل در پايين ده روستاي ابيانه درحالي صورت گرفته است كه پيش‌از اين رئيس صندوق احياء و بهره برداري از اماكن تاريخي ـ فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري طي نامه‌اي با قائم مقام اين سازمان اعلام كرده است: «در پي بازديد متقاضيان اين صندوق به همراه متقاضي، گزارشي پيشنهاداتي ارائه شده است كه عبارتند از 1- هدايت طرح‌هاي جامع به منظور امكان سنجي و مكان‌يابي مناسب در خصوص توع كاربري و جانمايي آن در روستا 2- بهره حويي از بناهاي تاريخي موجود و تغيير كاربري آن در جهت اهداف حفاظت كالبدي و اعطاي كاربري مناسب بر اساس امان سنجي (به اجمال مي‌توان گفت تا زمان تهيه طرح جامع كه ناظر بر برنامه ريزي و طرح ريزي‌هاي روستاي قرار گيرد، صرفا بهره جويي از بناهاي تاريخي موجود ايده‌اي مناسب و در راستتاي اهداف حفاظت كالبدي روستا است و پيش از تكميل تحقيقات، تصميم گيري در مورد ساخت ابنيه جديد به هيچ وجه قابل دفاع نيست).»
اين نامه به تاريخ 6/9/1385 با شماره 525 ـ3/299 به دفتر قائم مقام سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ارسال شد و ايشان نيز به پيوست نامه با پيشنهادات ارائه شده موافقت كردند.
خادم زاده دراين‌باره يادآور شد: «در طرح جامع يك‌سري ضرورت‌ها و برنامه‌ريزي‌هايي ديده مي‌شود. براي مثال در طرح جامع ساخت هتل ديده شده و جانمايي مي‌شود. اما امكان دارد تهيه طرح جامع 3 سال طول بكشد و تا آن زمان نمي‌توان كاري انجام نداد. بر اساس مطالعات انجام شده، جانماي هتل جديد ابيانه در پايين ده روستا مناسب ديده شده است و ساخت هتل در آن محل بلامانع است.»
وي با بيان اين كه خانه‌هاي ابيانه به لحاظ موقعيت اجتماعي قابليت هتل شدن و يا محل اقامت را ندارند به ميراث خبر گفت: «در ماسوله اين مشكل وجود ندارد، مردم خانه‌هايشان را به مسافران اجاره مي‌دهند؛ اما در ابيانه شخصيت اجتماعي اهالي روستا به گونه‌اي است كه اين كار را انجام نمي‌دهند. از سوي ديگر خانه‌هاي ابيانه كوچك است و دست كم چندين خانه بايد براي اين منظور در كنار هم واگذار شوند.»
پيش‌از اين و پس‌از ارئه گزارش‌هاي باستان‌شناسي ابيانه مهندس «عظيمه رياحي»، مدير پايگاه ميراث فرهنگي و گردشگري ابيانه با ارسال نامه‌اي به دفتر پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي خواستار جلوگيري از هر گونه ساخت و سازي در محل فوق شده بود.
در نامه وي كه به تاريخ 4/8/85 و به شماره 576 ـ ب، به دفتر پژوهشگاه ارسال شده آمده است: «همانگونه كه مستحضر هستيد با اعزام هيت باستان‌شناسي به ابيانه، شرق اين روستا مورد گمانه زني و مطالعه قرار گرفت و با حفر چند گمانه ظروف سفالين مربوط به دوره ساساني و آثار معماري بدست آمد. اين مطلب گوياي ارزش تاريخي منطقه است كه با مطالعات وسيع‌تر مي‌توان به پيشينه ديرينه آن دست يافت.»
همچنين در اين نامه آمده است: «با حصول اين آثار، هرگونه ساخت و ساز و دخل و تصرف در اين سايت و پيرامون آن، ارزش‌هاي تاريخي منطقه را از بين مي‌برد و خلاف قانون محسوب مي‌شود. لذا از حضرتعالي تقاضا دارد تا با اعلام نظر خو، مجوزهاي ساخت و ساز صادر شده از طرف مسئولين را لغو نماييد.»
مدير پايگاه ميراث فرهنگي ابيانه در پايان نامه خود اخبر تهيه طرح جامع روستاي ابيانه را اعلام كرده و خواستار تامل در ساخت و سازها تا زمان تهيه طرح شده است.
رياحي درباره طرح جامع روستاي ابيانه به ميراث خبر گفت: «اين طرح در دست تهيه است و اكنون محل هتل‌سازي نيز در اين طرح ديده شده كه در غرب ابيانه است. اما همچنان به اين طرح توجهي نمي‌شود.»
ابيانه يكي از مهمترين روستاهاي تاريخي كشور است كه اكنون پرونده ثبت جهاني آن نيز در دست تهيه است. اين گونه ساخت و سازها بدون در نظر گرفتن طرح جامع مي‌تواند آينده اين روستاي تاريخي را به خطر اندازد.
ساخت هتل از مدت‌ها قبل مورد بحث مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و مالكان زمين هتل بوده است. تا كنون بارها با طرح احداث هتل در نزديكي سايت تاريخي مخالفت شده است اما يك‌باره اين طرح در جلسه‌اي با حضور مسئولان رده بالاي سازمان با توجه به گزارش‌هاي ارائه شده تصويب مي‌شود.
طرح جامع در حال تهيه است و روستاي ابيانه كه سال‌هاي زيادي را بدون هتل سر كرده مي‌تواند يك‌سالي صبر كند تا طرح جامع آن نيز تهيه شود.
ابيانه _ خبرگزاري ميراث فرهنگي
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=36081