|
|
کشف گوشه ای از پيشينه ی کهن ايرانزمين
چين‌خوردگي 4 قطعه طلاي 24 عيار چين خورده هخامنشي مي‌تواند گوشه‌اي از پيشينه كهن ايران زمين را آشكار سازد؛ آيا به راستي اين چين‌خوردگي بخشي از كتيبه‌اي دوران هخامنشيان است!هر چه هست اين رازگشايي برگي ديگر از تاريخ ايران باستان را ورق مي‌زند.
با اين همه مشخص نيست كه چرا تاكنون اين چهار قطعه طلا كه وزن آن 3 كيلو و 150 گرم اعلام شده و از كاوش‌هاي باستانشناسي كاخ بردك سياه در برازجان كشف شده است، براي بررسي به تهران فرستاده نشده است.
«احسان يغمايي»، سرپرست كاوش‌هاي باستانشناسي كاخ بردك سياه دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «4 قطعه طلاي هخامنشي در حالي‌كه چين‌خورده بودند در كنار يكي از پايه ستون‌هاي تالار مركزي كاخ هخامنشي بردك سياه كشف شدند. در همان زمان اين طلاها به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تحويل داده شد اما قرار بود تا مطالعات آزمايشگاهي براي باز كردن چين طلاها در موزه ملي انجام شود.»
طلاها به نحوي چين‌خورده‌اند كه به اعتقاد باستان‌شناسان كاملا عمدي بوده و به همين دليل اهميت راز گشايي آن نيز بيشتر مي‌شود.
يغمايي دراين‌باره گفت: «چين‌خوردگي طلاها به دليل عوامل جوي نيست ، گويا شخصي
2500
سال پيش به عمد آنها را چين داده و در زير پايه ستون پنهان كرده بود تا دست
كسي به آنها نرسد. اما گويا بعد‌ها خود او نيز موفق به برداشتن طلاها
نمي‌شود.»
به اعتقاد وي اين چهار قطعه طلا مي‌تواند كتيبه‌اي از دوره جد كوروش
كبير يا بخشي از روكش در يا يك تاج شاهي باشد.
از همان زمان پيدا شدن طلاها، نامه‌نگاري‌هايي به منظور مرمت و بازگشايي چين آنها در موزه ملي انجام شد. طي اين نامه‌نگاري‌ها قرار بود طلاها به رسم امانت از سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر تحويل گرفته شود و سپس در موزه ملي مورد مرمت و بازگشايي قرار گيرد.
«مهناز گرجي»، سرپرست بخش مرمت موزه ملي نيز با بيان اين‌كه چين‌خوردگي طلاها قابل مرمت و بازگشايي است، افزود: «گاهي اوقات به علت عوامل طبيعي اشياء تاريخي و باستاني دچار تغيير و تحول فيزيكي مي‌شوند كه به روش‌هاي آزمايشگاهي قابل مرمت هستند.
اما طلاهاي كشف شده در كاخ بردك سياه كه به اعتقاد باستان‌شناس آن عمدا دچار
چين‌خوردگي شده، از جمله نمونه‌هاي نادر تغييرات فيزيكي در اشياء باستاني
است.»
تبديل تغييرات فيزيكي طلا به فرم اوليه از جمله كارهايي است كه اكنون در
دنيا انجام مي‌شود و روش‌هاي مكانيكي متعددي براي اين‌كار وجود دارد.
گرجي با بيان اين مطلب افزود: اين عمليات مرمتي قرار بود به درخواست آقاي «احسان يغمايي» سرپرست كاوش‌هاي باستانشناسي كاخ بردك سياه انجام شود و ما براي اين‌كار علاوه بر استفاده از روش‌هاي مكانيكي قصد داشتيم از تجربيات يك فلزشناس (متالوروژيست) نيز استفاده كنيم. اما به رغم نامه‌نگاري‌هاي انجام شده هرگز طلاها به تهران و موزه ملي آورده نشد و به همين دليل تيم مرمتي موزه ملي به غير از عكس طلاها هنوز خود آنها را نديده است.»
اين‌كه چه روش‌هاي مكانيكي براي باز كردن طلاها وجود دارد منوط به مطالعه آزمايشگاهي بيشتر روي آنها است كه به علت تحويل نشدن از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر اين‌كار تا امروز انجام نشده است.
