|
|
آيا شما هم نامه ي سرگشاده را امضا کرده ايد؟
يک اثر استثنايي اشکانی بی مرمت و حفاظت رها شده است
بی توجهی کامل سازمان ميراث فرهنگی نسبت به اثر منحصر به فرد جهانی کوه خواجه
و توجه مردم که در ترافيکی سه کيلومتری برای ديدار اين اثر می روند
حسن ظهوري
اثر باستاني كوه خواجه بلوچستان در حالي سال 86 ميزبان دوباره پر آب شدن درياچه هامون و سيل گردشگران بود كه هنوز هيچ اقدام مرمتي و حفاظتي براي اين اثر منحصر به فرد جهاني انجام نگرفته است.
«عليرضا خسروي»، مدير پايگاه شهر سوخته در بلوچستان دراين‌باره به ميراث خبر گفت: « پر آب شدن هامون كه طي چند سال گذشته كاملا خشك شده بود دوباره خيل عظيمي از گردشگران را به سوي اين اثر اشكاني جذب كرد. اين‌درحالي است كه هنوز هيچ تمهيد جدي براي حفاظت و مراقبت از اين قلعه انجام نگرفته است و كارهايي كه در گذشته صورت گرفته باعث تخريب بيشتر قلعه شده است.»
كوه خواجه كه به آن "كوه خدا"، "كوه رستم" و "كوه اوشيدم" هم مي گويند، با ارتفاع تقريبي 133 متر از سطح دشت تحت تاثير جريانات زمين ساختاري دوران سوم شكل گرفت.
اين كوه در باورهاي سه مذهب زرتشتي، مسيحيت و اسلام داراي قداست است و به گونه‌اي با فرجام خواهي، بهروزي و حاكميت عدل و داد بر پهنه ايران ارتباط داشته است.
قدمت آثار موجود بر كوه خواجه به دوران اشكاني، ساساني و اسلامي مرتبط مي‌شود.
خسروي در ادامه به ميراث خبر گفت: «كوه خواجه بر اساس باورهاي مذهبي منطقه كه معتقدند بايد هرسال نوروز در اين كوه مقدس برگزار شود، سال 86 ميزبان تعداد بي‌شماري گردشگر بود به نحوي كه ترافيكي به طول 3 كيلومتر تا كوه خواجه به وجود آمده بود. بر اين اساس پايگاه پژوهشي شهر سوخته و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان سيستان و بلوچستان برنامه‌ها و جشنواره‌هاي ميراثي در مسير كوه‌خواجه برگزار كرد كه با استقبال مواجه شد.»
وي افزود: «باورهاي مذهبي در اين كوه باستاني باعث مي‌شود گردشگران كمتر به آثار تاريخي كوه لطمه وارد كنند و به همين علت هر سال در فصول گردشگري تخريب چنداني در كوه خواجه ديده نمي‌شود. اما با اين حال تمهيداتي براي راهنمايي و كنترل سيل گردشگران در كوه خواجه ديده شده بود.»
پژوهشگران آثار كوه خواجه را تخت جمشيدي از خشت و گل ناميده‌اند كه يادماني از عظمت و شكوه تمدن و فرهنگي غني را به نمايش مي‌گذارد.
اين درحالي است كه اين اثر منحصر به فرد كه به اعتقاد بسياري از كارشناسان و باستان‌شناسان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري قابليت ثبت جهاني دارد، همچنان بدون برنامه‌ريزي براي حفاظت و مرمت به حيات دشوار خود ادامه مي‌دهد.
درياچه هامون همواره پر آب بود اما دوران خشكسالي آن باعث شد بناي قلعه خشتي كوه‌خواجه سالم‌تر باقي بماند. زيرا خشكسالي باعث ركود بارندگي شده بود. اكنون با پر آب شدن دوباره درياچه خطر بارش‌هاي شديد اثر اشكاني كوه‌خواجه را تهديد مي‌كند.
خسروي از خبر پيوستن كوه‌خواجه و شهر سوخته به پروژه‌هاي بزرگ و ملي كشور خبر داد و در عين حال به ميراث خبر گفت: «اين كه كوه‌خواجه به پروژه‌هاي بزرگ ملي پيوسته خبر خوشحال كننده‌اي است، اما بايد اين موضوع در تداوم خود به يك برنامه‌ريزي منسجم براي حفاظت از اين اثر اشكاني تبديل شود.»
بناهاي كك كهزاد، كوشك چهل دختران، زيارت پير گندم بريان، و مزار خواجه و قبور اسلامي از بناهاي مهم سطح كوه است.
امروز از اين‌همه شكوه كه صحبت آن به ميان مي‌آيد تنها خرابه‌اي به جاي مانده كه رو به نابودي كامل است.
زابل _ خبرگزاري ميراث فرهنگي
