| بازگشت به صفحه اصلی |
|
تلاش برای کشف آثار دوره هخامنشی در هگمتانه شروع شد
تپه باستاني هگمتانه كه سال گذشته شهر مكشوفه مادي آن در هاله‌اي از ابهام فرو رفت، براي سومين فصل پياپي از دور جديد مطالعات باستان‌شناسي، در حالي مورد كاوش قرار مي‌گيرد كه باستان‌شناسان اميدوارند زير لايه‌هاي شهر اشكاني اين تپه باستاني كه به جاي شهر مادي شناسايي شد آثار دوره هخامنشيان و مادها را بيابند.
«مسعود آذرنوش»، سرپرست سومين فصل كاوش در تپه هگمتانه همدان دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «در لايه‌نگاري سال پيش كه در محوطه‌اي به وسعت 100 متر مربع انجام گرفت، بقايايي از دوره اشكاني به دست آمد كه نشان مي‌دهد سازه‌هاي شهري روي اين تپه باستاني در دوره اشكانيان مورد استفاده قرار مي‌گرفته است. اين يافته‌ها مادي بودن شهر هگمتانه را در محدوده‌اي كه فعاليت‌هاي باستان‌شناسي انجام مي‌شد زير سئوال برد. به همين دليل يكي از اهداف كاوش در فصل سوم براي كسب اطمينان بيشتر از نتيجه‌گيري سال گذشته است.»
وي كه كاوش‌هاي امسال را با اندكي تاخير آغاز كرده است به ميراث خبر گفت: «علت تاخير كاوش‌هاي امسال آماده نبودن گزارش‌هاي باستان‌شناسي فصل دوم بود. به همين دليل تا آماده شدن گزارش؛ طرح پژوهشي خود را به پژوهشكده باستان‌شناسي ارائه نكردم تا قراري كه با تمامي دوستان باستان‌شناس خود در دوره رياست پژوهشكده باستان‌شناسي گذاشته بودم و آن ارائه گزارش‌هاي باستان‌شناسي فصل قبل براي آغاز فصل جديد باستان‌شناسي بود ، زير پا نگذارم.»
يافته‌هاي باستان‌شناسي سال پيش شامل تعدادي سفال با كاربرد خانگي متعلق به دوره اشكاني و سكه‌هاي مفرغي اين دوره تاريخي است.
همچنين مطالعات باستان‌شناسي نيز نشان داد سازه‌هاي معماري شهر هگمتانه به احتمال بسيار زياد در دوره اشكاني يا سلوكي ساخته شده‌اند. اما لايه‌نگاري تپه باستاني هگمتانه بر خلاف انتظار به شناسايي لايه‌هاي زيرين منجر نشد.
آذرنوش دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «شهر اشكاني روي تپه‌اي طبيعي و احتمالا باستاني ساخته شده است. در آن زمان اشكانيان براي مسطح كردن تپه از توده‌هاي انبوه خاك استفاده كردند. به اين ترتيب با خاك‌ريزي روي سطح شيب‌دار تپه، آن را براي ساختن شهرشان آماده كردند.»
به گفته وي احتمال مي‌رود در دوره اشكاني علاوه بر خاك‌ريزي، با استفاده از كندن تپه به مسطح شدن سطح شيب‌دار آن كمك كرده باشند كه اين موضوع در فصل سوم مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
آذرنوش افزود: «يكي از اهداف مهم فصل سوم آن است كه با انجام لايه‌نگاري در صفه شهر اشكاني تپه هگمتانه يا همان توده عظيم خاك، به لايه‌هاي زيرين اين شهر به منظور كشف بقاياي دوره هخامنشي و مادي دست يابيم.»
وي در توضيح اين مطلب گفت: «گزارش‌هاي متعددي در مورد تاسيسات متعدد هخامنشيان در شهر همدان وجود دارد. از جمله باستان‌شناساني كه در همدان به فعاليت باستان‌شناسي پرداخت، دمورگان فرانسوي بود كه پس‌از 24 روز فعاليت باستان‌شناسي بقايايي حجاري‌هاي دوره هخامنشي در اين محوطه باستاني يافته است. به همين دليل امسال چند نقطه مختلف را به منظور گمانه‌زني انتخاب كرديم تا هرچه سريعتر در اين مورد كه آيا هخامنشيان در تپه هگمتانه مستقر بوده‌اند يا خير به نتيجه برسيم.»
به گفته مورخان بزرگي چون هرودت، نه تنها هخامنشيان كه مادها نيز در همدان تاسيسات حكومتي داشته‌اند و آنگونه كه اين مورخان مي‌گويند، احتمالا شهر عظيمي از دوره ماد بايد در همدان وجود داشته باشد.
آذرنوش دراين‌باره به ميراث خبر گفت: «هدف ما كاوش در تپه هگمتانه است و تا كنون لايه‌هاي مادي در كاوش‌هاي باستان‌شناسي ما ديده نشده است. اما اگر اثبات شود ما در تپه هگمتانه لايه‌هاي مادي يا هخامنشي نداريم به اين معنا نيست كه اين دوره‌هاي تاريخي با آن شكوهي كه مورخان يوناني نوشته‌اند در همدان وجود نداشته است. شايد شهر مادي روي تپه ديگري در نزديكي همدان وجود داشته باشد كه هنوز مورد كاوش قرار نگرفته است.»
وي وظيفه كاوش‌هاي خود را در تپه هگمتانه عنوان كرد و افزود: «اين‌كه آيا مادها يا هخامنشيان در جاي ديگري از همدان بوده‌اند يا خير نيازمند اجراي طرح پژوهشي ديگري است و ما اكنون تنها تپه هگمتانه را براي اين منظور كاوش مي‌كنيم.»
در كتب تاريخي همواره هگمتانه به عنوان پايتخت مادها معرفي شده است اما جديدترين لايه‌نگاري در اين تپه باستاني ثابت كرد شهر هگمتانه در دوره اشكانيان مورد استفاده بوده و به احتمال زياد در همان دوره يا زماني نزديك به آن ساخته شده است.
هگمتانه كه يونانيان آن را اكباتان مي‌خواندند به معناي جاي گرد آمدن و محل تجمع است. در كتاب‌هاي يوناني از اين شهر به عنوان پايتخت مادها، هخامنشيان، سلوكيان، اشكانيان و ساسانيان ياد شده است، با اين حال ترديدهاي بسياري درباره دوره تاريخي اين شهر باستاني وجود دارد.
همدان(خبرگزاري ميراث فرهنگي)ميراث استان‌ها _ ۱۳۸۵/۸/۱۱
http://www.chn.ir/news/?section=2&id=34765