براي اين منظور تا كنون نامه‌هاي زيادي از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور و اداره كل موزه‌ها به بوشهر ارسال شده تا هرچه زودتر طلاهاي هخامنشي را به منظور مرمت و رمزگشايي به تهران بفرستند. اما دريغ از گرمي.
به گزارش ميراث خبر، «احمد دشتي»، رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان بوشهر دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «چهار قطعه طلاي هخامنشي كشف شده، اكنون در خزانه يكي از بانك‌هاي معتبر بوشهر تحت تدابير امنيتي نگهداري مي‌شود. درخواست سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان به نامه‌هاي ارسالي آن بود كه كارشناسان و متخصصان به منظور رازگشايي طلاها به بوشهر بيايند تا لازم نباشد طلاها به تهران فرستاده شود»
وي در پاسخ به اين سئوال كه چه دليلي باعث شده تا از فرستادن طلاها خودداري شود، گفت: «تهران سابقه خوبي در بازپس فرستادن اشياء باستاني نداشته و به همين دليل از آنجايي كه اين طلاها در كاخ كوروش هخامنشي در برازجان كشف شده، حق مردم بوشهر است كه در موزه بوشهر نگهداري شود.»
دشتي خود را حافظ منافع ملي سرزمينش مي‌داند و به همين دليل از فرستادن طلاها به تهران خودداري كرده است. اما درهاي بوشهر را براي آمدن متخصصان و پژوهشگران باز گذاشته و حتي اعلام كرده تمام هزينه‌هاي پژوهش روي طلاها را در بوشهر مي‌پردازد.
در همين حال يغمايي گفت: «موزه ملي به رسم امانت طلاها را تحويل مي‌گيرد و حتي اين موزه اشياء باستاني را كه در كاوش‌هاي باستانشناسي سال 56 از بردك سياه بيرون آورده شده به بوشهر تحويل مي‌دهد تا تمامي اشياء باستاني كشف شده از اين محوطه در يكجا ديده شود.»
علت تحويل طلاها به موزه ملي، نبود محيط آزمايشگاهي مناسب در بوشهر است.
از سوي ديگر «محمدرضا كارگر» مدير موزه ملي با بيان اين‌كه درخواست رازگشايي طلاهاي چين‌خورده به خواست سرپرست هيات باستانشناسي كاخ بردك سياه صورت گرفته است، افزود: «هدف موزه ملي تنها كمك به يغمايي براي خاتمه دادن به مطالعات يكي از فصل‌هاي كاوش در بردك سياه بود و به همين دليل نامه‌هايي به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بوشهر ارسال شد تا طلاها براي مرمت به موزه منتقل شود.»
وي در مورد جو بي‌اعتمادي حاكم براي ارسال اين طلاها گفت: «موزه ملي محل نگهداري اشياء نخبه و اشياء باستاني ايران است تا براي هر بازديد كننده يادآور تاريخ پرشكوه ايران باشد. اين درحالي است كه نمونه‌اي چون ورقه‌هاي طلاي كشف شده در بوشهر؛ حتي اگر كتيبه باشد، در موزه ملي موجود است و اين موزه نيازي به طلاهاي كاخ برازجان ندارد.»
اشياء نخبه اشيايي هستند كه در هر رشته‌اي به شكل يگانه و منحصر به‌فرد رخ‌نمايي كنند. مثلا رشته‌هاي فلزگري، سفال‌گري و غيره اشياء نخبه زيادي دارند كه امروز تحت تدابير امنيتي ويژه در موزه ملي نگهداري مي‌شوند.
كارگر در مورد اهميت موزه ملي گفت: «موزه ملي و قرار گرفتن آن در پايتخت باعث مي‌شود كه فرهنگ سرزمين‌هاي مختلف ايران يكجا ديده شود. اين فرصتي است كه كمتر براي ديگر شهرهاي كشور پيش مي آيد، فرصتي كه گردشگر به آن‌جا بيايد و آثار باستاني آن شهر را در موزه ببيند.
از سوي ديگر اگر هركسي بگويد فلان شي در شهر من پيدا شده و به همين دليل بايد در همان شهر نگهداري شود، اتفاق خوبي رخ نخواهد داد. امروز علاوه بر آنكه اشياء كشف شده از جيرفت در موزه جيرفت نگهداري مي‌شود در موزه ملي نيز مورد محافظت قرار گرفته‌اند.»